Ανησυχία για 3.000 εργαζομένους σε σημεία λιανικής στην Κύπρο
Έντονες αντιδράσεις προκαλεί σε ολόκληρη την Ευρώπη το «Σχέδιο Εντολής» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αναμένεται να παρουσιαστεί προς έγκριση στα κράτη μέλη ενόψει της 11ης Διάσκεψης των Μερών (COP11) της Σύμβασης-Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 17 Νοέμβριου στη Γενεύη.
Το σχέδιο περιλαμβάνει σειρά αυστηρών προτάσεων, όπως η μείωση των σημείων λιανικής πώλησης καπνικών προϊόντων, η απαγόρευση των φίλτρων τσιγάρων και η αύξηση της φορολογίας σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης.
Έντονες αντιδράσεις από την αγορά
Σχετικό δημοσίευμα της Ιταλικής ιταλικής Il Giornale κάνει λόγο για «σοβαρές συνέπειες στην αλυσίδα αξίας, τη βιομηχανία και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο κλάδο», υποστηρίζοντας πως «αποφέρει δισεκατομμύρια σε φορολογικά έσοδα, ενώ η έγκριση θα θέσει σε απειλή πάνω από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη».
Άλλα ευρωπαϊκά δημοσιεύματα τονίζουν ότι η χρήση διεθνών φόρουμ όπως το COP11 για την επιβολή πολιτικής «χωρίς διαφάνεια ή λογοδοσία» και χωρίς προηγούμενο διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη, δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τη λήψη αποφάσεων σε ζητήματα δημόσιας υγείας και αγοράς.
Το ζήτημα των φίλτρων και η Οδηγία για τα Πλαστικά Μίας Χρήσης
Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι η Οδηγία για τα Πλαστικά Μίας Χρήσης ήδη ρυθμίζει την περιβαλλοντική διαχείριση των φίλτρων μέσω της Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού και δράσεων ευαισθητοποίησης και όχι μέσω καθολικών απαγορεύσεων.
Υποστηρίζουν πως η ουσιαστική λύση βρίσκεται στην ορθή εφαρμογή των υπαρχόντων κανόνων, στη βελτίωση των συστημάτων συλλογής απορριμμάτων και στην επιτάχυνση της διάθεσης βιοδιασπώμενων φίλτρων.
Οι επιπτώσεις στην Κύπρο
Ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, η πρόταση της Κομισιόν για λιγότερα σημεία πώλησης μπορεί να θέσει σε κίνδυνο περισσότερους από 3.000 λιανοπωλητές. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με στοιχεία, στην Κύπρο τα νικοτινούχα προϊόντα συνολικά συνεισφέρουν περίπου 50% στον τζίρο των περιπτέρων, αποτελώντας κρίσιμο κομμάτι της βιωσιμότητάς τους.
Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, τα προτεινόμενα μέτρα όπως η απαγόρευση των φίλτρων (συνεπώς de facto απαγόρευση τσιγάρων κ άλλων νικοτινούχων προϊόντων) θα οδηγήσουν «μαθηματικά» σε κλείσιμο τα σημεία λιανικής και σε πιθανή αύξηση του παράνομου εμπορίου από τα κατεχόμενα. Ενδεικτικά, το 2024 οι απώλειες εσόδων, για τα δημόσια ταμεία, από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων στην Κύπρο υπολογίζεται στα 22 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, τίθενται ζητήματα δημόσιας υγείας και ασφάλειας, καθώς στο ενδεχόμενο απαγόρευσης φίλτρων είναι πιθανό να επιβαρυνθεί η υγεία των καπνιστών αλλά και να πολλαπλασιαστεί η κυκλοφορία μη εγκεκριμένων φίλτρων στην παράνομη αγορά.
Νέες φορολογικές πιέσεις
Την ίδια ώρα, οι επιχειρήσεις του κλάδου βρίσκονται ήδη υπό πίεση, καθώς το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών (ECOFIN) συζητά την αναθεωρημένη Φορολογική Οδηγία για τα καπνικά και προϊόντα νικοτίνης, από όπου αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στη φορολογία.
Εμπλεκόμενοι φορείς προειδοποιούν ότι η συνδυαστική επίδραση των μέτρων —φορολογικών και κανονιστικών— ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στην αγορά, με απώλειες θέσεων εργασίας, ενίσχυση του παράνομου εμπορίου και μείωση των δημοσίων εσόδων.
Το άρθρο Στο επίκεντρο αντιδράσεων το σχέδιο της ΕΕ για τον καπνό εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.