Η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα κρίση ηλεκτρικής ενέργειας, αν δεν κατευθυνθούν σχεδόν 3 τρισ. ευρώ σε επενδύσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της Goldman Sachs, η οποία σε πρόσφατη ανάλυσή της εντοπίζει τρεις βασικούς κινδύνους: την αυξημένη ζήτηση, την έλλειψη επενδύσεων σε δίκτυα και παραγωγή, και τη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα που εισάγει η ενίσχυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.
Η ζήτηση ηλεκτρισμού, μετά από 15 χρόνια πτώσης, εκτιμάται ότι θα αυξάνεται με ρυθμό 1,5%-2% ετησίως έως το 2030, με ώθηση από την ηλεκτροκίνηση, την αντλητική θέρμανση, τα data centers και τις ανάγκες κλιματισμού. Από το 2030 και μετά, το ποσοστό αύξησης θα μπορούσε να φτάσει το 2,5%-3,5%. Την ίδια στιγμή, η ευρωπαϊκή ηλεκτρική υποδομή είναι η πιο γερασμένη στον κόσμο, με μέσο όρο ηλικίας 45-50 έτη. Μόνο για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό δικτύων μεταφοράς και διανομής, απαιτούνται έως και 1,4 τρισ. ευρώ.
Στην παραγωγή, το στοίχημα είναι ακόμη πιο περίπλοκο. Μέχρι το 2030, το 75% της εγκατεστημένης ισχύος θα προέρχεται από ΑΠΕ. Αυτό αυξάνει τη μεταβλητότητα και μειώνει την ασφάλεια εφοδιασμού, εάν δεν αναπτυχθούν εγκαίρως μονάδες back-up όπως σταθμοί φυσικού αερίου, αποθήκευση με μπαταρίες και καλύτερες διασυνδέσεις. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν επιπλέον 1-1,4 τρισ. ευρώ για νέες υποδομές παραγωγής και τεχνολογίες στήριξης.
Αν οι επενδύσεις αυτές δεν υλοποιηθούν, το περιθώριο εφεδρείας μπορεί να πέσει στο μηδέν το διάστημα 2029-2030, αυξάνοντας τον κίνδυνο εκτεταμένων μπλακ-άουτ. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του μπλακ-άουτ του Απριλίου στην Ισπανία, που σύμφωνα με την Goldman συνδέθηκε με αστάθεια στο δίκτυο μεταφοράς και με την υπερβολική παρουσία ΑΠΕ – πέντε λεπτά πριν την κατάρρευση, το 80% της ενέργειας προερχόταν από ηλιακά.
Η έκθεση δίνει και μια πιο «φωτεινή» προοπτική: όσοι επενδύσουν έγκαιρα στον τομέα θα βγουν κερδισμένοι. Η Goldman προβλέπει «χρυσή εποχή» για εταιρείες όπως η Enel, η Iberdrola, η RWE, η E.ON, η SSE, η Elia, η National Grid, η EDPR και η Engie, με ετήσια αύξηση κερδών ανά μετοχή 9% ως το 2030 – ακόμη και 11% σε σενάριο έντονης έλλειψης.
Το διακύβευμα είναι σαφές: χωρίς μια επενδυτική έκρηξη σε δίκτυα, αποθήκευση και νέες μορφές παραγωγής, η ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης κινδυνεύει να μετατραπεί σε ενεργειακή κρίση.