Ο συμπάροικος Lambis Englezos AM τιμήθηκε πρόσφατα στο γαλλικό χωριό Fromelles, όπου ο Δήμος έδωσε το όνομά του σε ένα από τα μονοπάτια του χωριού, το οποίο πλέον φέρει την ονομασία Allée Lambis Englezos.
Η τιμητική αυτή αναγνώριση σχετίζεται με την πολύχρονη ερευνητική του προσπάθεια για τον εντοπισμό των αγνοουμένων της μάχης του Fromelles, ένα εγχείρημα που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του χωριού και στη βαθύτερη κατανόηση μιας σημαντικής σελίδας στην ιστορία της Αυστραλίας.
Η επίσημη τελετή ονοματοδοσίας πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Γαλλία, παρουσία του δημάρχου Jean-Gabriel Masson και του πρώην δημάρχου Hubert Huchette.
Περισσότερα από 20 χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο πρώην δάσκαλος Τέχνης, Lambis Englezos, ξεκίνησε το ερευνητικό του ταξίδι για τον εντοπισμό των αγνοουμένων της μάχης του Fromelles — της πρώτης μεγάλης σύγκρουσης όπου συμμετείχαν Αυστραλοί στρατιώτες στο Δυτικό Μέτωπο, στις 19 Ιουλίου 1916.
Κατά τη διάρκεια της μάχης, η 5η Μεραρχία Αυστραλών και η 61η Μεραρχία Βρετανών (South Midlands) εξαπέλυσαν μια καταστροφική επίθεση υπό το φως της ημέρας ενάντια σε καλά οχυρωμένες γερμανικές θέσεις. Ως αποτέλεσμα περισσότεροι από 5.500 Αυστραλοί σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, σχεδόν 2.000 υπέκυψαν στα τραύματά τους και περίπου 400 συνελήφθησαν.
Για πολλούς ιστορικούς, η μάχη του Fromelles παραμένει η πιο τραγική σελίδα της αυστραλιανής στρατιωτικής ιστορίας.
Τον Νοέμβριο του 1918, ο επίσημος πολεμικός ανταποκριτής της Αυστραλίας, Charles Bean, επισκέφθηκε το πεδίο της μάχης και το περιέγραψε ως «γεμάτο με τους νεκρούς μας», με κρανία και οστά διάσπαρτα σε όλη την περιοχή.
Τα οστά αυτά συλλέχθηκαν αργότερα και ενταφιάστηκαν στο VC Corner Cemetery, όπου αναγράφονται τα ονόματα 1.299 Αυστραλών που σκοτώθηκαν και δεν έχουν γνωστό τάφο, ενώ σε δύο χλοοτάπητες βρίσκονται τα μη ταυτοποιημένα λείψανα 410 στρατιωτών.
Το 1998, κοντά στο νεκροταφείο VC Corner, δημιουργήθηκε το Australian Memorial Park, στον χώρο όπου οι Αυστραλοί είχαν προσωρινά καταλάβει τη γερμανική γραμμή.
Το πάρκο περιλαμβάνει υπολείμματα γερμανικών οχυρώσεων και το μπρούντζινο άγαλμα του Peter Corlett με τίτλο «Cobbers», το οποίο απεικονίζει τον λοχία Simon Fraser του 57ου Τάγματος.
Ωστόσο, 1.335 Αυστραλοί στρατιώτες εξακολουθούσαν να αγνοούνται — και κάπου εκεί αρχίζει η συμβολή του Lambis Englezos.
Το 2002 επισκέφθηκε για πρώτη φορά το πεδίο της μάχης του Fromelles και, επιστρέφοντας στην Αυστραλία, ξεκίνησε ένα επίμονο «ταξίδι» αναζήτησης απαντήσεων για την τύχη των αγνοουμένων αυτών ανδρών.
Η έρευνά του αποκάλυψε ότι όσοι έχασαν τη ζωή τους πίσω από τις γερμανικές γραμμές είχαν ταφεί από τους ίδιους τους Γερμανούς, ενώ τα προσωπικά τους αντικείμενα επιστράφηκαν στην Αυστραλία μέσω του Ερυθρού Σταυρού.
Σύντομα άρχισε να μελετά τους φακέλους του Ερυθρού Σταυρού που αφορούσαν τραυματίες και αγνοούμενους, καθώς και το ιστορικό έργο του Robin Cornfield, «Don’t Forget Me Cobber».
Η εξερεύνηση αυτή τον οδήγησε στην τοποθεσία Pheasant Wood, την οποία υπέδειξε ως την πιθανή θέση των τάφων. Τελικά, διαπίστωσε ότι 175 Αυστραλοί είχαν ταφεί εκεί, στο σημείο πίσω από τις γερμανικές γραμμές. Επιπλέον, εναέρια φωτογραφία της εποχής αποκάλυψε ανωμαλίες στο έδαφος, ενώ γερμανικά στρατιωτικά έγγραφα αποκάλυψαν ότι περιείχαν διαταγές για την προετοιμασία τάφων για 400 νεκρούς.
