Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε ένα παράδοξο σημείο καμπής: οι δείκτες δείχνουν πλεόνασμα, η λογική υπαγορεύει πτώση, και όμως οι τιμές παραμένουν «κολλημένες» γύρω από τα 67 δολάρια το βαρέλι, κινούμενες πλάγια επί μήνες. Η ΟΠΕΚ αυξάνει με επιθετικό ρυθμό την παραγωγή της, ενώ και οι παραγωγοί εκτός καρτέλ —όπως οι ΗΠΑ— διατηρούν υψηλή προσφορά, δημιουργώντας συνθήκες υπερπροσφοράς που θα έπρεπε να έχουν οδηγήσει σε διολίσθηση της τιμής. Ωστόσο, ένας απρόσμενος παράγοντας έχει «παγώσει» πλήρως την αγορά: η Κίνα.
Το Πεκίνο πραγματοποιεί το μεγαλύτερο «αποθεματικό ράλι» της ιστορίας, αγοράζοντας μαζικά αργό πετρέλαιο και συσσωρεύοντάς το σε στρατηγικά και εμπορικά αποθέματα, χωρίς να δίνει καμία επίσημη εξήγηση. Σύμφωνα με την Argus, από τον Φεβρουάριο έως τον Αύγουστο οι κινεζικές αποθήκες αυξήθηκαν κατά 106 εκατομμύρια βαρέλια, απορροφώντας τεράστιο μέρος της παγκόσμιας πλεονάζουσας προσφοράς. Η S&P Global υπολογίζει ότι μόνο μέσα στο 2025, η Κίνα έχει αποθηκεύσει περί τα 540.000 βαρέλια την ημέρα — τον υψηλότερο ρυθμό αποθήκευσης από το 2020 — με τα συνολικά αποθέματα να ξεπερνούν πλέον τα 1,4 δισεκατομμύρια βαρέλια.
Η κλίμακα αυτής της στρατηγικής είναι εντυπωσιακή: η αύξηση των κινεζικών αποθεμάτων φέτος υπερβαίνει κατά πολύ την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης, που η S&P υπολογίζει μόλις σε 350.000 βαρέλια ημερησίως. Ενώ οι αποθήκες της ΟΟΣΑ έχουν ενισχυθεί μόλις κατά 4 εκατ. βαρέλια από την αρχή του έτους, οι κινεζικές «φουσκώνουν» με πρωτόγνωρο ρυθμό. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αργού της Κίνας έφτασαν τα 11,65 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Αύγουστο, ενώ η διύλιση αυξήθηκε 7,6% σε ετήσια βάση, στους 14,94 εκατ. βαρέλια.
Από τον Ιούλιο, η κινεζική κυβέρνηση θέσπισε νόμο που υποχρεώνει όλες τις επιχειρήσεις να συνεισφέρουν σε στρατηγικά αποθέματα και να διατηρούν δικά τους. Αυτό έχει οδηγήσει σε έναν «παρασκηνιακό» μαραθώνιο αποθεματοποίησης, με στόχο όχι μόνο να εκμεταλλευτεί η Κίνα τις τρέχουσες τιμές αλλά και να θωρακιστεί έναντι πιθανών δευτερογενών αμερικανικών κυρώσεων για το ρωσικό πετρέλαιο.
Οι κινεζικές διυλιστήριες εταιρείες, ιδίως της Σαντόνγκ, έχουν αυξήσει θεαματικά τις εισαγωγές από το Ιράν — 1,8 εκατ. βαρέλια ημερησίως στο πρώτο τρίμηνο, με ελαφρά μείωση σε 1,68 εκατ. τον Αύγουστο — και από τη Ρωσία, απ’ όπου τον Αύγουστο εισήχθησαν 49,5 εκατ. τόνοι, 12% περισσότεροι σε σχέση με τον Ιούλιο. Η ενεργειακή δεξαμενή που έχει συγκεντρώσει η Κίνα λειτουργεί ως «τείχος προστασίας» απέναντι στις διεθνείς πιέσεις και, σύμφωνα με αναλυτές της Energy Aspects, εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική «αποδολαριοποίησης» της οικονομίας της: συσσωρεύοντας βασικές πρώτες ύλες όπως χαλκό, λίθιο, κοβάλτιο, άνθρακα και πετρέλαιο, το Πεκίνο μειώνει την εξάρτησή του από τις διεθνείς αγορές που τιμολογούνται σε δολάρια, θωρακίζοντας το γουάν από μελλοντικές επιθέσεις.
Η παρέμβαση αυτή έχει «παγώσει» έναν κατεξοχήν πτωτικό κύκλο. Η Macquarie εκτιμά ότι, με βάση τα σημερινά δεδομένα υπερπροσφοράς, η τιμή του Brent θα έπρεπε να κινείται γύρω στα 47 δολάρια το βαρέλι. «Όλοι βλέπουν τα τεράστια αποθέματα, αλλά η τιμή δεν πέφτει. Το φαινόμενο εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από τον κινεζικό αποθησαυρισμό», αναφέρει χαρακτηριστικά. Αντίστοιχα, η S&P Global προειδοποιεί ότι μια ξαφνική παύση των κινεζικών αγορών θα οδηγούσε σε «άμεση πτώση κατά 10 δολάρια» και πιθανή διολίσθηση στα 55 δολάρια. Η Tempos Energía μιλά για «επικείμενο ξεφούσκωμα» με πτώση στα 60 δολάρια μέσα στο φθινόπωρο, καθώς «η Κίνα πλησιάζει στο όριο κορεσμού των αποθεμάτων της».
Οι θεμελιώδεις παράμετροι της αγοράς ενισχύουν αυτό το σενάριο. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει πλεόνασμα 2,1 εκατ. βαρελιών ημερησίως στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 και 3,3 εκατ. βαρελιών το 2026. Η Macquarie υπολογίζει πλεόνασμα 3 εκατ. βαρελιών το τελευταίο τρίμηνο, ενώ η Rystad Energy κάνει λόγο για 2,2 εκατ. Ο ΟΠΕΚ, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, ολοκλήρωσε το καλοκαίρι την πρώτη φάση αύξησης παραγωγής (2,2 εκατ. βαρέλια επανήλθαν στην αγορά), ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η σταδιακή επιστροφή και των υπολοίπων 3,66 εκατ. που είχαν αποσυρθεί την περίοδο 2022–23 για στήριξη των τιμών.
Με άλλα λόγια, το σκηνικό μιας διολίσθησης έχει στηθεί: υπερπροσφορά, υψηλή παραγωγή, μέτρια ζήτηση, διογκωμένα αποθέματα. Το μοναδικό στοιχείο που κρατά ακόμη τις τιμές όρθιες είναι η κινεζική στρατηγική αγοράς, ένα «τεχνητό ισοζύγιο» που δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα. Όταν το Πεκίνο κλείσει τη στρόφιγγα των αποθεμάτων και το πλεονάζον πετρέλαιο μετακινηθεί στις εμπορικές αποθήκες, οι αναλυτές συμφωνούν πως οι τιμές θα υποστούν απότομη διόρθωση — και το παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο θα αλλάξει άρδην μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες.