Σοβαρό και διαχρονικό χαρακτηρίζει το πρόβλημα των επικίνδυνων οικοδομών στην Κύπρο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πολιτικών Μηχανικών (ECCE) και μέλος του ΕΤΕΚ, Πλάτωνας Στυλιανού – Σε συνέντευξή του στη Cyprus Times, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το γερασμένο και ασυντήρητο κτηριακό απόθεμα στη χώρα μας – «Από τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα μέχρι τώρα», λέει
Για σοβαρό πρόβλημα επικίνδυνων οικοδομών στην Κύπρο, κάνει λόγο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πολιτικών Μηχανικών (ECCE) και μέλος του ΕΤΕΚ, Πλάτωνας Στυλιανού, εκφράζοντας την άποψη πως το γεγονός ότι είναι από καθαρή τύχη που μέχρι σήμερα δεν θρηνήσαμε θύματα.
Σε συνέντευξή του στη Cyprus Times, αναφέρεται σε έλλειψη κουλτούρας συντήρησης των κτιρίων στην Κύπρο, και αναφέρει ότι διαθέτουμε ένα κτηριακό απόθεμα που είναι σε μεγάλο βαθμό γερασμένο και ταυτόχρονα ασυντήρητο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στην Κύπρο απουσιάζει, μητρώο το οποίο θα καταγράφει πληροφορίες για τις οικοδομές. Σύμφωνα με τον κ. Στυλιανού πως το ΕΤΕΚ έχει προτείνει τόσο δημιουργία ενός Μητρώου Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίων καθώς και τη νομοθέτηση του θέματος της υποχρεωτικής τακτικής επιθεώρησης των οικοδομών.
- Στη Βουλή πρόταση για έλεγχο επικίνδυνων οικοδομών
- Πέντε αιτήματα από το ΕΤΕΚ προς τον Πρόεδρο του ΕΟΑ Πάφου
«Το αρμόδιο Υπουργείο και η Βουλή οφείλουν να δώσουν τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για την προώθηση και ψήφιση της συγκεκριμένης ρύθμισης», αναφέρει.
- Πόσες ακατάλληλες οικοδομές έχουμε καταγεγραμμένες στην Κύπρο και σε ποιες πόλεις εντοπίζονται οι περισσότερες;
Δυστυχώς υπάρχει μεγάλος αριθμός εγκαταλειμμένων, ακατάλληλων ή επικίνδυνων οικοδομών στη χώρα μας. Κάθε αρμόδια αρχή διατηρεί σχετικό αρχείο για τις επικίνδυνες οικοδομές που βρίσκονται στην επικράτειά της. Ωστόσο, αυτές οι καταγραφές δεν βρίσκονται ακόμη σε μια ενιαία βάση δεδομένων. Γι’ αυτό το λόγο, έχουμε προτείνει τη δημιουργία ενός Μητρώου Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίων, μέσω του οποίου θα καταγράφεται βασική πληροφόρηση για κάθε οικοδομή της χώρας μας σε ψηφιακή μορφή.
Η δημιουργία ενός τέτοιου Μητρώου θα επιτρέψει την άμεση εξαγωγή διάφορων πληροφοριών και συμπερασμάτων για το κτηριακό απόθεμα της Κύπρου, όπως, για παράδειγμα, τον συνολικό αριθμό των επικίνδυνων οικοδομών. Παράλληλα, θα ενισχύσει τους στρατηγικούς σχεδιασμούς του κράτους για την προστασία και τη βέλτιστη διαχείριση του κτηριακού αποθέματος.
- Θα λέγατε πως έχουμε μεγάλο πρόβλημα στη χώρα μας όσον αφορά τις ακατάλληλες οικοδομές;
Είναι γεγονός ότι μεγάλο μέρος του κτηριακού αποθέματος της Κύπρου είναι γερασμένο και έχει κατασκευαστεί σε περιόδους όπου δεν υπήρχαν αντισεισμικοί κανονισμοί, ούτε υπήρχε θεσμοθετημένη υποχρεωτική επίβλεψη των κατασκευαστικών εργασιών. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν γινόταν χρήση ακατάλληλων δομικών υλικών, αφού δεν υπήρχε η οδηγία για σήμανση των υλικών όπως μη κατάλληλων αμμοχάλικων.
Ωστόσο, η βασική αιτία για τον μεγάλο αριθμό επικίνδυνων οικοδομών στη χώρα μας, κατά τη γνώμη μου, είναι η έλλειψη κουλτούρας συντήρησης των κτηρίων. Με απλά λόγια, διαθέτουμε ένα κτηριακό απόθεμα που είναι σε μεγάλο βαθμό γερασμένο και ταυτόχρονα ασυντήρητο και ο πολίτης δεν δείχνει το απαραίτητο ενδιαφέρον για να συντήρηση / διόρθωση / ενίσχυση της περιουσίας του.