Το 2005, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας Friends of the 15th Brigade, παρουσίασαν επίσημα την υπόθεσή τους στις Αρχές της Καμπέρα, ζητώντας να διεξαχθεί έρευνα στον χώρο του Pheasant Wood.
Αυτό οδήγησε στην έναρξη ανασκαφών τον Μάιο του 2009 υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Tony Pollard του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης και της εξειδικευμένης ομάδας του.
Όπως έχει γράψει ο ίδιος ο κ. Englezos, οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν «με βαθιά ενσυναίσθηση» για τους πεσόντες και τα λείψανά τους.
Αναγνωρίζει επίσης τη γενναιόδωρη προσφορά της Madame Demassiet, η οποία, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι «ανήκει στους στρατιώτες», διέθεσε το οικόπεδό της όπου εντοπίστηκαν οι μαζικοί τάφοι, εις μνήμην τους.
Χάρη στις επίμονες προσπάθειες του κ. Englezos, έχουν ανασυρθεί τα λείψανα περίπου 250 Αυστραλών και Βρετανών στρατιωτών από τον μαζικό τάφο του Pheasant Wood. Την άνοιξη του 2010, οι σοροί ενταφιάστηκαν με πλήρεις στρατιωτικές τιμές στο νέο Fromelles (Pheasant Wood) Military Cemetery, ενώ παράλληλα ιδρύθηκε μουσείο αφιερωμένο στη μάχη του Fromelles.
Μέσω αρχαιολογίας, αρχείων και εξετάσεων DNA, ταυτοποιήθηκαν αρχικά 90 Αυστραλοί στρατιώτες – αριθμός που έχει πλέον ανέλθει στους 97, με περαιτέρω ταυτοποιήσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Στην 94η επέτειο της μάχης, τον Ιούλιο του 2010, ο τελευταίος από τους 203 Αυστραλούς στρατιώτες που ανασκάφηκαν ενταφιάστηκε σε μια σεμνή τελετή με πλήρεις στρατιωτικές τιμές, ενώ αργότερα την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκε ιδιωτική τελετή για τους απογόνους των στρατιωτών που είχαν ταυτοποιηθεί.
Ίσως το πιο ουσιαστικό αφιέρωμα στο έργο του Lambis Englezos προέρχεται από τον διακεκριμένο ιστορικό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, Nigel Steel, ο οποίος το 2021 έγραψε σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Wartime του Australian War Memorial:«Για περισσότερα από δέκα χρόνια, ο Lambis Englezos οικοδομεί τον ‘τοίχο’ του, ορμώμενος από την δέσμευσή του προς τους ‘αγνοούμενους’ του Fromelles. Επαγγελματίες και ερασιτέχνες έχουν συμβάλει, ωστόσο πολλοί εμπνεύστηκαν και καθοδηγήθηκαν από την έρευνα και την ακλόνητη πίστη του. Το αποτέλεσμα -ο ‘τοίχος του Englezos’- αποτελεί ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα που οδήγησε στην ανακάλυψη των ‘αγνοουμένων’ του Fromelles…».
Ο κ. Englezos αναγνωρίζει πάντα με γενναιοδωρία την προσφορά των εθελοντών και των ειδικών που συνέβαλαν στην πορεία του, ιδιαίτερα των απογόνων των στρατιωτών του Fromelles, πολλοί εκ των οποίων είναι μέλη των Friends of the 15th Brigade, όπως και ο ίδιος.
Η σχέση του με το θέμα είναι και προσωπική, καθώς είχε γνωρίσει εν ζωή ορισμένους από τους επιζήσαντες της μάχης, τους οποίους αποκαλεί «άντρες της 19ης Ιουλίου».
Η ονοματοδοσία ενός από τα μονοπάτια του χωριού Fromelles προς τιμήν του κ. Englezos, έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά διακρίσεων για το ανιδιοτελές έργο του.
Τον Ιούνιο του 2009 τιμήθηκε με τον τίτλο Member of the Order of Australia, για την προσφορά του στην έρευνα και υπεράσπιση των Αυστραλών στρατιωτών του Μεγάλου Πολέμου που είναι θαμμένοι στο Fromelles, το οποίο αποτελεί μια από τις υψηλότερες διακρίσεις πολιτών στην Αυστραλία.
Από το 2013, το Melbourne High School έχει θεσπίσει ετήσια εκπαιδευτική υποτροφία στο όνομα του κ. Englezos, η οποία απονέμεται σε απόφοιτο που ακολουθεί προπτυχιακές σπουδές σε αντικείμενο σχετικό με τις αυστραλογαλλικές σχέσεις.
Πολλοί από τους αναγνώστες μας, καθώς και μέλη της ευρύτερης ελληνικής κοινότητας, ενδέχεται να είναι ήδη εξοικειωμένοι με το έργο του κ. Englezos.
Είναι τακτικός παρευρισκόμενος σε εκδηλώσεις μνήμης, όπως η επέτειος του «ΟΧΙ» στο Australian Hellenic Memorial και οι ετήσιες εκδηλώσεις για τη Μάχη της Κρήτης στο Shrine of Remembrance της Μελβούρνης.
