Σε καθεστώς «τεχνητής πτώχευσης», που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των πτήσεων, αλλά και τη γενικότερη εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, έχει οδηγηθεί τα τελευταία χρόνια η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).
Η ψήφιση του νόμου 4757/2020 μπορεί να όριζε ότι σκοπός της ΥΠΑ είναι «η παροχή, οργάνωση και ανάπτυξη των υπηρεσιών αεροναυτιλίας και η διαχείριση και λειτουργία αεροδρομίων και υδατοδρομίων», όμως, ταυτόχρονα, εκμηδένισε τα έσοδα της Υπηρεσίας από το Τέλος Εκσυγχρονισμού Ανάπτυξης Αεροδρομίων (ΤΕΑΑ).
Σύμφωνα με στοιχεία του Συλλόγου Πτυχιούχων Οικονομικών Υπαλλήλων της ΥΠΑ, το τέλος αυτό των 12 ευρώ το πλήρωνε κάθε επιβάτης που αναχωρούσε από ελληνικό αεροδρόμιο. Εως και το 2016, από το ΤΕΑΑ η ΥΠΑ εισέπραττε ετησίως πάνω από 300 εκατ. ευρώ. Εκτοτε ξεκίνησε η μείωση των εισπράξεων, καθώς τα 14 μεγάλα περιφερειακά αεροδρόμια πέρασαν στη διαχείριση της Fraport, ενώ μετά το 2020 τα έσοδα έπεσαν κάτω από τα 25 εκατ. ευρώ και πλέον βαδίζουν προς… εκμηδενισμό.
Σημειώνεται ότι οι οικονομικοί υπάλληλοι της ΥΠΑ παρακολουθούν τα έσοδα και τα έξοδα, ενώ διαχειρίζονται και τις προμήθειες που θα έπρεπε να διεκπεραιώνει η Υπηρεσία, προκειμένου να λειτουργούν τα απαρχαιωμένα συστήματα αεροναυτιλίας και να συντηρούνται γενικότερα οι εγκαταστάσεις των 23 αεροδρομίων που παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο.
22 αεροδρόμια
Σήμερα, η ΥΠΑ συνεχίζει να διαχειρίζεται 22 αεροδρόμια (το 23ο αεροδρόμιο της Καλαμάτας σύντομα αλλάζει χέρια), μεταξύ των οποίων βρίσκεται και το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο της Κρήτης, που είναι το μεγαλύτερο και με την περισσότερη επιβατική κίνηση. Οι επιβάτες που αναχωρούν από το Ηράκλειο συνεχίζουν να πληρώνουν το ΤΕΑΑ, ενώ τα ποσά που συλλέγονται υπερπενταπλασιάστηκαν κατά την τελευταία πενταετία (59 εκατ. ευρώ το 2024, έναντι 11 εκατομμυρίων το 2020). Ωστόσο, από τα ποσά αυτά η ΥΠΑ εισπράττει «μηδέν», καθώς το μεγαλύτερο μέρος πηγαίνει για την ανέγερση του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι και το υπόλοιπο στην Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), που ιδρύθηκε το 2020 για να εποπτεύει την αεροπορική αγορά.
Την ίδια στιγμή, το ΤΕΑΑ ως έσοδο από τον περασμένο Νοέμβριο περιορίστηκε στα 3 ευρώ (από 12) ανά αναχωρούντα επιβάτη. «Το επιβατικό κοινό και οι χρήστες των αεροδρομίων, παρότι θεωρούν ότι καταβάλλουν ένα ανταποδοτικό τέλος, αγνοούν ότι το ΤΕΑΑ δεν έχει πλέον κανένα ανταποδοτικό όφελος ως προς τις υπηρεσίες που τους προσφέρονται» σημειώνει ο Σύλλογος Οικονομικών Υπαλλήλων της ΥΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι ακόμη και τις εργασίες συντήρησης του διαδρόμου προσγειώσεων του υπό κατάργηση αεροδρομίου στο Ηράκλειο, που έγιναν τον Φεβρουάριο του 2024, τις ανέλαβε με χορηγία της η κατασκευαστική ΤΕΡΝΑ.
