Εναν χρήσιμο οδηγό με τις βασικές διατάξεις συνταξιοδότησης προσφέρουν «ΤΑ ΝΕΑ» με τη συνεργασία του γραφείου ασφαλιστικών θεμάτων του ΚΕΠΕΑ ΓΣΕΕ.
Η πρώτη κίνηση που απαιτείται (έγκαιρα) είναι η καταγραφή του ακριβούς χρόνου ασφάλισης ο οποίος βρίσκεται ηλεκτρονικά για τα έτη μετά το 2002 και χειρόγραφα πριν από το έτος αυτό.
Απευθυνόμαστε λοιπόν στον ή στους ασφαλιστικούς φορείς και αιτούμαστε την επίσημη καταμέτρηση του συνολικού χρόνου ασφάλισής μας. Ετσι, με τα πλήρη στοιχεία, έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε τον ευνοϊκότερο και ασφαλή δρόμο που θα ακολουθήσουμε.
Για τη σύνταξη γήρατος οι ασφαλισμένοι πρέπει να γνωρίζουν ότι απαιτούνται δύο βασικές προϋποθέσεις:
1Η συμπλήρωση ενός ορισμένου ορίου ηλικίας.
2Η πραγματοποίηση ενός αριθμού ημερών στην ασφάλιση.
Πιο αναλυτικά:
Για πλήρη σύνταξη οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:
n 67 ετών με 6.000 ημέρες ασφάλισης – 4.500 ημέρες ασφάλισης, ή
n 62 ετών και 12.000 ημέρες ασφάλισης, ή
n 62 ετών και 4.500 ημέρες ασφάλισης (με 3.600 βαρέα).
Προσοχή: Για τους ασφαλισμένους που ανήκουν στις κατηγορίες 10.500 ημέρες ασφάλισης, 10.000 ημέρες ασφάλισης και 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο, ισχύουν διαφορετικά όρια ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι πριν υποβάλουν την αίτηση συνταξιοδότησης θα πρέπει να ενημερώνονται για τα όρια ηλικίας που ισχύουν από τον ασφαλιστικό τους φορέα.
Για μειωμένη σύνταξη οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:
n 62 ετών και 4.500 ημέρες ασφάλισης (απαιτούνται τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης ανά έτος την τελευταία 5ετία). Για τους ασφαλισμένους μετά την 1η/1/1993 ισχύει η ειδική διάταξη των 750 ημερών ασφάλισης τουλάχιστον την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Το ποσό της σύνταξης εξαρτάται
1Για την εθνική σύνταξη: Για να λάβει κάποιος την πλήρη εθνική σύνταξη απαιτούνται τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Αν τα χρόνια ασφάλισης είναι λιγότερα, το ποσό μειώνεται κατά 2% για κάθε έτος κάτω των 20, με ελάχιστο όριο τα 15 έτη ασφάλισης.
Παραδείγματα:
n Για 15 χρόνια ασφάλισης, η εθνική σύνταξη είναι 392,76 ευρώ.
n Για 16 χρόνια ασφάλισης, η εθνική σύνταξη είναι 401,49 ευρώ.
Τονίζεται ότι η εθνική σύνταξη για το 2025 αυξήθηκε κατά 2,4% και ανέρχεται στα 436,39 ευρώ από 426,17 ευρώ που ήταν πριν. Η αύξηση αυτή ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2025 και αφορά τις συντάξεις γήρατος, αναπηρίας και θανάτου.
2Για την ανταποδοτική, βάσει (συντελεστή) του συνολικού χρόνου ασφάλισης και του μέσου μισθού των αποδοχών από το 2002 έως τη συνταξιοδότηση. Και επιπλέον, προσαυξήσεις για όσους καταβάλλουν μεγαλύτερες του 20% ασφαλιστικές εισφορές (Βαρέα, ΔΕΚΟ – Τράπεζες, 13ο-14ο μισθό, παράλληλη ασφάλιση).
