Η ελληνική φύση συνεχώς μας εκπλήσσει: νέα είδη ζώων και εντόμων εμφανίζονται σε διάφορες περιοχές της χώρας, φαινόμενο που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την κλιματική αλλαγή αλλά και με φυσικές μετακινήσεις πληθυσμών. Από σπάνιες σαύρες και τρωκτικά έως υβρίδια λύκων και σκύλων, η βιοποικιλότητα της Ελλάδας φαίνεται να ανανεώνεται με τρόπους που απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση και έρευνα.
Νέα έντομα και σπάνια είδη
Τον περασμένο Ιούλιο, ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Bactrocera zonata, ένα έντομο καραντίνας και ιδιαίτερα επιβλαβές για καρποφόρα δέντρα και δεκάδες άλλα φυτικά είδη. Προερχόμενο από την τροπική Ασία, το έντομο αυτό έχει εξαπλωθεί σε ξηρότερες περιοχές της Βόρειας Αφρικής και τώρα, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, έφτασε και στη χώρα μας. Η κλιματική αλλαγή έχει ενισχύσει τη μετανάστευση ξενικών ειδών, με πάνω από 60 νέα είδη εντόμων να έχουν εισέλθει στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια, πολλοί από τους οποίους έχουν εξελιχθεί σε σοβαρές απειλές για τη γεωργία.
Στο ίδιο πλαίσιο, το δηλητηριώδες έντομο λιθόκερος, παρότι θεωρούνταν σπανιότατο, έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε περιοχές όπως η Λάρισα, το Αγρίνιο, η Ικαρία και οι Σέρρες. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες επιτρέπουν την ταχύτερη ανάπτυξη πληθυσμών εντόμων που ήδη υπήρχαν στη χώρα, όπως οι κατσαρίδες και οι κοριοί, φαινόμενο που παρατηρείται σε όλη τη Νότια Ευρώπη.
Σπάνια ζώα και νέα είδη
Δεν είναι όμως όλα τα νέα είδη αρνητικά. Στη βραχονησίδα Βελοπούλα κοντά στη Μήλο εντοπίστηκε ένα νέο είδος σαύρας που δεν είχε περιγραφεί ποτέ ξανά στην επιστημονική βιβλιογραφία. Το είδος αυτό ανακαλύφθηκε από ερευνητές του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ και παρουσιάζει εντυπωσιακούς μηχανισμούς επιβίωσης σε περιβάλλοντα με υψηλές θερμοκρασίες και περιορισμένες δυνατότητες διασποράς.
Παράλληλα, στον Ταΰγετο εντοπίστηκε ο σπάνιος δενδρομυωξός, ένα τρωκτικό που μοιάζει με σκίουρο και ζει σε ορεινές δασώδεις περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης. Το ζώο προστατεύεται από κοινοτική οδηγία και η καταγραφή του αποτελεί σημαντική επιβεβαίωση της ελληνικής βιοποικιλότητας.
Υβρίδιο λύκου-σκύλου: μια νέα πρόκληση
Την ίδια στιγμή, η Περιβαλλοντική Οργάνωση «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» ανακοίνωσε την πρώτη επιβεβαίωση υβριδίου λύκου-σκύλου στην Ελλάδα, εντοπισμένου κοντά στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με γενετικές αναλύσεις, το ζώο είναι 45% λύκος και 55% σκύλος. Πρόκειται για την πρώτη επιστημονική επιβεβαίωση στην Ελλάδα, αν και ο υβριδισμός είναι γνωστός σε όλη την Ευρώπη εδώ και 10-20 χρόνια.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι εφόσον τα υβρίδια εμφανίζονται σε μεγάλη έκταση, μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τον φυσικό πληθυσμό των λύκων, αντιστρέφοντας χιλιάδες χρόνια εξέλιξης και προσαρμογής του είδους. Οι έρευνες συνεχίζονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Wolfness, με συνεργασίες και αναλύσεις δειγμάτων DNA από όλη την Ελλάδα, προκειμένου να εκτιμηθεί η έκταση του φαινομένου.
Το μέλλον της ελληνικής βιοποικιλότητας
Η εμφάνιση νέων ειδών ζώων και εντόμων στην Ελλάδα είναι ένδειξη της δυναμικής και ευαίσθητης φύσης της χώρας μας. Η κλιματική αλλαγή, η μετακίνηση ειδών και ο υβριδισμός αποτελούν παράγοντες που διαμορφώνουν το μέλλον της ελληνικής πανίδας. Η παρακολούθηση, η έρευνα και η προστασία των οικοσυστημάτων είναι πιο απαραίτητες από ποτέ, για να διατηρηθεί η μοναδική βιοποικιλότητα που καθιστά την Ελλάδα τόσο ξεχωριστή.