Η ασφάλεια της Ευρώπης με επίκεντρο την κοινή άμυνα μπαίνει σήμερα, Τετάρτη, στο τραπέζι της άτυπης συνόδου κορυφής στην Κοπεγχάγη, ενώ αύριο, Πέμπτη, θα πραγματοποιηθεί η σύνοδος της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (χωρίς – τελικά – την παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) μεταξύ άλλων για την ενίσχυση της Ουκρανίας, τις απειλές ασφάλειας στην Ευρώπη και το Μεταναστευτικό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κρατά δύο θέματα στην ατζέντα.
Πρώτον, οποιοδήποτε σχέδιο ενίσχυσης των συλλογικών αμυντικών ικανοτήτων θα πρέπει, όπως αναμένεται να πει, να καλύπτει και τον ευρωπαϊκό Νότο – δηλαδή όχι μόνο τα ανατολικά σύνορα. Δεύτερον, επείγουν οι αποφάσεις, όπως αναμένεται να επιμείνει, στην κατεύθυνση δημιουργίας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας με κοινή χρηματοδότηση – πρόταση που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο που θα παρουσιάσει στην Κοπεγχάγη η Κομισιόν.
Από τη Νέα Υόρκη και την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την περασμένη Παρασκευή, ο πρωθυπουργός, αφότου χαρακτήρισε την ασφάλεια ως «θεμέλιο της ευημερίας», είχε μιλήσει για την ανάγκη η Ευρώπη να προχωρήσει παραπέρα: «Να αναλάβουμε έναν ισχυρότερο ρόλο όσον αφορά στην άμυνα μας. Με τον πόλεμο να επιστρέφει στην ήπειρό μας, φοβάμαι ότι απλά δεν υπάρχει άλλη επιλογή». Τη γραμμή της ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ θα επαναφέρει και από την Κοπεγχάγη, λέγοντας ότι έρθει η ώρα για κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό ώστε να χρηματοδοτούνται κρίσιμα αμυντικά έργα, όπως «η αντιπυραυλική άμυνα και η άμυνα κατά των drones».
Το SAFE και η Άγκυρα
Ως «ώριμη» χαρακτήριζε ο ίδιος τη συζήτηση για την αεράμυνα και πριν από δύο εβδομάδες, κατά της συζήτησή του στο Μέγαρο Μαξίμου με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα. Τότε διατύπωνε επίσης on camera την ελληνική θέση όσον αφορά στη συμμετοχή τρίτων χωρών στη νέα αμυντική πρωτοβουλία της ΕΕ, το εργαλείο SAFE: «Δεν μπορούν να μετέχουν χώρες οι οποίες απειλούν ακόμη με πόλεμο μέλη της Ενωσης» σε μία ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας. Η διεθνοποίηση του θέματος της άρσης του casus belli από την Τουρκία ήρθε τελικά από το επίσημο βήμα της Γ.Σ. του ΟΗΕ.
Μένει να φανεί εάν υπάρξουν και πως θα εξελιχθούν οι συζητήσεις Μητσοτάκη με τον Μαρκ Ρούτε, ο οποίος εμμέσως πλην σαφώς στέκει υπέρ της συμμετοχής της Αγκύρας στο πρόγραμμα SAFE. Ο Ολλανδός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ φαίνεται να κινείται στην κατεύθυνση πιέσεων για μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρώπης σε διάλογο με την Τουρκία, κάτι που δείχνει τη σημασία για εντατική διπλωματία και διαβουλεύσεις εκ μέρους και της Αθήνας και της Λευκωσίας.
«Δεν σταματούν στη Βαλτική…»
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συζήτηση στην πρωτεύουσα της Δανίας για την αξιοποίηση των υφιστάμενων προγραμμάτων στήριξης των κρατών-μελών της ανατολικής πτέρυγας της ΕΕ ο Μητσοτάκης θα σηκώσει θέμα… Νότου. Όπως θα υπογραμμίσει, η ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Ευρώπης δεν μπορεί να είναι σε βάρος των νότιων. Εξάλλου έχει μιλήσει και στο παρελθόν για «απειλές» που δεν σταματούν στη Βαλτική αλλά καταγράφονται και το Νότο, απαιτώντας ενιαία στρατηγική ασφάλειας για την Ευρώπη. Γι’ αυτό – με δεδομένες τις προκλήσεις σε Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή – η Αθήνα επιδιώκει συντεταγμένη στάση και άλλων ηγετών, ένα κοινό μέτωπο του ευρωπαϊκού Νότου δηλαδή.
Παρέμβαση για το Μεταναστευτικό
Αντίστοιχο μέτωπο επιδιώκεται στο Μεταναστευτικό. Δεδομένων των κοινών προκλήσεων Αθήνας και Ρώμης, το θέμα είναι ψηλά στην ατζέντα και του Μητσοτάκη και της Τζόρτζια Μελόνι. Οι δύο τους μάλιστα αναμένεται να καθίσουν αύριο στο ίδιο τραπέζι μαζί με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Αντόνιο Κόστα και τους πρωθυπουργούς της Πορτογαλίας, της Μάλτας, της Αυστρίας, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας και της Ανδόρρας.
Σημειωτέον, για το Μεταναστευτικό ο Μητσοτάκης επέμεινε στο χθεσινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις δύο όψεις της «αυστηρής πολιτικής» της Ελλάδας: «να καθορίζουμε εμείς οι ίδιοι, με τους δικούς μας όρους, ποιοι θα εισέρχονται και θα εργάζονται νόμιμα στη χώρα μας».
Στο μεταξύ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, ο Εμανουέλ Μακρόν και η Τζόρτζια Μελόνι καλούν σε άτυπη συνάντηση για την εγκαινίαση του Ευρωπαϊκού Συνασπισμού κατά των Ναρκωτικών (είχε προταθεί στην προηγούμενη σύνοδο).