Σε μία περίπου δεκαπενταετία, από το 2011 ως το 2025, η χωροταξία του Συντάγματος επιλέχθηκε – όπως και παλαιότερα – και σηματοδότησε πολιτικά γεγονότα, πολλά εκ των οποίων επιταχυντές και εξελίξεων.
Ο χώρος μπροστά στη Βουλή, στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, για το οποίο την εβδομάδα που πέρασε υπερψηφίστηκε τροπολογία για νέο καθεστώς προστασίας του, η πάνω και η κάτω Πλατεία όπως σχεδόν διαχωρίστηκε στα πρώτα δύο μνημόνια, πύκνωσε και τροχοδρόμησε τάσεις και αντιθέσεις – συχνά με βία – που κανένας εκ των πολιτικών δεν μπορούσε να αμελήσει ή να υποτιμήσει και επιβεβαιώνοντας την κοινωνική δυναμική που «σαν ξέφρενη μεταβλητή» συχνά επιδρά και στα της πολιτικής διαχείρισης.
Οι Αγανακτισμένοι, το «Όχι» στο Δημοψήφισμα του 2015, το ρεύμα των Μένουμε Ευρώπη, το Μακεδονικό και τα Τέμπη είναι πέντε διακριτές στιγμές της πολιτικής χωροταξίας.
Αγανακτισμένοι
25 Μαΐου 2011. Η πρώτη (μαζική) διαδήλωση στο Σύνταγμα ήταν γεγονός. Και πολλοί δεν θα θυμούνται το περίπου νεύμα πρόκλησης των ισπανών αγανακτισμένων στους έλληνες ομοδόξους τους που προηγήθηκε. «Καλά, εσείς κάθεστε παθητικά και παρακολουθείτε τη λιτότητα του μνημονίου σας;».
Γρήγορα η όλη διαρκής διαδικασία πήρε τα χαρακτηριστικά λαϊκής συνέλευσης, αρχικώς με έντονη αντικομματική χροιά. Αστέρες του αντι-μνημονίου, που μεταπλάστηκε από «αγανακτισμένο» σε εξόχως πολιτικό και απεργιακό (κυρίως κατά το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα), ανέτειλαν στην πάνω και την κάτω πλατεία. Για πολλούς υπήρξε ο πυκνωτής του ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος και της αποδόμησης του μέχρι τότε δικομματισμού.
«Όχι»
Το δραματικό διάγγελμα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για δημοψήφισμα στις 26 Ιουνίου 2015 με ερώτημα αν θα πρέπει η χώρα να δεχθεί το σχέδιο συμφωνίας των δανειστών διαμόρφωσε μια νέα διαιρετική τομή που γρήγορα έλαβε τα χαρακτηριστικά διλήμματος: «Ναι» ή «Οχι»; Οι πολέμιοι ή απλώς οι επικριτές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ έβλεπαν εδώ τον κίνδυνο να μείνει η χώρα εκτός ευρωζώνης. Οι υπερασπιστές του «Όχι», για την ακρίβεια ένα μεγάλο μέρος τους, μια εναντίωση στην τρόικα.
Οι πιο σκληροί εξέφραζαν εδώ έναν έντονο ευρωσκεπτικισμό. Η 3η Ιουλίου στο Σύνταγμα δεν ήταν απλώς μια συναυλία με γνωστούς καλλιτέχνες κατά των δανειστών. Ήταν για τους προσεκτικούς παρατηρητές ένα πρελούδιο της υπερψήφισης του «Όχι», με τον πανηγυρικό χαιρετισμό εκείνο το βράδυ του Αλέξη Τσίπρα που ήλθε με τα πόδια από το Μέγαρο Μαξίμου εν μέσω ενός ενθουσιώδους πλήθους.
Μένουμε Ευρώπη
Το ρεύμα του Μένουμε Ευρώπη προηγήθηκε της διακυβέρνησης Τσίπρα – ξεκίνησε από ευρωπαϊστές φοιτητές το 2011 αλλά έλαβε πιο μαζικά και καθοριστικά στοιχεία μετά τον Ιανουάριο του 2015 και άρχισε να κλιμακώνεται κατά τη διάρκεια της εξάμηνης διαπραγμάτευσης με την ΕΕ.
Αδιαμεσολάβητο, με κινητήρα τα κοινωνικά δίκτυα, έλαβε μαχητικό προσανατολισμό και δεν οριοθετήθηκε απλώς με το δημοψήφισμα αλλά συνεχίστηκε και μετά τον Σεπτέμβριο του 2015, υπενθυμίζοντας μια αμετακίνητη θέση υπέρ της Ευρώπης, του ευρώ και της ευρωζώνης. Πυρήνας του Μένουμε Ευρώπη ήταν το δυναμικό αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα όπου πετυχημένα ο Μητσοτάκης «σέρφαρε» και κέρδισε τον Τσίπρα το 2019. Κέντρο του έθεσε το Σύνταγμα αλλά και άλλα σημεία της Ελλάδας.
Μακεδονικό
Η Συμφωνία των Πρεσπών υπεγράφη μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας (ως τότε για εμάς πΓΔΜ) στις 12 Ιουνίου 2018. Ως τότε όμως αλλά και μετά εξελίχθηκε ένα μαζικό κίνημα καθολικής εναντίωσης σε κάθε ονοματοδοσία με συνθετικό τον όρο «Μακεδονία». Μια πιο ακραία πλευρά του μίλησε για «προδοσία». Κλιμάκωση είχε σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και της Θράκης. Ωστόσο η 4η Φεβρουαρίου 2018, μήνες πριν από την υπογραφή, στο Σύνταγμα έμελλε να μείνει ως η ιστορική στιγμή του εν λόγω κινήματος.
Και λόγω μαζικότητας και λόγω μαχητικότητας. Και βέβαια λόγω της παρουσίας και ομιλίας του Μίκη Θεοδωράκη στο πλήθος, με φόντο τις μακεδονικές οργανώσεις – και με κριτική στον μεγάλο δημιουργό από την Αριστερά.
Τέμπη
Το κίνημα των Τεμπών, σε εξέλιξη σήμερα, κυρίως διευρύνθηκε μετά τις εκλογές του 2023 και με αποκορύφωμα την 28η Φεβρουαρίου που ξεπέρασε κάθε μεταπολιτευτική στιγμή σε κόσμο. Αυτό βέβαια που οριοθετεί τα Τέμπη ως ένα κίνημα με χωροταξία το Σύνταγμα είναι η επιλογή της συλλογικότητας «Μέχρι Τέλους» να διαμορφώσει έναν χώρο με κεριά και καντήλια γύρω από τα ονόματα των 57 θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος μπροστά στη Βουλή και σε απόσταση αναπνοής από το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Η πρόσφατη απεργία πείνας του γονέα θύματος Πάνου Ρούτσι, το κίνημα συμπαράστασης σε αυτόν και βέβαια η αντιπαράθεση για την τροπολογία που τελικώς ψηφίστηκε για το πέρασμα του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη στο ΥΠΕΘΑ ήταν ψηφίδες που ανανέωσαν τη συζήτηση για τη χωροταξία του κινήματος των Τεμπών.