Συνεπώς, θεωρώ ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα επικίνδυνων οικοδομών στην Κύπρο, και θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους το πως μέχρι σήμερα δεν θρηνήσαμε θύματα θεωρώ ότι είναι από καθαρή τύχη.
Γι’ αυτό είναι που έχουμε προτείνει να νομοθετηθεί άμεσα το θέμα της υποχρεωτικής τακτικής επιθεώρησης των οικοδομών.
Πότε μια οικοδομή θεωρείται ακατάλληλη;
Μια οικοδομή θεωρείται ακατάλληλη ή επικίνδυνη όταν δομικά στοιχεία παρουσιάζουν σοβαρές φθορές, βλάβες ή ζημιές που καθιστούν ορατό τον κίνδυνο για τους χρήστες της ή για τους διερχόμενους. Αυτό μπορεί να αφορά είτε ολόκληρη την οικοδομή όπως ένα ετοιμόρροπο σπίτι ή τοίχο αντιστήριξης, είτε επιμέρους τμήματά της, όπως ένα ετοιμόρροπο μπαλκόνι ή στηθαία. Η διαδικασία να κριθεί ακατάλληλη / επικίνδυνη είναι σοβαρή εργασία και πρέπει να γίνεται από έμπειρους και καταρτισμένους Μηχανικούς μετά από σοβαρό έλεγχο, επί τόπου επιθεώρηση και μελέτης όλων των διαθέσιμων εγγράφων.
Βλέπετε στις επαρχίες να αντιμετωπίζονται διαφορετικά προβλήματα σε ότι αφορά τις επικίνδυνες οικοδομές;
Σε μεγάλο βαθμό, τα προβλήματα που σχετίζονται με τις επικίνδυνες οικοδομές είναι κοινά στις διάφορες επαρχίες. Ωστόσο, στις παραλιακές πόλεις όπου τα κτήρια είναι εκτεθειμένα στο θαλάσσιο και διαβρωτικό περιβάλλον, το πρόβλημα είναι πιο έντονο σε στοιχεία όπως τα μπαλκόνια και τα στηθαία. Πολλά από αυτά παρουσιάζουν εκτεταμένη αποσάθρωση του σκυροδέματος και οξείδωση του οπλισμού, φτάνοντας σε σημείο να αποτελούν κίνδυνο για τους διερχόμενους. Στα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στους ιστορικούς πυρήνες υπάρχουν επίσης πολλές πλινθόκτιστες οικοδομές, είτε εγκαταλελειμμένες είτε για χρόνια ασυντήρητες, οι οποίες βρίσκονται σε κατάσταση που εγκυμονεί κινδύνους για τους διερχομένους.
Όσον αφορά τις οικοδομές σε κύριες αρτηρίες όπου κυκλοφορεί κόσμος και οχήματα δεν πρέπει να γίνονται άμεσες ενέργειες; Καθώς είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών.
Πράγματι, οικοδομές που βρίσκονται σε κύριες οδικές αρτηρίες και είναι σε κακή κατάσταση πιθανόν να αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια τόσο των ένοικων, όσο και των διερχομένων. Έχουμε ήδη γίνει μάρτυρες περιστατικών κατάρρευσης μπαλκονιών και στηθαίων από πολυκατοικίες σε κεντρικές περιοχές, και είναι ευτύχημα που μέχρι σήμερα δεν είχαμε θύματα. Αυξημένος κίνδυνος υπάρχει επίσης και σε ιστορικούς πυρήνες, όπου τα κτήρια βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από τον δρόμο και σε συνεχόμενη δόμηση μεταξύ τους. Στις περιπτώσεις αυτές, όπου ο κίνδυνος για τους διερχομένους είναι αυξημένος, είναι επιτακτικό να λαμβάνονται από την πολιτεία άμεσα μέτρα για την άρση της επικινδυνότητας, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια του κοινού. Εφόσον ο ιδιοκτήτης δεν προχωρεί έγκαιρα στις αναγκαίες ενέργειες, είναι αυτονόητο ότι οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να επέμβουν.
Ποιες αρχές είναι υπεύθυνες και πώς γίνεται ο συντονισμός;
Με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρμόδιες αρχές για τη διαχείριση των επικίνδυνων οικοδομών είναι πλέον οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ).
