Μετατρέπει τη Λιβύη σε μοχλό γεωπολιτικής της εδραίωσης – Η Άγκυρα υφαίνει μέτωπο στη Λιβύη με διπλωματικά νήματα και στρατιωτικούς κόμβους
Στην εναγώνια προσπάθεια επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία μετατρέπει τη Λιβύη σε μοχλό γεωπολιτικής της εδραίωσης.
Ο Σαντάμ Χαφτάρ, διοικητής των χερσαίων δυνάμεων του Λιβυκού Εθνικού Στρατού και γιος του Χαλίφα Χαφτάρ, επισκέφθηκε την Τουρκία για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μήνες φέτος, κατά την αμυντική έκθεση IDEF στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας.
Η συνάντησή του με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ στην Κωνσταντινούπολη ήρθε λίγο μετά την απόφαση του κοινοβουλίου της Βεγγάζης να επανεξετάσει τη θαλάσσια συμφωνία Τουρκίας-Τρίπολης του 2019. Η επίσκεψη αυτή ενισχύει τις πιθανότητες η ανατολική Λιβύη να επικυρώσει τελικώς τη συμφωνία που αναδιατυπώνει τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, αναγνωρίζοντας τουρκικά δικαιώματα σε ύδατα που αμφισβητούνται από την Ελλάδα και την Κύπρο.
«Ο Χαφτάρ έχει μετατρέψει την ναυτική αναθεώρηση σε πολύ–κατευθυντικό μοχλό», δήλωσε ο Άνας Ελ Γκομάτι, ιδρυτής του Ινστιτούτου Sadeq με έδρα την Τρίπολη.
Κυριαρχικό παίγνιο χωρίς αντίπαλο
Η Τουρκία, μέσα από επίμονη διπλωματία, στρατιωτική παρουσία και οικονομική διείσδυση, μετατρέπει τη Λιβύη σε προέκταση της στρατηγικής της στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, οι κινήσεις αυτές εγγράφονται σε ένα πλαίσιο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού κυριαρχίας: η Άγκυρα θεωρεί τη Λιβύη θεμέλιο λίθο για το θαλάσσιο «ανάγλυφο» που επιδιώκει να εγκαθιδρύσει.
Παρά τις ευρωπαϊκές δηλώσεις περί νομικής ακυρότητας του μνημονίου Τουρκίας-Τρίπολης, κανείς —ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ— δεν φαίνεται διατεθειμένες ή ικανές να αντιστρέψουν την τουρκική διείσδυση. Η Ελλάδα, στη σκιά αυτών των εξελίξεων, πασχίζει να διατηρήσει επαφή με τη Βεγγάζη και να αποτρέψει περαιτέρω νομιμοποίηση των τουρκικών θέσεων, χωρίς όμως ουσιαστικά ερείσματα επί του πεδίου.
Η Ελλάδα επιχειρεί διπλωματικές αντεπιθέσεις, όπως η πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Βεγγάζη, όμως οι πρωτοβουλίες αυτές λειτουργούν περισσότερο ως κινήσεις άμυνας παρά στρατηγικής διεκδίκησης.
Η εκ νέου επανεξέταση του τουρκο-λιβυκού μνημονίου από την ανατολική Λιβύη προοιωνίζεται τη νομιμοποίησή της σε πανλιβυκό επίπεδο. Ο Τούρκος αναλυτής Σονέρ Τσαγαπτάι υπογραμμίζει πως η Άγκυρα βλέπει τη Λιβύη ως βασικό άξονα πρόσβασης στη Μεσόγειο.
Η σιωπή της Ευρώπης
Η ΕΕ, παρότι επίσημα απορρίπτει το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, παραμένει παθητική απέναντι στις εξελίξεις, εγκλωβισμένη στην ανάγκη για συνεργασία με τη Λιβύη στο μεταναστευτικό. Η Βεγγάζη, αντιλαμβανόμενη το κενό αυτό, αξιοποιεί τις σχέσεις με την Άγκυρα ως διαπραγματευτικό εργαλείο προς τις Βρυξέλλες, επιζητώντας οικονομικά και πολιτικά ανταλλάγματα, αναφέρει ο Σινάν Ουλγκέν, πρόεδρος του Κέντρου Οικονομικών και Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής της Κωνσταντινούπολης.
«Η επικείμενη επικύρωση θα αποτελούσε «πολιτικό κέρδος για την Τουρκία», δηλώνει ο Sinan Ulgen, και είναι απίθανο να πυροδοτήσει μια περιφερειακή θύελλα, όπως συνέβη με την αρχική υπογραφή.
Τουρκική διπλωματία δύο όψεων
Όπως παρατηρούν οι αναλυτές, η Τουρκία εκμεταλλεύεται επίσης, την αδυναμία της ΕΕ για να τοποθετηθεί στο επίκεντρο μιας Μεσογείου υπό αναδιαμόρφωση. Η τουρκική στρατηγική δείχνει ικανή να συντηρεί ισορροπίες και στις δύο πλευρές του λιβυκού χάσματος: συνεχίζει να στηρίζει πολιτικά την Τρίπολη, ενώ οικοδομεί στρατιωτική και οικονομική σχέση με τη Βεγγάζη. Το αφήγημα περί «μίας Λιβύης» λειτουργεί ως διπλωματικό προκάλυμμα για τις διπλές τακτικές της Άγκυρας. Η Άγκυρα φαίνεται να παίζει το παιχνίδι χωρίς αντίπαλο, και με τη συμφωνία στο χέρι ευελπιστεί ότι σύντομα θα καθορίζει τους όρους στο γεωπολιτικό σκάκι της περιοχής.
Πηγή: ethnos.gr
Το άρθρο Το στοίχημα Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.