Τον κώδωνα του κινδύνου για την οικονομική απειλή που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακές εκδόσεις από την άνευ όρων εκμετάλλευσή τους από τις ψηφιακές πλατφόρμες κρούουν σε κοινή επιστολή τους προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη 23 διεθνείς και εθνικές ενώσεις και οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων (ΟΣΔ), οι οποίοι εκπροσωπούν εκδότες Τύπου από την Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική.
Η επιστολή αφορά, ειδικότερα, στον κανονισμό για τα δικαιώματα των εκδοτών στο Διαδίκτυο και τον «Κανονισμό εξειδίκευσης κριτηρίων για τον προσδιορισμό των αμοιβών των εκδοτών από τους παρόχους υπηρεσιών της Κοινωνίας της Πληροφορίας».
Όπως εξηγούν οι υπογράφοντες, στην εποχή μας ο Τύπος αντιμετωπίζει άνευ προηγουμένου προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, «κυρίως λόγω της κυριαρχίας πολύ μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών (όπως η Google, η Microsoft και η Meta) στη διάδοση της ενημέρωσης. Μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις είναι το λεγόμενο “χάσμα αξίας” που έχει δημιουργηθεί στη σχέση μεταξύ Τύπου και διαδικτυακών πλατφορμών. Οι τελευταίες αξιοποιούν το περιεχόμενο των εκδοτών (μέσω μηχανών αναζήτησης, συσσωρευτών ειδήσεων, κατάρτισης προφίλ χρηστών κ.λπ.), εξασφαλίζοντας σημαντικό μέρος των εσόδων τους χωρίς άδεια και χωρίς δίκαιη αποζημίωση. Η πρακτική αυτή υπονομεύει άμεσα την ικανότητα των εκδοτών να αποκομίσουν εύλογα έσοδα από το έργο τους, μειώνοντας περαιτέρω τα διαφημιστικά τους έσοδα και θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της ενημερωτικής δραστηριότητας».
Η εφαρμογή της νομοθεσίας
Οι συνυπογράφοντες εξηγούν περαιτέρω πως για την επίλυση του συγκεκριμένου ζητήματος έχει ψηφιστεί κοινοτική νομοθεσία για το Δικαίωμα Εκδοτών Τύπου, που έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό εθνικό δίκαιο (Ν. 4996/2022). Ενώ έχει θεσπιστεί μηχανισμός διαμεσολάβησης, με την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) να έχει αναλάβει την αρμοδιότητα καθορισμού των κριτηρίων και της μεθοδολογίας υπολογισμού της αμοιβής των εκδοτών.
Ανησυχία διατυπώνεται, ωστόσο, για το αν και πώς θα εφαρμοστεί: «Εχουμε ενημερωθεί από τους έλληνες εταίρους μας ότι η ΕΕΤΤ εξετάζει το ενδεχόμενο να εξαιρέσει από τον υπολογισμό αυτόν τα έμμεσα έσοδα των μεγάλων πλατφορμών. Μια τέτοια εξαίρεση θα μείωνε δραστικά την αμοιβή που οφείλεται στους εκδότες, περιορίζοντάς τη σε ένα αμελητέο κλάσμα των τεράστιων εσόδων των πλατφορμών. Αυτό θα αναιρούσε τον σκοπό τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της εθνικής νομοθεσίας: το χάσμα αξίας θα διαιωνιζόταν και η βιωσιμότητα του Τύπου στην Ελλάδα θα ετίθετο σε σοβαρό κίνδυνο».
Υπογραμμίζοντας, μάλιστα, τις νομικές προεκτάσεις μιας τέτοιας απόφασης, οι υπογράφοντες παραπέμπουν σε σχετικές αποφάσεις της Γαλλικής Αρχής Ανταγωνισμού σε αντίστοιχες υποθέσεις και διεθνείς μελέτες οι οποίες καταδεικνύουν ότι τα συνολικά έσοδα των πλατφορμών συνδέονται, όχι μόνο άμεσα αλλά και έμμεσα, με το περιεχόμενο των εκδοτών Τύπου.
«Κατόπιν τούτων, σας καλούμε με τον δέοντα σεβασμό, κύριε Πρωθυπουργέ, να μεριμνήσετε ώστε το ελληνικό κανονιστικό πλαίσιο να επιτύχει πλήρως τον επιδιωκόμενο σκοπό του» καταλήγουν οι εκπρόσωποι των εκδοτών στην επιστολή τους. Με την υπόμνηση ότι προέχει η οικονομική βιωσιμότητα του Τύπου «και, κατ’ επέκταση, η προστασία ενός εκ των θεμελιωδών πυλώνων της Δημοκρατίας μας».