Το ψηφιακό ευρώ βρίσκεται στη φάση προετοιμασίας, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να συνεργάζεται με τις εθνικές τράπεζες για τη δημιουργία μιας ψηφιακής μορφής του ευρώ που θα συμπληρώνει όπως ανακοινώνεται τα φυσικά μετρητά. Η πρόταση περιλαμβάνει ένα νομικό πλαίσιο για την πιθανή εισαγωγή του, ψηφιακά πορτοφόλια για πολίτες και επιχειρήσεις, και δυνατότητα χρήσης τόσο online όσο και offline, με έμφαση στην προστασία της ιδιωτικότητας.
Προκαλεί όμως και ερωτήματα και ανησυχία το γεγονός ότι από την μία η ΕΚΤ έχει στα σκαριά μια ψηφιοποίηση ενός μεγάλου μέρους των συναλλαγών και από την άλλη με πρόσφατη σύστασή της προτείνει στους πολίτες να κρατήσουν μετρητά στο σπίτι για λόγους ασφαλείας. Ας δούμε όμως τις είναι το ψηφιακό ευρώ και αν είναι όντως ένα ευρωπαϊκό κρυπτονόμισμα. Και είτε είναι είτε δεν είναι
Τι είναι το Ψηφιακό Ευρώ
Πρόκειται για ένα νόμισμα ισοδύναμο με τα φυσικά μετρητά, που θα εκδίδεται από την ΕΚΤ και θα είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό. Θα λειτουργεί παράλληλα με τα μετρητά και τα ιδιωτικά μέσα πληρωμής όπως κάρτες και εφαρμογές.
Πώς θα λειτουργεί:
Θα χρησιμοποιεί ψηφιακά πορτοφόλια για την αποθήκευση και την πραγματοποίηση πληρωμών. Θα προσφέρει δυνατότητες τόσο online όσο και offline (χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο), παρέχοντας ευκολία χρήσης σε κάθε περίπτωση. Τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σε φυσικά καταστήματα είτε και σε συναλλαγές μέσω ιδιωτών.
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Piero Cipollone μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ περιγράφουν πως το ψηφιακό νόμισμα θα εξασφαλίσει την πρόσβαση σε μια καθολικά ασφαλή, αξιόπιστη και αποδεκτή ψηφιακή λύση πληρωμών που θα συμπληρώνει τα μετρητά και δεν θα τα αντικαταστήσει.
Οι προπαρασκευαστικές διαδικασίες για το σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στον μήνα. Θα ακολουθήσει η ολοκλήρωση της νομοθετικής διαδικασίας και η τελική απόφαση από το ΔΣ της ΕΚΤ για την έκδοση του έτσι ώστε να εισέλθει σε φάση ανάπτυξης.
Είναι ένα κρυπτονόμισμα;
Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποστηρίζει την ύπαρξή του και εγγυάται την σταθερότητά του, κάνει το ψηφιακό ευρώ κάτι πολύ διαφορετικό από το κρυπτονόμισμα. Θα έχει την ίδια αξία με το φυσικό νόμισμα, κάτι που δεν έχει το κρυπτονόμισμα και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τον ίδιο τρόπο για κάθε καθημερινή δαπάνη, ακόμη και διασυνοριακά. Σημείο κλειδί στον τρόπο χρήσης του θα είναι ο κωδικός QR που θα χρησιμοποιηθεί για την πραγματοποίηση πληρωμών από μια ασφαλή εφαρμογή στο τηλέφωνο, ακόμη και για την πραγματοποίηση πληρωμών όταν δεν υπάρχει σύνδεση στο Διαδίκτυο.
Ένα ακόμα ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσο οι έμποροι πανευρωπαϊκά θα μπορέσουν να δεχθούν την χρήση του. Ειδικά όταν ήδη έχουμε προβλήματα και ταλαιπωρηθήκαμε αρκετά έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών.
Ποιες χώρες έχουν ψηφιακά νομίσματα. Επιτυχημένες και αποτυχημένες προσπάθειες
Η πρώτη χώρα που κυκλοφόρησε ψηφιακό νόμισμα ήταν η Βενεζουέλα το 2018. Ωστόσο ήταν μια προσπάθεια που δεν στέφθηκε με επιτυχία και 6 χρόνια αργότερα, το 2024 καταργήθηκε. Το είχε ονομάσει Petro και ήταν μια προσπάθεια να παρακαμφθούν οι αμερικανικές κυρώσεις και να αντιμετωπιστεί η χρηματοοικονομική κρίση της χώρας. Τα προβλήματα ήταν αρκετά από το ότι οι πολίτες δεν κατάφεραν ποτέ να εξοικειωθούν με την χρήση ενώ κάποιοι ανεξάρτητοι οργανισμοί εκτίμησης ρίσκου το χαρακτήρισαν «απάτη».
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας που κάνει ήδη χρήση ψηφιακού νομίσματος είναι η Κίνα. Η Κίνα θέσει σε κυκλοφορία το ψηφιακό γουάν (e-CNY), από τις αρχές του 2022.Αυτή τη στιγμή μάλιστα η Κίνα είναι στην φάση όπου θέλει να διευρύνει την χρήση του ψηφιακού της νομίσματος.
Η Ινδία, μέσω της Κεντρικής Τράπεζας (RBI), κυκλοφόρησε την 1η Δεκεμβρίου 2022 μια ψηφιακή ρουπία (e-rupee) σε πιλοτικό πρόγραμμα, τόσο για χονδρική όσο και για λιανική χρήση, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία blockchain. Το ψηφιακό νόμισμα της χώρας γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και έως και πέρυσι περισσότεροι από 5 εκατομμύρια επενδυτές και 400.000 εμπόρους στη χώρα πειραματίζονταν με την ψηφιακή ρουπία.
Με 115 εκατομμύρια επενδυτές κρυπτογράφησης, η Ινδία διαθέτει τον υψηλότερο αριθμό χρηστών κρυπτογράφησης παγκοσμίως, σύμφωνα με τον δείκτη παγκόσμιας υιοθέτησης κρυπτογράφησης της Chainalysis 2024 Global Crypto Adoption Index.