Διασφάλιση μειωμένης σύνταξης (62 ετών και 4.500 ημέρες)
Ως προϋπόθεση μειωμένης σύνταξης (62 ετών και 4.500 ημέρες ασφάλισης) απαιτείται και ασφαλιστικός δεσμός. Δηλαδή, τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης ανά έτος τα τελευταία 5 έτη (57-61) που προηγούνται της αίτησης για σύνταξη. Ο χρόνος για τη συμπλήρωση των 100 ημερών δεν εξαγοράζεται, ισχύει μόνο του ταμείου ανεργίας ή της προαιρετικής ασφάλισης (αυτασφάλιση). Το δικαίωμα αυτασφάλισης ασκείται μέχρι τρεις φορές, η αίτηση υποβάλλεται μέσα σε 1 χρόνο από τη διακοπή της εργασίας ή οποτεδήποτε όταν υπάρχουν 3.000 ημέρες στην ασφάλιση. Η μείωση της σύνταξης είναι 0,5% για κάθε μήνα που υπολείπεται του 67ου έτους (6% ανά έτος ή 30% για 5 έτη) επί του ποσού εθνικής σύνταξης.
Συμπλήρωση των 4.500 και των 6.000 ημερών ασφάλισης
Η πραγματοποίηση 4.500 ημερών (15 έτη) ασφάλισης θεωρείται βασική προϋπόθεση χορήγησης σύνταξης. Προσοχή, για όσους θέλουν να εξαγοράσουν πλασματικούς χρόνους για να συμπληρώσουν, απαιτούνται 3.600 ημέρες (12 έτη) πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης!
Συνεπώς, η συμπλήρωση του χρόνου κάτω των 3.600 ημερών γίνεται μόνο με αυτασφάλιση, που και για αυτό απαιτούνται επίσης 3.000 ημέρες ασφάλισης (!) ή την υποβολή της αίτησης εντός του έτους από τη διακοπή της εργασίας. Επίσης, η χρήση πλασματικών χρόνων για τη συμπλήρωση των 4.500 ημερών για τους (άνδρες) περιορίζεται στη στρατιωτική θητεία, τους χρόνους ασθένειας και τακτικής ανεργίας!
Η συμπλήρωση των 6.000 ημερών (20 ετών) θεωρείται σταθμός, καθώς με τα έτη αυτά, το ποσό της εθνικής σύνταξης (384 ευρώ) χορηγείται ολόκληρο, ενώ με τα 15 έτη μειωμένο (345,60 ευρώ), δηλαδή 2% ανά έτος.
Διασφάλιση των διατάξεων – 4.500 ημέρες (3.600 βαρέα).
Με τη διάταξη των βαρέων (4.500 ημέρες και εξ αυτών 3.600 βαρέα) χορηγείται πλήρης σύνταξη σε ηλικία 62 ετών, ενώ για οικοδομικές εργασίες 60 ετών. Προσοχή, η χρήση της εν λόγω διάταξης προϋποθέτει την ύπαρξη τουλάχιστον 1.000 ημερών στα βαρέα τα τελευταία 17 χρόνια πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης. Σε διαφορετική περίπτωση και για όσους το αγνοήσουν, χάνουν το δικαίωμα αυτό και η σύνταξη χορηγείται 5 χρόνια αργότερα – 67 ετών.
Καλύτερη σύνταξη λόγω βαρέων:
Οι ασφαλισμένοι στα βαρέα επαγγέλματα έχουν την επιλογή να μην κάνουν χρήση των διατάξεων των βαρέων και να συνταξιοδοτηθούν με τις κοινές διατάξεις. Ετσι, λόγω καταβολής μεγαλύτερων (3,6%) εισφορών έχουν ειδική προσαύξηση που αναλογεί 0,27% ανά 1 έτος στα βαρέα.
Ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων συνταξιοδότησης:
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και στην ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων.
1Το δικαίωμα σύνταξης γήρατος αρχίζει από την πρώτη του επόμενου μήνα της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
2 Η αίτηση κύριας σύνταξης δεν συνιστά κατοχύρωση και της επικουρικής.
Αν και το δικαίωμα επικουρικής σχετίζεται με την έκδοση της κύριας σύνταξης, η χορήγηση όμως της σύνταξης αρχίζει από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Συνεπώς, την ίδια ημερομηνία με την αίτηση για την κύρια σύνταξη στον ΕΦΚΑ υποβάλλουμε και για την επικουρική στο ΕΤΕΑΕΠ. Σε αντίθετη περίπτωση, αγνόηση ή καθυστέρηση της αίτησης, χάνονται αναδρομικά χρηματικά ποσά.
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΕΤΗ: Διέξοδο στην εξαγορά ετών ασφάλισης αναζητεί το 50% προκειμένου να βγει στη σύνταξη. Δηλαδή ο ένας στους δύο ασφαλισμένους κάνει χρήση πλασματικών ετών ασφάλισης.
Η εξαγορά πλασματικών ετών αποτελεί το κλειδί για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τη μείωση του ορίου ηλικίας, έως και 7 χρόνια νωρίτερα. Το κλειδί που δίνουν τα πλασματικά έτη για γρήγορη έξοδο από τον ΕΦΚΑ είναι ότι με αυτά συμπληρώνεται ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης έως το 2012, που για τους παλαιούς πριν από το 1993 ασφαλισμένους καθορίζει και την ηλικία που θα πάρουν σύνταξη.
Πλασματικά ανά Ταμείο
1 ΙΚΑ – Ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ – Τράπεζες): Αναγνωρίζονται έως 4 έτη για θεμελίωση το 2011, 5 για το 2012 και έως 7 από το 2013 και μετά. Πηγές πλασματικού χρόνου: στρατιωτική θητεία, σπουδές, χρόνος τέκνων, ανεργία, ασθένεια και κενά ασφάλισης. Ως το 2010, αναγνωρίζονται 400 ημέρες από ανεργία/ασθένεια και η στρατιωτική θητεία. Αν συμπληρωθεί ο απαιτούμενος χρόνος (π.χ. 5.500 ημέρες για μητέρες με ανήλικο ή 35ετία), οι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν σύνταξη ακόμη και πριν από τα 62. Για μητέρες ΙΚΑ δεν επιτρέπεται εξαγορά λόγω τέκνων εάν θεμελιώνουν με ανήλικο.
2 Δημόσιο: Η 25ετία έως το 2012 καθορίζει το δικαίωμα και το όριο ηλικίας. Για θεμελίωση έως 31/12/2010, αναγνωρίζονται τόσα πλασματικά έτη όσα χρειάζονται για την 25ετία. Από 1/1/2011, τα πλασματικά ισχύουν και για τη συμπλήρωση 36, 37 ή 40 ετών. Αναγνωρίζονται έως 4 έτη το 2011, 5 το 2012 και 7 από το 2013 και μετά. Επιπλέον, έως 5 έτη για γονείς με 1-3 τέκνα. Αρα, ο μέγιστος αναγνωρίσιμος χρόνος είναι 9 έτη για το 2011, 10 για το 2012 και 12 από το 2013.
3 ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ (ελεύθεροι επαγγελματίες): Με εξαγορά έως 4 έτη (2011), 5 έτη (2012) και 7 έτη (από 2013) μπορούν να συμπληρώσουν 35ετία και να συνταξιοδοτηθούν στα 62, χωρίς να απαιτείται 40ετία. Αν δεν συμπληρώνεται η 35ετία, οδηγούνται στα 67. Ο χρόνος άσκησης δραστηριότητας πριν από την εγγραφή στα Ταμεία συνυπολογίζεται στα πλασματικά μετά το 2011.