Το καντηλάκι καίει πάνω στο μνήμα, απέναντι από το Κοιμητήριο της Καισαριανής. Εκεί όπου μια παράλληλη πολιτεία νεκρών ψυχών γεμίζει συγκίνηση αλλά και θλίψη τους περαστικούς: «Βίτο, ήσουν και θα είσαι το πιο λαμπρό αστέρι της ζωής μας» γράφει μια επιγραφή που έχει τοποθετηθεί με φροντίδα στο δασάκι, ενώ μερικά μέτρα πιο μακριά μια κατάθεση αγάπης αναβλύζει τρυφερότητα: «Αγαπημένο μας πλασματάκι φώτισες τη ζωή μας. Μας έμαθες τη χαρά, το παιχνίδι και το μοίρασμα. Κοιμήσου ήσυχα ψυχούλα μου στην πιο ζεστή γωνιά της καρδιάς μας».
Κοντά τους, το «μνήμα» του Μίνωα, της Ηρας, του Μπομπ, του Αλβιν, του Αντρέα, πετρούλες προσεκτικά τοποθετημένες, ζωγραφιές, αλλά και προσωπικά αντικείμενα των κατοικιδίων που έφυγαν από τη ζωή – το σπιτάκι τους ή κάποιο αγαπημένο παιχνίδι – ακουμπισμένα δίπλα τους, στην τελευταία τους κατοικία. Τραγική εικόνα, τα οστά κάποιου κατοικιδίου που ξεθάφτηκε λίγο πιο πέρα, ίσως, από κάποιο άγριο ζώο… Είναι μάρτυρες μιας λυπηρής πραγματικότητας: δεκάδες αυτοσχέδιες ταφές κατοικίδιων ζώων βρίσκονται μέσα σε αστικά πάρκα και άλση της Αττικής .
Ο σάλος που προκλήθηκε πριν από λίγες ημέρες μετά τον εντοπισμό οστών ζώων συντροφιάς στο Αλσος της Χωροφυλακής στου Γουδή αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα, όχι όμως το μοναδικό. Παράνομα «νεκροταφεία» κατοικίδιων ζώων υπάρχουν σε πολλά σημεία της Αττικής, στα Τουρκοβούνια, στην Πεντέλη, στην Καισαριανή, στην Πετρούπολη, στον Υμηττό, αλλά και στην περιφέρεια.
Πριν από λίγα χρόνια, ένα αυτοσχέδιο νεκροταφείο είχε ανακαλυφθεί τυχαία στην περιοχή του Ριγανόκαμπου στην Πάτρα, όταν περαστικοί βρέθηκαν μπροστά σε ένα πρόχειρο μνήμα με τη φωτογραφία ενός σκύλου, με λουλούδια και ένα θυμιατό… Ανά περιόδους οι υπάλληλοι των δήμων διαλύουν τα υποτυπώδη μνήματα, απομακρύνουν τις σορούς και αναρτούν ταμπέλες που γράφουν πως «εκ του νόμου και για λόγους δημόσιας υγείας απαγορεύεται η ταφή ζώων», όμως η ιστορία επαναλαμβάνεται καθώς οι ιδιοκτήτες τους είτε αγνοούν τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν όταν έρχονται αντιμέτωποι με την απώλεια, είτε δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αντεπεξέλθουν στο κόστος ταφής ή αποτέφρωσης που παρέχουν οι λίγες οργανωμένες ιδιωτικές δομές που λειτουργούν στην Ελλάδα. Αδυνατώντας να πετάξουν το κατοικίδιό τους στα σκουπίδια, απ’ όπου θα καταλήξει τελικά στη χωματερή, επιλέγουν την αυτοσχέδια ταφή.
Το κόστος
Στο Διαδημοτικό Κέντρο Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων, το οποίο εδρεύει στο Σχιστό, τα τελευταία χρόνια γίνονται δεκτά για αποτέφρωση και δεσποζόμενα ζώα «εφόσον υπάρχει η επιχειρησιακή δυνατότητα» τη δεδομένη στιγμή, όπως επισημαίνουν οι αρμόδιοι. Οι όροι είναι συγκεκριμένοι: γίνεται ομαδική αποτέφρωση, το ζώο πρέπει να έχει μεταφερθεί στη δομή από τον ιδιοκτήτη του και το κόστος για τη διαδικασία ανέρχεται στα 150 ευρώ. Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις το κόστος ταφής κυμαίνεται, ανάλογα με το μέγεθος του ζώου, από 120 έως 200 ευρώ μαζί με τη μεταφορά του την οποία αναλαμβάνουν οι φορείς, ενώ η αποτέφρωση κοστίζει συνήθως από 150 έως 250 ευρώ. Οταν η διαδικασία γίνεται ομαδικά το κόστος είναι σημαντικά χαμηλότερο.
Την τεράστια ανάγκη που υπάρχει για χώρους ταφής ζώων συντροφιάς επιβεβαιώνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Θοδωρής Σεφερόπουλος, ιδιοκτήτης του Animal Cemetery στο Κορωπί, ενός από τα παλαιότερα κοιμητήρια ζώων στην Αττική. Οπως λέει, κάθε Σαββατοκύριακο ο χώρος τους δέχεται δεκάδες επισκεπτήρια από ανθρώπους που έρχονται να αφήσουν ένα λουλουδάκι στο μνήμα του κατοικιδίου τους. «Ασχολούμαστε με τα κατοικίδια περισσότερα από 23 χρόνια και με την ταφή/αποτέφρωση περισσότερα από 15. Είμαστε ο μοναδικός αδειοδοτημένος χώρος στην Αττική και φιλοξενούμε εκατοντάδες μνήματα», λέει. «Αυτό που βλέπουμε είναι πως όταν ο θάνατος έρχεται ξαφνικά και απρόοπτα κάποιοι πανικοβάλλονται, δεν ξέρουν τι πρέπει να κάνουν και τελικά ο καθένας πράττει ό,τι νομίζει. Ετσι έχουμε φαινόμενα σαν αυτό στο Αλσος Χωροφυλακής. Το άλλο σενάριο είναι να έχει κάποιος ένα ζώο ηλικιωμένο, να καταλαβαίνει ότι οδεύει προς το τέλος και να ζητήσει βοήθεια από γιατρούς ή φίλους – έτσι καταφεύγουν σε εμάς» εξηγεί ο Θ. Σεφερόπουλος.
«Η ταφή γίνεται με ξύλινο φερετράκι, σε διαμορφωμένο χώρο, με ταμπελάκι με το όνομα του ζώου και κωδικό, ενώ το κόστος εξαρτάται από το τι θέλει να φτιάξει ο κάθε ιδιοκτήτης στο μνήμα. Το μνήμα διατηρείται τουλάχιστον δύο έτη και αν κάποιος το επιθυμεί μπορεί με κάποια συνδρομή να το συντηρήσει για επιπλέον χρόνια. Η αποτέφρωση διαρκεί περισσότερη ώρα και όποιος το επιθυμεί μπορεί να είναι παρών στη διαδικασία. Αυτό που έχει σημασία είναι να καταλάβει ο κόσμος πως το ζωάκι τους ήταν μέλος της κοινωνίας, που όπως πήγαινε στον γιατρό ή σε ξενοδοχεία, έτσι πρέπει να καταλήγει σε μια οργανωμένη δομή όταν πεθαίνει».