Την ίδια στιγμή, η ΥΠΑ καλείται να δίνει λύσεις και σε ζητήματα πανελλαδικής εμβέλειας, με κυριότερο αυτό της προμήθειας νέων συστημάτων ραντάρ κάλυψης του εθνικού εναέριου χώρου (παρουσιάστηκαν αναλυτικά στα χθεσινά «ΝΕΑ»), καθώς αυτό που λειτουργεί σήμερα έχει ξεπεράσει τα 30 χρόνια και οι αεροελεγκτές διαμαρτύρονται συχνά για βλάβες και μειωμένες δυνατότητες, την ώρα που η κίνηση αυξάνεται συνεχώς.
Η προμήθεια αυτού του νέου συστήματος, προϋπολογισμού άνω των 75 εκατομμυρίων ευρώ, καρκινοβατεί εδώ και χρόνια λόγω δικαστικών εμπλοκών. Ομως, ακόμη και αν αύριο «ξεμπλόκαρε», δεν υφίσταται πλέον το κονδύλι των 30 εκατ. ευρώ που είχε εξασφαλιστεί από το ΤΕΑΑ, επισημαίνουν οι οικονομικοί υπάλληλοι της ΥΠΑ. Μοναδικό σημαντικό έσοδο που έχει απομείνει πλέον για την ΥΠΑ είναι τα τέλη αεροναυτιλίας, που συλλέγονται μέσω του Eurocontrol, βάσει του αριθμού των αεροσκαφών που «πετούν» στον ελληνικό εναέριο χώρο, είτε με προορισμό την Ελλάδα είτε υπερίπτανται για άλλους προορισμούς. Ομως για τα χρήματα αυτά ισχύουν περιοριστικοί κανόνες, καθώς αφορούν αυστηρά τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων αεροναυτιλίας και όχι άλλες λειτουργικές δαπάνες των αεροδρομίων. Επιπλέον, καταλήγουν σε ειδικό λογαριασμό του υπουργείου Οικονομικών, χωρίς ακόμα και η διοίκηση της ΥΠΑ να γνωρίζει το ακριβές ύψος των συγκεκριμένων κονδυλίων!
H ΥΠΑ για τα συστήματα αεροναυτιλίας
Η διοίκηση της ΥΠΑ σε χθεσινή ανακοίνωσή της επισημαίνει ότι από κοινού με το υπουργείο Μεταφορών «έχουν εντατικοποιήσει και επιταχύνει τους τελευταίους πέντε μήνες μια θεσμική μεταρρύθμιση στον τομέα της αεροναυτιλίας, που απαντά σε χρόνια προβλήματα και ταυτόχρονα καλύπτει κενά τα οποία είχαν αφήσει τη χώρα εκτεθειμένη σε ευρωπαϊκές παρατηρήσεις και
κυρώσεις επί σειρά ετών».
Μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι «έχει καταρτιστεί και υλοποιείται Σχέδιο Δράσης (Action Plan) για τις Παραβάσεις (infringements) και τη Συμμόρφωση με το Ενωσιακό Δίκαιο στον τομέα της διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας», που περιλαμβάνει 13 εμβληματικά έργα προϋπολογισμού 313 εκατ. ευρώ και κινείται σε άξονες, όπως:
- Αναβάθμιση του κεντρικού Συστήματος Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ΑΤΜ).
- Εγκατάσταση 8 νέων συστημάτων ραντάρ με δυνατότητα Mode S.
- Πλήρη εφαρμογή του Κανονισμού CP1.
- Ανάπτυξη υπηρεσιών Data Link Services (DLS).
- Ολοκληρωμένη εφαρμογή Πλοήγησης Bάσει Aπόδοσης (PBN).
- Προσλήψεις προσωπικού.