Όσον αφορά τους ΕΟΑ ποιες είναι οι αρμοδιότητες τους; Πώς γίνεται η διαδικασία επιθεώρησης και τι γίνεται σε περίπτωση που εντοπιστεί μια ακατάλληλη οικοδομή;
Οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης έχουν, βάσει νόμου, την αρμοδιότητα για τη διαχείριση των επικίνδυνων οικοδομών που βρίσκονται στην επικράτειά τους. Η διαδικασία επιθεώρησης περιλαμβάνει στοχευμένο οπτικό έλεγχο, με στόχο τον εντοπισμό σημείων και παθολογίας που μπορεί να υποδηλώνουν επικινδυνότητα στην οικοδομή. Σε περίπτωση που εντοπιστεί επικίνδυνη οικοδομή, η αρμόδια αρχή επιδίδει ειδοποίηση στον ιδιοκτήτη, ο οποίος υποχρεούται να διορίσει μελετητή για την ετοιμασία μελέτης άρσης της επικινδυνότητας και να προχωρήσει στα απαραίτητα μέτρα αποκατάστασης. Παράλληλα, η αρμόδια αρχή έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από τους ενοίκους να εγκαταλείψουν την οικοδομή ή, σε περίπτωση άρνησης, να αιτηθεί από το δικαστήριο την έκδοση διατάγματος για την απομάκρυνσή τους και την εκκένωση του κτηρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, εάν ο ιδιοκτήτης δεν λάβει τα απαιτούμενα μέτρα, η αρμόδια αρχή μπορεί να προχωρήσει η ίδια στις αναγκαίες ενέργειες για την άρση της επικινδυνότητας. Σε αυτή την περίπτωση, το κόστος μπορεί να αναζητηθεί δικαστικώς από τον ιδιοκτήτη, ως αστικό χρέος. Δυστυχώς, έχει διαφανεί ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν είναι επαρκώς αποτελεσματικό για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος και γι’ αυτό θα πρέπει η πολιτεία να φροντίσει για την αποτελεσματική νομοθετική ρύθμιση του προβλήματος.
Τι εμπίπτει στις αρμοδιότητες του ΕΤΕΚ;
Όπως έχω εξηγήσει πιο πάνω το ΕΤΕΚ δεν έχει αρμοδιότητα για τη διαχείριση των επικίνδυνων οικοδομών, αφού αυτό είναι αρμοδιότητα του ΕΟΑ. Ωστόσο, ως θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος του κράτους, έχει καταθέσει δέσμη προτάσεων για την ενίσχυση των νομοθετικών εργαλείων που διαθέτουν οι αρμόδιες αρχές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Επίσης, έχει ετοιμάσει σειρά εγχειριδίων για τον έλεγχο και την επιθεώρηση των οικοδομών, τα οποία διατίθενται δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας του ΕΤΕΚ. Έχει επίσης διοργανώσει σειρά σεμιναρίων για την εκπαίδευση των Μηχανικών της χώρας. Σημειώνεται ότι σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη υπό συζήτηση στη Βουλή.
Βεβαίως, πέρα από τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται όταν μια οικοδομή καταστεί ήδη επικίνδυνη, είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν άμεσα και μέτρα πρόληψης, που να αντιμετωπίζουν τη ρίζα του προβλήματος δηλαδή την έλλειψη συντήρησης των κτηρίων. Θέση του ΕΤΕΚ είναι ότι το πρόβλημα των επικίνδυνων οικοδομών θα αντιμετωπιστεί ουσιαστικά μόνο με τη θεσμοθέτηση της τακτικής επιθεώρησης κτηρίων. Μια τέτοια ρύθμιση θα διασφαλίσει τον συστηματικό έλεγχο των κτηρίων και την έγκαιρη εντόπιση και αποκατάσταση εμφανών και ανησυχητικών βλαβών, πριν αυτές εξελιχθούν σε απειλή για τη δημόσια ασφάλεια.
Το ΕΤΕΚ, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του θέματος, έχει ήδη υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση στο αρμόδιο Υπουργείο για την προώθηση σχετικής νομοθετικής ρύθμισης.
Βλέπετε πως υπάρχει ολιγωρία στο να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες από τους υπεύθυνους;
Πρέπει να αναγνωριστεί ότι, όπως έχω ήδη αναφέρει, βρίσκεται υπό συζήτηση στη Βουλή νομοσχέδιο που στοχεύει στην ενίσχυση των νομοθετικών εργαλείων που διαθέτουν οι αρμόδιες αρχές για τη διαχείριση των επικίνδυνων οικοδομών όμως θεωρώ ότι έχουμε ήδη αργήσει. Ελπίζουμε ότι το νομοσχέδιο αυτό θα ψηφιστεί άμεσα και αυτό εκτιμώ ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στη δυνατότητα λήψης άμεσων μέτρων για την άρση της επικινδυνότητας. Η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την υιοθέτηση προληπτικών μέτρων, και συγκεκριμένα με τη θεσμοθέτηση της τακτικής επιθεώρησης των κτηρίων. Η προώθηση αυτής της νομοθετικής ρύθμισης είναι αναγκαία, εφόσον επιθυμούμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των πολιτών και για να γίνει αυτό απαιτείται ξεκάθαρη πολιτική βούληση. Το αρμόδιο Υπουργείο και η Βουλή οφείλουν να δώσουν τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για την προώθηση και ψήφιση της συγκεκριμένης ρύθμισης.
Το άρθρο Γερασμένα και επικίνδυνα αρκετά κτίρια στην Κύπρο. «Από τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα» εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.