Τραπεζικό SOS από τη Ρωσία: Οι τόκοι εξαϋλώθηκαν στις μάχες της Ουκρανίας

Η κρίση προσγειώνεται με ορμή στους ισολογισμούς της ρωσικής τραπεζικής: ο κρατικά ελεγχόμενος όμιλος VTB, δεύτερος μεγαλύτερος στη χώρα, δημοσίευσε τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου επιβεβαιώνοντας θεαματική επιδείνωση στα καθαρά έσοδα από τόκους. Η βουτιά φτάνει το 49%, στα 1,9 δισ. δολάρια, σε σχέση με πέρυσι, ενώ από τραπεζικούς κύκλους διακινείται η εκτίμηση πως η εικόνα είναι ακόμα πιο δυσμενής από ό,τι αποτυπώνουν τα επίσημα στοιχεία. Το πλήγμα συνδέεται ευθέως με την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας και μια βαθύτερη κρίση που υποβόσκει στην οικονομία. Η VTB ανήκει στους δημόσιους ομίλους που, με κυβερνητική εντολή, διοχέτευσαν δάνεια με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους στη ρωσική αμυντική βιομηχανία, στηρίζοντας την παράταση της εισβολής στην Ουκρανία. Παράλληλα, αντικυρωτικά μέτρα και στοχευμένα κίνητρα τόνωσαν μεν τη δραστηριότητα, αλλά τροφοδότησαν τον πληθωρισμό, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να αντιδράσει επιθετικά.

Υπό την Ελβίρα Ναμπιούλινα (πρόεδρο της Τράπεζας της Ρωσίας), το βασικό επιτόκιο εκτινάχθηκε από 7,5% σε 21% για να τιθασευτεί η άνοδος τιμών. Για τη VTB αυτό σήμαινε εκρηκτική αύξηση του κόστους χρήματος τη στιγμή που ένα μέρος του δανειακού της χαρτοφυλακίου έπρεπε να διατηρείται με χαμηλότερες αποδόσεις, συμπιέζοντας καίρια τα περιθώρια και τον πυρήνα της κερδοφορίας. Η λογική των αγορών είχε ήδη προεξοφλήσει πιέσεις στον τραπεζικό κλάδο· το ζητούμενο πλέον είναι αν τα πραγματικά μεγέθη υπολείπονται των δημοσίως ανακοινωμένων, ανοίγοντας τον δρόμο για «κανονική» τραπεζική κρίση. Από τα μέσα Ιουνίου κυκλοφορούν μαρτυρίες εργαζομένων για κύμα αθετήσεων πληρωμών που δεν αποτυπώνεται στα στατιστικά, ενώ στα μέσα Ιουλίου συζητήθηκε, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, ακόμα και ενδεχόμενο συλλογικού αιτήματος διάσωσης το 2026, εφόσον δεν αλλάξει η τροχιά.

Επισήμως, η VTB απορρίπτει ως «απλές φαντασίες» τις αναφορές περί βαθύτερων προβλημάτων, αναγνωρίζοντας πάντως ότι η τόσο μεγάλη και παρατεταμένη άνοδος επιτοκίων επηρέασε «ουσιωδώς» τα έσοδα. Καλύτερη αντοχή εμφάνισαν δραστηριότητες όπως το trading χρηματοπιστωτικών μέσων, με την επισήμανση όμως ότι πρόκειται για εγγενώς ευμετάβλητες πηγές εσόδων, ανίκανες να υποκαταστήσουν τη σταθερότητα του δανειακού business. Στο ίδιο μήκος κύματος με τη VTB, η Ναμπιούλινα απέκλεισε κατηγορηματικά τον κίνδυνο συστημικής κρίσης «στους επόμενους μήνες», υπενθυμίζοντας κεφαλαιακά αποθέματα περί τα 100 δισ. δολάρια και τη δυνατότητα χαλάρωσης των εποπτικών δεικτών, εφόσον χρειαστεί.