Μετά τη δοκιμαστική 24ωρη λειτουργία του μετρό, του τραμ (γραμμές Τ6 και Τ7) και επιλεγμένων λεωφορειογραμμών στις 5 Ιουλίου, ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών ανακοίνωσε με τυμπανοκρουσίες ότι «κάθε Σάββατο, από τις 13 Σεπτεμβρίου, όλη η Αθήνα (θα βρίσκεται) σε κίνηση» με 24ωρη λειτουργία μετρό, τραμ, λεωφορείων. Με το που βλέπει κανείς τα μπάνερ που έχουν τοποθετηθεί στους χώρους του μετρό για να διαφημίσουν την 24ωρη λειτουργία του μέσου, δικαίως ενθουσιάζεται. Σκεφτείτε λίγο πόσο μεγάλο πράγμα είναι για κάποιον να μπορεί να μετακινηθεί καθόλη τη διάρκεια του Σαββάτου από τον Πειραιά ως την Κηφισιά, από την Ανθούπολη ως το Ελληνικό κι από το Αεροδρόμιο ως το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Στη λέξη «μετρό» όταν μιλάμε για την Αθήνα λανθάνει μια παρανόηση ή – καλύτερα – μια υπερενθουσιώδης ονοματοδοσία. Ο πρώην Ηλεκτρικός (ΗΣΑΠ), που ήταν μέχρι το 2011 διακριτή εταιρεία (κι έκτοτε συνενώθηκε με την Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας και την Αττικό Τραμ σχηματίζοντας την εταιρεία «Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε.»), ονομάζεται πια επισήμως Γραμμή 1 ή πράσινη γραμμή. Για πολλούς πολίτες που κάνουν χρήση του δικτύου καθημερινά, η Γραμμή 1 εξακολουθεί να αποτελεί κάτι διακριτό, που αν μπορεί να αποφευχθεί η χρήση του – ειδικά σε ώρες αιχμής – έχει καλώς. Ο πρώην Ηλεκτρικός είναι κατά βάση υπέργειο τρένο με πεπαλαιωμένους συρμούς, συχνά σε κακή κατάσταση, πλημμελή καθαριότητα, χωρίς κλιματισμό, ενώ συχνές είναι και οι κλοπές στους σταθμούς επιβίβασης και αποβίβασης. Σημειωτέον δε ότι το ωράριό του ήταν σχεδόν πάντα διακριτό από το υπόλοιπο δίκτυο του μετρό καθώς ανοίγει νωρίτερα και κλείνει λίγο αργότερα από τις γραμμές 2 και 3, ενώ δεν ακολουθούσε το υπόλοιπο δίκτυο στην παράταση νυχτερινής λειτουργίας για 2 ώρες τις Παρασκευές και τα Σάββατα. Η Γραμμή 1, λοιπόν, η παλαιότερη εν λειτουργία γραμμή μετρό της Αθήνας, δεν περιλαμβάνεται στην 24ωρη λειτουργία των μέσων. Συνεπώς όταν ο ΟΑΣΑ μιλά για 24ωρο μετρό εννοεί τις γραμμές 2 και 3. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Η διεύρυνση του ωραρίου των μέσων μεταφοράς ήταν χρόνιο αίτημα των πολιτών που κινούνται με αυτά. Η 24ωρη λειτουργία τα Σάββατα είναι καταπραϋντική για μια πόλη που συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό φοιτητών που διασκεδάζουν από τη μια, διαρκώς αυξανόμενο αριθμό τουριστών κι επισκεπτών από την άλλη που κάπως πρέπει να μετακινηθούν. Καταπραϋντικό όμως μέτρο για έναν ακόμα λόγο: την ασφαλή μετακίνηση και τη μείωση των τροχαίων λόγω της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ.
Οι αρμόδιοι φορείς δήλωσαν ότι θα ενταχθεί και η Γραμμή 1 στην 24ωρη λειτουργία όταν φτάσουν οι νέες αμαξοστοιχίες. Αυτό όμως δεν είναι ακριβές, καθώς δεν αναμένονται νέες αμαξοστοιχίες, αλλά, εντούτοις, «τρέχει» μια σύμβαση ανακατασκευής 14 συρμών της Γραμμής 1, που βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Το έργο έχει καθυστερήσει σημαντικά, καθώς το αρχικό χρονοδιάγραμμα ήθελε την ανακαίνιση και παράδοση του συνολικού αριθμού των αμαξοστοιχιών να παραδίδεται ως το τέλος του 2025. «Μόλις πρόσφατα η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ αποδέχθηκε να δοθεί στην CAF και νέα παράταση 7 μηνών (216 ημερών) σε ό,τι αφορά την παραλαβή του πρώτου συρμού, ορίζοντας την 5η Σεπτεμβρίου 2025 ως νέα ημερομηνία παραλαβής του «πρότυπου» ανακαινισμένου συρμού. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος συρμός θα πρέπει στη συνέχεια να πραγματοποιήσει δοκιμαστικά δρομολόγια για περίοδο περίπου δύο μηνών, ώστε να δοθεί το πράσινο φως για την ανακατασκευή και των υπόλοιπων συρμών με βάση τον «πρότυπο» (Κώστας Ντελέζος, «ΤΑ ΝΕΑ», 11/03/25).
«Θετικοί στην 24ωρη λειτουργία»
Επικοινωνήσαμε με τον πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων ΣΤΑΣΥ, Σταμάτη Γιαννόπουλο, ο οποίος μας επεσήμανε ότι οι εργαζόμενοι της ΣΤΑΣΥ και φυσικά του πρώην ΗΣΑΠ είναι απολύτως θετικοί στην 24ωρη λειτουργία του δικτύου τα Σάββατα, ενώ οι λόγοι που η Γραμμή 1 δεν μπορεί να ενταχθεί άμεσα στον σχεδιασμό για 24ωρη εντοπίζονται τόσο στην έλλειψη συγκοινωνιακών συρμών (αφού η παράδοση των ανακαινισμένων καθυστερεί) όσο και σε πραγματικά ζητήματα που άπτονται της φύσης του δικτύου του πρώην ΗΣΑΠ αλλά και το υπηρεσιακό καθεστώς των υπαλλήλων.
Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «οι συρμοί της Γραμμής είναι τέτοιας παλαιότητας που, αν επιβαρύνονταν με περισσότερο συγκοινωνιακό έργο, οι βλάβες θα πολλαπλασιάζονταν με φόβο να διακινδυνευτεί η κανονική κυκλοφορία στη διάρκεια της ημέρας».
«Το ανοικτό δίκτυο του πρώην ΗΣΑΠ χρειάζεται εντατική φύλαξη για να αποφευχθούν παραβατικές συμπεριφορές και κλοπές, ειδικά τη νύχτα, ώστε η κυκλοφορία να διεξάγεται με ασφάλεια». Γι’ αυτό και ζητούν ενίσχυση της αστυνομίας σιδηροδρόμων. Τέλος, υπάρχουν ελλείψεις οργανικών θέσεων με κενά στη λειτουργία και τη συντήρηση, ενώ ακόμα σημειώνονται αρκετές συνταξιοδοτήσεις – μιας και ο μέσος όρος ηλικίας των υπαλλήλων που απασχολούνται στη Γραμμή 1 και προέρχονται από τον υπεραιωνόβιο ΗΣΑΠ είναι μεγαλύτερης ηλικίας συγκριτικά με τους εργαζόμενους του Μετρό. «Προσλήψεις έχουν προγραμματιστεί», όπως μας επεσήμανε, «αλλά συμβαίνουν και πολλές αποχωρήσεις λόγω των χαμηλών μισθών».