Παράλληλα, συγκαταλέγεται στους ενεργούς υποστηρικτές της Επιτροπής Μνήμης Λήμνος–Καλλίπολη και συμμετέχει σταθερά στην ετήσια τελετή του Αυγούστου.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, κατόπιν δικής του εισήγησης, η Επιτροπή ανέθεσε στον γλύπτη Peter Corlett OAM τη δημιουργία του Μνημείου Λήμνου–Καλλίπολης.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο κυπριακής καταγωγής καλλιτέχνης από τη Μελβούρνη, George Petrou OAM, έχει δημιουργήσει ένα εντυπωσιακό προτρέτο του κ. Englezos.
Μετά την ονοματοδοσία της Allee Lambis Englezos, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «πλημμύρισαν» με μηνύματα επαίνου για το έργο του και την αξία αυτής της τιμής, σε έναν άνθρωπο που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην κοινή ιστορία Αυστραλίας και Γαλλίας.
Πολλά από τα σχόλια προέρχονται από φίλους του Lambis και απογόνους στρατιωτών που σκοτώθηκαν στο Fromelles.
Ένας εξ αυτών είναι ο βουλευτής Lee Tarlamis OAM MP, ο οποίος σε ανάρτησή του έγραψε:
«Η δέσμευση του Lambis στην αναζήτηση των αγνοουμένων του Fromelles αποτελεί μαρτυρία της επιμονής και της αφοσίωσής του στην διερεύνηση αυτής της σημαντικής πτυχής της στρατιωτικής μας ιστορίας.
Αλλά όπως όλοι γνωρίζουμε, τον συγκίνησε βαθιά η προσωπική τραγωδία που βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της ιστορίας. Το έργο του ωφελεί όχι μόνο τους απογόνους, αλλά εμπλουτίζει τη συλλογική μας γνώση για την Αυστραλία. Πρόκειται για μια τιμή την οποία αξίζει απολύτως».
Ο κ. Englezos επιστρέφει τακτικά στο χωριό Fromelles για να επισκεφθεί το στρατιωτικό νεκροταφείο και να συναντήσει τους ντόπιους που συνέβαλαν καθοριστικά στο έργο του.
Συχνά τον συνοδεύουν απόγονοι βετεράνων.
Εάν κάποιος επιθυμεί να συμμετάσχει στην επόμενη ξενάγησή του στο Fromelles μπορεί να το κάνει μέσω του Matt McLachlan Battlefield Tours, με αναχώρηση από το Παρίσι στις 15 Ιουλίου.
Σε προσωπικό επίπεδο, θεωρώ αυτή την περίπτωση ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα του τι μπορεί να προσφέρει η μετανάστευση.
Η άφιξη στην Αυστραλία – ανεξαρτήτως καταγωγής – φέρνει τον νεοαφιχθέντα σε επαφή με έναν εντελώς νέο κόσμο εμπειριών, με μια ξεχωριστή ιστορία και κουλτούρα που μπορεί να γοητεύσει αλλά και να προκαλέσει.
Συχνά εστιάζουμε στις δυσκολίες της μετεγκατάστασης και της προσαρμογής, όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις ευκαιρίες που προκύπτουν και που ίσως να μην υπήρχαν στις χώρες καταγωγής.
Ο ενθουσιασμός και η αφοσίωση του κ. Englezos στην αυστραλιανή ιστορία του Fromelles αποτελούν ένα από τα πιο «φωτεινά» παραδείγματα αυτής της αλληλεπίδρασης.
Αγκάλιασε αυτή την ιστορία και της έδωσε νέα πνοή. Ενώνω τη φωνή μου με πολλούς άλλους για να τον συγχαρώ θερμά για το έργο του και για αυτή τη νέα, απολύτως δίκαιη τιμή.
*Ο Jim Claven OAM είναι πτυχιούχος ιστορικός και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το Πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης, καθώς και ιδρυτικό μέλος και γραμματέας της Επιτροπής Μνήμης Λήμνος–Καλλίπολη. Εγγονός βετεράνου του Δυτικού Μετώπου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχει συγγράψει το βιβλίο Lemnos & Gallipoli Revealed.
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέξουν στις ιστοσελίδες του Australian War Memorial (AWM) και του UNSW AIF Project, στο βιβλίο του Peter Barton The Lost Legions of Fromelles, στο έργο του Peter Cornfield, καθώς και στην προσωπική αφήγηση του Lambis σχετικά με το έργο του στο Fromelles, που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του AWM σε άρθρο με τίτλο «My Quest to Find the Missing».
Επιπλέον, λεπτομέρειες για τη συμμετοχή του Lambis Englezos στις ξεναγήσεις Matt McLachlan Battlefield Tours ή για την υποτροφία Lambis Englezos του Melbourne High School είναι διαθέσιμες στις αντίστοιχες ιστοσελίδες.
Ο Jim Claven είναι διαθέσιμος για επικοινωνία μέσω email στη διεύθυνση jimclaven@yahoo.com.au.
The post Το όνομα συμπάροικου που κοσμεί πλέον τον «χάρτη» της Γαλλίας appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.