Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι δημόσιοι και κοινόχρηστοι χώροι μετατρέπονται… σε ιδιωτικούς, με συνέπεια οι κάτοικοι των πόλεων να ασφυκτιούν, ενώ δημιουργούνται και προβλήματα προσβασιμότητας. Βέβαια, υπάρχει η δυνατότητα της παραχώρησης δημόσιων χώρων για εκμετάλλευση από τις επιχειρήσεις έναντι τιμήματος, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που οι χώροι αυτοί επεκτείνονται παράνομα, είτε επειδή δεν γίνονται έλεγχοι, είτε επειδή κάποιοι κάνουν τα «στραβά» μάτια, είτε… Σήμερα, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αφορούν τη βιώσιμη κινητικότητα μέσα στις πόλεις είναι η παράνομη κατάληψη του δημόσιου και κοινόχρηστου χώρου. Οι κάτοικοι / πολίτες, ωστόσο, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους πως με βάση την πολεοδομική νομοθεσία κανείς δεν μπορεί να τους… αποκλείσει από τους χώρους αυτούς.
Και επειδή το ζητούμενο πλέον, σε όλες τις πόλεις, είναι να υπάρχουν περισσότεροι ελεύθεροι χώροι, μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να γίνει και επίσημα η παρουσίαση από τα αρμόδια υπουργεία της νέας εφαρμογής “My Street”, μέσω της οποίας οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες όταν παρατηρούν πως γίνεται παράνομη καταπάτηση δημόσιου και κοινόχρηστου χώρου.
Για τον λόγο αυτό, «ΤΑ ΝΕΑ» με τη βοήθεια της τοπογράφου – πολεοδόμου Γραμματής Μπακλατσή παρουσιάζουν μέσα από 20+1 ερωτήσεις – απαντήσεις όλες τις πληροφορίες που αφορούν τη λειτουργία της προαναφερόμενης εφαρμογής. Και επιπλέον, έναν οδηγό με το τι επιτρέπεται και τι όχι στους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους, προκειμένου να σπάσει το «άβατο» που έχει δημιουργηθεί σε πολλά σημεία των πόλεων.
Η υποβολή της καταγγελίας θα γίνεται ηλεκτρονικά;
Ναι, μέσω της προαναφερόμενης εφαρμογής για έξυπνες κινητές συσκευές.
Η αυθαιρεσία πώς θα μπορεί να διαπιστωθεί;
Ο ενδιαφερόμενος θα αποκτά πρόσβαση μέσω της εφαρμογής σε ειδικά διαμορφωμένο χάρτη με περιγραφικά και γεωχωρικά δεδομένα της εκάστοτε παραχωρηθείσας περιοχής του κάθε δήμου.
Η εφαρμογή θα διατίθεται δωρεάν;
Ναι. Και θα μπορεί να εγκατασταθεί σε έξυπνες κινητές συσκευές με λειτουργικό Android ή iOS, όπως κινητά τηλέφωνα, tablets.
Οι καταγγελίες θα γίνονται επώνυμα ή ανώνυμα;
Ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να επιλέξει αν θα κάνει επώνυμη ή ανώνυμη καταγγελία.
Εάν επιλέξει κάποιος να κάνει επώνυμη καταγγελία;
Στην περίπτωση αυτή, η είσοδός του στην εφαρμογή θα πραγματοποιείται με τη χρήση κωδικών Τaxisnet. Eφόσον το επιθυμεί, συμπληρώνει προαιρετικά τα στοιχεία επικοινωνίας του, προκειμένου οι δήμοι, εάν το κρίνουν απαραίτητο, να επικοινωνούν μαζί του. Μετά την επιτυχή υποβολή της καταγγελίας, η εφαρμογή εμφανίζει τον μοναδικό αριθμό της και την ημερομηνία υποβολής της.
Κι αν θέλει να κάνει ανώνυμη καταγγελία;
Τότε, εισέρχεται στην εφαρμογή «ως επισκέπτης», χωρίς υποχρέωση συμπλήρωσης των προσωπικών του στοιχείων.
Πώς θα κινείται;
Με την είσοδό του στην εφαρμογή, θα περιηγείται στον χάρτη και θα εντοπίζει το πολύγωνο που τον ενδιαφέρει, όπου θα εμφανίζονται τα επιτρεπτά όρια της παραχωρηθείσας περιοχής στο εκάστοτε κατάστημα, όπως αυτά έχουν καταχωριστεί στο Ενιαίο Μητρώο Κοινόχρηστων Χώρων.
