Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Βελγίου, Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ, είναι ο αντίπαλος του Κυριάκου Πιερρακάκη για την ηγεσία του Eurogroup, μετά την παραίτηση του προέδρου Πασκάλ Ντόνοχιου.
Σύμφωνα με πέντε διπλωμάτες της Ευρωζώνης που επικαλείται το Politico, ο Βαν Πετέγκεμ (δεύτερος από δεξιά στη φωτό) είναι ο πιθανότερος διάδοχος του Ντόνοχιου, ο οποίος αποχώρησε την Τρίτη 18 Νοεμβρίου για να αναλάβει τη θέση του αναπληρωτή προέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ωστόσο, η αντίθεση της βελγικής κυβέρνησης στη χρήση της των «παγωμένων» ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση δανείου ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, ενδέχεται να αποτελέσει εμπόδιο για την υποψηφιότητα του Βαν Πετέγκεμ. Το γεγονός αυτό φαίνεται να ανοίγει τον δρόμο για ανταγωνιστικές υποψηφιότητες από την Ελλάδα και την Ισπανία.
Η θέση του προέδρου του Eurogroup θεωρείται ιδιαίτερα ισχυρή και επιδραστική, όπως αποδείχθηκε κατά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Ο πρόεδρος καθορίζει την ατζέντα και προεδρεύει στις μηνιαίες συνεδριάσεις των υπουργών Οικονομικών, ενώ εκπροσωπεί την ευρωζώνη σε διεθνή fora όπως το G7 και το G20.
Η επόμενη μέρα μετά την παραίτηση Ντόνοχιου
Το κενό στην προεδρία του Eurogroup επηρεάζει και τους συσχετισμούς ενόψει της επικείμενης μάχης για θέσεις στο εξαμελές εκτελεστικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, συμπεριλαμβανομένης της προεδρίας της. Σύμφωνα με τον άγραφο κανόνα, μια χώρα δεν μπορεί να κατέχει δύο κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γεγονός που αναγκάζει τις κυβερνήσεις να επιλέξουν πού θα επικεντρωθούν. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, από το οποίο προέρχεται ο Ντόνοχιου, επιθυμεί να διατηρήσει την προεδρία του Eurogroup, στοιχείο όμως που δεν ευνοεί κανέναν από τους δύο υποψηφίους, καθώς και οι δύο προέρχονται από το ΕΛΚ.
Οι υποστηρικτές και οι αντίπαλοι του Βαν Πετέγκεμ
Παρά ταύτα, ήδη έχουν αρχίσει πολιτικές διεργασίες, με ορισμένες φωνές να επισημαίνουν την αρνητική στάση του Βελγίου στο ζήτημα του δανείου προς την Ουκρανία. «Η νίκη του Βελγίου δεν πρόκειται να συμβεί αν δεν αλλάξει στάση για το δάνειο», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας από τους διπλωμάτες της Ευρωζώνης, που επικαλέστηκε το Politico.
Οι υποστηρικτές του Βαν Πετέγκεμ υποστηρίζουν ότι η επιφυλακτικότητα του Βελγίου δεν θα πρέπει να επηρεάσει την υποψηφιότητά του. Τονίζουν, ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σημαντικούς νομικούς και οικονομικούς κινδύνους, εάν η ΕΕ χρησιμοποιήσει τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για να χρηματοδοτήσει το δάνειο.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, ζήτησε από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να παρέχουν εθνικές εγγυήσεις, που θα μπορούν να ενεργοποιηθούν άμεσα. Κατά τους υποστηρικτές του Βαν Πετέγκεμ, αυτό δεν θα πρέπει να λειτουργήσει εις βάρος του, καθώς η τελική απόφαση για το δάνειο ανήκει στους ηγέτες της ΕΕ, όχι στο Eurogroup.
Η επίσημη ανακοίνωση υποψηφιοτήτων του Eurogroup
Το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ εξέδωσε ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία δύο υπουργοί έχουν υποβάλει την υποψηφιότητά τους για τη θέση του προέδρου του Eurogroup:
- Κυριάκος Πιερρακάκης, Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών της Ελλάδας
- Βίνσεντ Βαν Πέτεγκεμ, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Προϋπολογισμού, αρμόδιος για την Διοικητική Απλούστευση, του Βελγίου
Η εκλογή του νέου προέδρου θα πραγματοποιηθεί στην επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup στις 11 Δεκεμβρίου. Ο πρόεδρος εκλέγεται με απλή πλειοψηφία των υπουργών του Eurogroup, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο 14 της Συνθήκης για το Eurogroup, δηλαδή με τουλάχιστον 11 από τις 20 ψήφους.
Εάν κανένας από τους υποψηφίους δεν λάβει τουλάχιστον αυτήν την απλή πλειοψηφία στο τέλος του πρώτου γύρου ψηφοφορίας, οι υποψήφιοι θα έχουν στη συνέχεια την ευκαιρία να αποσύρουν την αίτησή τους. Η ψηφοφορία θα διεξάγεται μέχρι να επιτευχθεί απλή πλειοψηφία για έναν από τους υποψηφίους.
Ο ρόλος του Eurogroup
To Eurogroup είναι ένα άτυπο όργανο που δημιουργήθηκε το 1997, στο οποίο οι υπουργοί των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ συζητούν θέματα που αφορούν τις κοινές ευθύνες των χωρών τους σχετικά με το ευρώ. Κύριο καθήκον της είναι να διασφαλίζει τον στενό συντονισμό των οικονομικών πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ.
Στοχεύει επίσης στην προώθηση των συνθηκών για ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη και είναι υπεύθυνη για την προετοιμασία των συνόδων κορυφής για το ευρώ και για την παρακολούθησή τους. Συνήθως συνεδριάζει μία φορά το μήνα, την παραμονή της συνεδρίασης του Συμβουλίου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων.
Η πρώτη συνεδρίαση της Ευρωομάδας πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου 1998 στο Λουξεμβούργο. Ο πρώτος πρόεδρος της Ευρωομάδας ήταν ο Jean-Claude Juncker. Τον διαδέχτηκαν οι Jeroen Dijsselbloem, Mário Centeno και Paschal Donohoe, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος της Ευρωομάδας για πρώτη φορά στις 9 Ιουλίου 2020. Ο κ. Donohoe παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου της Ευρωομάδας στις 18 Νοεμβρίου 2025. Έκτοτε, ο Μάκης Κεραυνός, υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπηρετεί ως υπηρεσιακός πρόεδρος της Ευρωομάδας.