Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση σε 16 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να επιταχύνουν άμεσα την απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (Next Generation EU), προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια χρηματοδοτήσεων ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με την τέταρτη έκθεση αξιολόγησης του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα κράτη έχουν πλέον έως τις 31 Αυγούστου 2026 για να ολοκληρώσουν όλα τα έργα και τις μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με τις εκταμιεύσεις.
Μέχρι στιγμής, η Κομισιόν έχει εκταμιεύσει 362 δισ. ευρώ από τα συνολικά 650 δισ. που προβλέπει το πρόγραμμα — δηλαδή περίπου το 55% του συνόλου. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην έκθεση, η πρόοδος είναι άνιση: αρκετές χώρες έχουν υλοποιήσει λιγότερο από το μισό των δεσμεύσεών τους.
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που βρίσκονται «στη μέση της διαδρομής», έχοντας ολοκληρώσει περίπου το 50% των οροσήμων που σχετίζονται με επιδοτήσεις και μόλις το 15% των οροσήμων που αφορούν δάνεια. Συνολικά, υπολογίζεται ότι πάνω από 300 έργα παραμένουν σε εκκρεμότητα, ενώ η χώρα έχει μπροστά της λιγότερο από έναν χρόνο για να επιδείξει απτά αποτελέσματα.
Οι Βρυξέλλες ζητούν από την Αθήνα να απλοποιήσει διαδικασίες, να περιορίσει καθυστερήσεις και να επικαιροποιήσει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0», αφαιρώντας έργα των οποίων η ολοκλήρωση δεν είναι εγγυημένη έως την καταληκτική ημερομηνία. Παράλληλα, συστήνεται ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των δημοσίων φορέων που χειρίζονται τις προσκλήσεις και επιτάχυνση των διαγωνισμών.
Σύμφωνα με την έκθεση, ο μεγαλύτερος τελικός αποδέκτης των κονδυλίων στην Ελλάδα είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο διαχειρίζεται το εθνικό πρόγραμμα αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Παρόμοια εικόνα καταγράφεται και σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, όπου οι μεγαλύτεροι δικαιούχοι είναι δημόσιοι φορείς ή κρατικές εταιρείες υποδομών. Συνολικά, το 70% των μεγάλων αποδεκτών του Μηχανισμού Ανάκαμψης είναι δημόσιοι οργανισμοί, ενώ ο ιδιωτικός τομέας απορροφά περίπου το 30%, κυρίως μέσω μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η Κομισιόν υπενθυμίζει ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να τηρήσουν όλα τα ορόσημα και τους στόχους έως τον Αύγουστο του 2026, ενώ οι πληρωμές μπορούν να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του ίδιου έτους. «Η πρόοδος είναι ουσιαστική, αλλά όχι αρκετή», τονίζει η Επιτροπή, καλώντας τις κυβερνήσεις να δράσουν άμεσα.
Για την Ελλάδα, που έχει λάβει ήδη περισσότερα από 12 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια, η επιτυχής ολοκλήρωση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί κρίσιμο στοίχημα για τη δημοσιονομική σταθερότητα, την ενεργειακή μετάβαση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.