Ποιοι θα είναι οι περιορισμοί στην περιήγηση;
Θα μπορεί να περιηγηθεί μόνο στο ιστορικό των καταγγελιών που έχει υποβάλει επώνυμα και στα στοιχεία αυτών. Δηλαδή: τον μοναδικό αριθμό και την ημερομηνία καταγγελίας. Τον λόγο της καταγγελίας. Τη συνοπτική περιγραφή της καταγγελίας. Τα στοιχεία επικοινωνίας του. Τον δήμο και την τοποθεσία.
Σε τι περιορισμούς θα υπόκειται η υποβολή της καταγγελίας;
Εδώ ισχύουν τα εξής:
α) Μία μόνο καταγγελία μπορεί να υποβληθεί την ίδια ημέρα από την ίδια συσκευή και για την ίδια παραχώρηση.
β) Η καταγγελία μπορεί να υποβληθεί από κινητή συσκευή που βρίσκεται κοντά στο σημείο ενδιαφέροντος.
Τι γίνεται στην περίπτωση που δεν θακαθίσταται δυνατή η υποβολή καταγγελίας;
Θα γίνεται με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο ενώπιον οποιασδήποτε αρμόδιας δημόσιας Αρχής, η οποία υποχρεούται να τη διαβιβάσει αυθημερόν στον αρμόδιο δήμο με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων.
Πώς θα γίνεται η εξέταση των καταγγελιών;
Ολες οι καταγγελίες που θα υποβληθούν θα εμφανίζονται στο Μητρώο, προκειμένου να εξεταστούν από τον αρμόδιο δήμο. Οι δήμοι δύνανται να εξετάζουν τις καταγγελίες αφού τις κατηγοριοποιήσουν ανάλογα: α) του πλήθους τους ανά θέση, β) της βαρύτητας της φερόμενης παραβίασης των επιτρεπτών ορίων του καταστήματος, γ) του ορισμένου ή αόριστου περιεχομένου τους, δ) του επώνυμου ή ανώνυμου χαρακτήρα τους.
Ποιοι είναι οι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι εντός πόλης;
Σε κάθε πόλη (με βάση το νομικό πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη και τη δόμησή της, αυτό που λέμε δηλαδή σχέδιο πόλης) υπάρχουν ελεύθεροι και πράσινοι χώροι, εκτάσεις χωρίς κτίρια, δρόμοι, πεζόδρομοι, πλατείες, παιδικές χαρές, ακτές, ανοιχτοί αρχαιολογικοί χώροι, πάρκα ή άλση, κήποι, ανοιχτές και χωρίς κτίρια αθλητικές εγκαταστάσεις.
Τι ισχύει γι’ αυτούς τους χώρους;
Οι προαναφερόμενοι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του Δημοσίου ή οργανισμών του Δημοσίου. Οι ελεύθεροι και πράσινοι χώροι χαρακτηρίζονται από τη νομοθεσία πρωτίστως κοινόχρηστοι χώροι. Σημειώνεται πως ως κοινόχρηστοι χώροι ορίζονται και τα πεζοδρόμια.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους χώρους τις οποίες πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης;
Ισχύουν τα εξής:
α) Στα πεζοδρόμια να υπάρχει ελεύθερη κίνηση των πεζών σε λωρίδα ελάχιστου πλάτους τουλάχιστον 1,50 µέτρου.
β) Στους πεζόδροµους θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση των πεζών και οχημάτων εκτάκτου ανάγκης. Επίσης, θα πρέπει να αφήνεται ελεύθερος χώρος διέλευσης πεζών µπροστά από τη ρυµοτοµική γραµµή πλάτους 1,50 µέτρου.
γ) Τα κινητά επί των όψεων προστεγάσµατα πρέπει να είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα από τις πολεοδομικές διατάξεις.
δ) Σε όλο το μήκος της ελεύθερης ζώνης διέλευσης των πεζών θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερο ύψος ίσο με 2,20 μέτρα (απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο, όπως είναι οι μαρκίζες, οι επιγραφές, οι σημάνσεις, οι πινακίδες και οι τέντες).
Γενικά τι δεν επιτρέπεται στους κοινόχρηστους χώρους;
α) Στους κοινόχρηστους χώρους δεν επιτρέπεται καµία µόνιµη κατασκευή (προστεγάσµατα, στέγαστρα, ανεµοφράκτες κ.λπ.). Οποια κατασκευή, σκίαστρο ή οµπρέλα πρέπει να είναι κινητά και σχετικά εύκολα µετακινούµενα.
