Η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης έχει ξεκινήσει. Η κυβέρνηση μπαίνει στο «τελευταίο μίλι» και «μέσα σε ένα χρόνο θα πρέπει να τρέξει όσο δεν έτρεξε τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια» για να μη χαθούν ευρωπαϊκά κονδύλια.
Το χρονικό πλαίσιο για την Αθήνα είναι ασφυκτικό. Μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, θα πρέπει να έχει υποβάλει στις Βρυξέλλες το νέο σχέδιο αναθεώρησης του «Ελλάδα 2.0», προκειμένου να εγκριθεί από το Ecofin του Δεκεμβρίου για να υποβάλει το έβδομο αίτημα εκταμίευσης έως το τέλος του έτους τόσο για το σκέλος των επιχορηγήσεων όσο και των δανείων.
Κοινοτικοί αξιωματούχοι διαμηνύουν στην κυβέρνηση ότι η νέα αναθεώρηση αποτελεί την τελευταία ευκαιρία προκειμένου η χώρα μας να προχωρήσει στην απένταξη έργων τα οποία δεν είναι εφικτό να υλοποιηθούν στο χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι τη λήξη του ΤΑΑ δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα να αυξηθεί ο προϋπολογισμός σε εκείνα όπου ο χρόνος επαρκεί για να ολοκληρωθούν έως και τον Αύγουστο του 2026.
Μέσω της αναθεώρησης του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, επενδύσεις οι οποίες έχουν ξεκινήσει αλλά δεν προλαβαίνουν να ολοκληρωθούν εντός χρονοδιαγραμμάτων, δεν θα σταματήσουν καθώς όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, μπορούν να μεταφερθούν σε ένα άλλο χρηματοδοτικό σχήμα όπως στο ΕΣΠΑ ή ακόμα και στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Το στοίχημα είναι μεγάλο καθώς από τα 36 δισ. ευρώ που αναλογούν στη χώρα, μόλις 10 δισ. ευρώ (5,7 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 4,3 δισ. ευρώ από δάνεια) έχουν φθάσει στους τελικούς δικαιούχους, όπως ανέφερε πρόσφατα ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Θεόδωρος Πελαγίδης, ο οποίος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ωστόσο, η ευρωπαϊκή πλευρά, θεωρεί εφικτό να μη χαθούν κονδύλια αν όλες οι διαδικασίες εφαρμοστούν στο εξής… κατά γράμμα.
Από τις επαφές που είχαν εκπρόσωποι της Κομισιόν με ελληνικά στελέχη τις προηγούμενες ημέρες, εντοπίζονται καθυστερήσεις στους τομείς της κοινωνικής κατοικίας, της Υγείας, όπου εκκρεμούν 18 ανακαινίσεις νοσοκομείων και 156 κέντρα πρωτοβάθμιας υγείας, αλλά και της Ενέργειας. Ειδικά στα έργα CCS (Carbon Capture and Storage) για τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανίες και την αποθήκευσή του στο υπέδαφος, προβλήματα δημιουργούν τα χρονοδιαγράμματα. Στην περίπτωση της χώρας μας χρηματοδοτείται η ανάπτυξη της υπόγειας αποθήκης στον Πρίνο, κάτι που εξετάζεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ευρωπαϊκές πηγές εξηγούσαν ότι οι όποιες αλλαγές θα πρέπει να γίνουν τώρα καθώς αν αλλάξει η δομή του Ταμείου Ανάκαμψης αργότερα, τα έργα που θα βγουν κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς χρηματοδότηση καθώς δεν θα μπορούν να ενταχθούν για παράδειγμα στο ΕΣΠΑ κατά το ήμισυ. Καλύτερη εκτιμάται ότι είναι η κατάσταση στο σκέλος των δανείων και οι αλλαγές που δρομολογούνται σχετίζονται με μεγαλύτερη ρύθμιση των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Δόσεις
Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας επικεντρώνονται στις επιχορηγήσεις, σημειώνοντας ότι το σημαντικό είναι να μη χαθούν τα χρήματα αυτά που είναι διαθέσιμα δωρεάν για τη χώρα. Πρόκειται για 18,2 δισ. στο σύνολο των 36 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής εισπράξει 9,94 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 11,4 δισ. ευρώ σε δάνεια, συνολικά 21,3 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 59% των συνολικών πόρων που δικαιούται. Δηλαδή απομένουν άλλα 15 δισ. ευρώ μέχρι τα 36 δισ. ευρώ. Εφόσον εγκριθεί το 6ο αίτημα των επιχορηγήσεων, το οποίο υπεβλήθη τον Ιούλιο, για επιχορηγήσεις 2,1 δισ. ευρώ, το ποσό ανεβαίνει στα 23,4 δισ. ευρώ ή 65% των πόρων που της αναλογούν (απομένουν περίπου άλλα 13 δισ. ευρώ).
Το έβδομο αίτημα που προγραμματίζεται να υποβληθεί έως το τέλος του έτους, αφορά 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων επιχορηγήσεις 1,7 δισ. και δάνεια 1,8 δισ. ευρώ. Συμπληρωματικά θα υποβληθεί το 6ο αίτημα για το σκέλος των δανείων, ύψους 1,8 δισ. ευρώ.
Το όγδοο αίτημα, αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026, και αφορά 1,87 δισ. ευρώ (1,5 δισ. επιχορηγήσεις και 370 εκατ. δάνεια). Το ένατο και τελευταίο αίτημα πρέπει να υποβληθεί έως το τέλος Αυγούστου του 2026 και προβλέπει εκταμίευση 5,4 δισ. ευρώ (3 δισ. επιχορηγήσεις και 2,4 δισ. δάνεια).