β) Δεν επιτρέπεται γενικά η τοποθέτηση οποιασδήποτε συσκευής (ψυγεία, πάγκοι, ντουλάπια κ.λπ.).
γ) Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση οποιασδήποτε κατασκευής, έστω και κινητής, που να αλλοιώνει το δάπεδο των πεζοδρόµων και των κοινόχρηστων χώρων.
Τι επιτρέπεται στους κοινόχρηστους χώρους;
Από την πολεοδομική νοµοθεσία, όπως και από σχετική νοµολογία του Συµβουλίου της Επικρατείας, στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται µόνο µερικές µικρές ή ελαφριές κατασκευές και ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός για την παραμονή των πολιτών σε αυτούς. Ολες οι κατασκευές υλοποιούνται από τον δήµο ή από ιδιωτικούς φορείς έπειτα από έγκριση του δήµου.
Και τι απαγορεύεται;
Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων, περιφράξεων, στεγάστρων µε µόνιµες κατασκευές που εξυπηρετούν ιδιωτικές χρήσεις, όπως αναψυκτήρια – εστιατόρια.
Πώς… μεταφράζεται αυτό;
Είναι αυθαίρετες όλες οι ξύλινες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές οι οποίες δημιουργούν κλειστούς χώρους, είτε με πλαστικά φύλλα (νάιλον), είτε με τζάμι, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, που ουσιαστικά επεκτείνουν τον κλειστό χώρο των καταστημάτων σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πεζοδρόμια, παραλίες κ.λπ.) και έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τις πλατείες και τους πεζόδροµους.
Τι κατασκευές και ποιες εγκαταστάσεις επιτρέπονται εντός των δημόσιων κοινόχρηστων χώρων;
α) Σε ό,τι αφορά τις κατασκευές, επιτρέπονται:
- Η διαμόρφωση του εδάφους. Για παράδειγμα, διάδροµοι, κεκλιµένα επίπεδα, µηχανικά µέσα κάλυψης υψοµετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόµων µε αναπηρία ή/και εµποδιζόµενων ατόµων.
- Οι λυόµενες και προσωρινές κατασκευές (για συγκεκριμένο σκοπό και χρονικό διάστημα, π.χ. Χριστουγεννιάτικο Χωριό).
- Οι κατασκευές για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των μέσων μαζικήςμεταφοράς(π.χ. στάση λεωφορείου).
β) Για τις εγκαταστάσεις επιτρέπονται:
- Οι κατασκευές δικτύων υποδοµής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας.
- Η εγκατάσταση σταθµών µέτρησης ατµοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και µετεωρολογικών παραµέτρων µε τον αναγκαίο εξοπλισµό.
- Οι υπέργειοι και υπόγειοι σταθµοί διανοµής ή µέτρησης και ρύθµισης φυσικούαερίου.
- Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή µονάδων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρµανση.
Τι γίνεται όταν οι επιχειρηματίες καταλαμβάνουν παράνομα τον κοινόχρηστο χώρο;
Οι δημοτικές Αρχές έχουν υποχρέωση να απομακρύνουν τέτοιες αυθαίρετες κατασκευές (τέντες, τζάμια, νάιλον, δοκάρια κ.λπ.) που μειώνουν τους κοινόχρηστους χώρους και εφόσον έχουν δώσει άδειες για τέτοιες εγκαταστάσεις, οφείλουν να τις ανακαλέσουν για λόγους δημόσιου συμφέροντος που αφορούν την τήρηση του Συντάγματος και των πολεοδομικών διατάξεων.
Ποιος έχει την ευθύνη για την καθαριότητα, τη συντήρηση και τη διαχείριση των κοινόχρηστων χώρων της πόλης και των οικισμών;
Την αρμοδιότητα την έχει ο δήμος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει, να συντηρεί και να εκμεταλλεύεται τον χώρο, διαφυλάττοντας όμως τον δημόσιο χαρακτήρα του.
Ο κάθε δήμος ψηφίζει τον κανονισμό λειτουργίας των κοινόχρηστων χώρων, με τον οποίο καθορίζει τι επιτρέπεται στη χρήση των χώρων αυτών, σύμφωνα με το ισχύον πολεοδομικό σχέδιο.