Από 1η Νοεμβρίου 2025 ξεκίνησε η εφαρμογή του νέου συστήματος δημοσίευσης διαθηκών στην Ελλάδα, αξίζει λοιπόν να υπενθυμίσουμε τις αλλαγές και τι σημαίνουν για τους κληρονόμους. Η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά μέσω συμβολαιογράφων, αποσυμφορώντας τα δικαστήρια και περιορίζοντας την πιθανότητα πλαστών διαθηκών.

Ο δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και το ΣτΕ, Γιώργιος Νικολακόπουλος, μιλά στα ΝΕΑ για τις λεπτομέρειες της εφαρμογής, τα δικαιώματα των κληρονόμων και τις δυνατότητες αμφισβήτησης των διαθηκών.

Παρά τις αρχικές εκτιμήσεις, η ιδιόχειρη διαθήκη παραμένει εν ισχύ ως είδος διαθήκης και μετά την αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου. Το άρθρο 1769 § 2 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε, προβλέπει: «Όποιος κατέχει ιδιόγραφη διαθήκη οφείλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να την εμφανίσει για δημοσίευση σε συμβολαιογράφο».

Με την εφαρμογή του νέου συστήματος, οι διαθήκες δημοσιεύονται πλέον μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας diathikes.gr , δηλαδή το «ηλεκτρονικό μητρώο διαθηκών» (σύμφωνα με το Νόμο που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους), χωρίς να απαιτείται δικαστική απόφαση, όπως ίσχυε προ της τροποποίησης. Οι συμβολαιογράφοι μπορούν να απορρίψουν διαθήκες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου.

Ο κ. Νικολακόπουλος εξηγεί ότι η δημοσίευση ή η άρνηση δημοσίευσης από το Συμβολαιογράφο, δεν είναι ανεξέλεγκτη. «Όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ασκήσει ανακοπή ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου, προσβάλλοντας το κύρος του πρακτικού της δημοσίευσης της διαθήκης ή την πιθανή άρνηση του Συμβολαιογράφου να δημοσιεύσει κάποια διαθήκη, διότι κατά την κρίση του δεν πληρεί τις προϋποθέσεις του Νόμου», σημειώνει.

Η καινοτομία αναμένεται να αποσυμφορήσει τα δικαστήρια, να επιταχύνει τη διαδικασία δημοσίευσης και κήρυξης κυρίας της διαθήκης και να περιορίσει τις πιθανότητες πλαστών διαθηκών.

Η ψηφιακή πύλη diathikes.gr μειώνει χρόνους δημοσίευσης, διευκολύνει κληρονόμους και αποσυμφορεί τα δικαστήρια

Με την έναρξη της λειτουργίας του ηλεκτρονικού Γενικού Μητρώου Διαθηκών:

– Καθίσταται ευχερής στον πολίτη ο έλεγχος πανελλαδικά περί ύπαρξης ή μη διαθήκης κατατεθειμένης σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο.

– Η νέα ψηφιακή πύλη diathikes.gr παρέχει στους πολίτες άμεση και ασφαλή πρόσβαση (τηρουμένων των κανόνων του GDPR) στο μητρώο για την αναζήτηση διαθήκης.

– Η βεβαίωση περί ύπαρξης ή μη διαθήκης εκδίδεται άμεσα, εντός της ίδιας ημέρας, εφόσον κατατεθεί κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου.

– Ελαχιστοποιείται ο χρόνος δημοσίευσης της διαθήκης. (Η δημοσίευση της διαθήκης μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον συμβολαιογράφο ακόμα και την ίδια ημέρα με την κατάθεση της αίτησης δημοσίευσης της διαθήκης, εφόσον προσκομισθεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου).

– Ελαχιστοποιείται ο χρόνος έκδοσης του πρακτικού δημοσίευσης της διαθήκης (εκδίδεται την ίδια ημέρα της δημοσίευσης).

– Ελαχιστοποιείται ο χρόνος κήρυξης ιδιόγραφης διαθήκης ως κυρίας και έκδοσης του αντίστοιχου πιστοποιητικού (εκτιμώμενος χρόνος το μέγιστο πέντε εργάσιμες ημέρες).

– Αξιοποιείται από τον κληρονόμο άμεσα η κληρονομηθείσα περιουσία.

– Περιορίζεται ο αριθμός των «αμφίβολης γνησιότητας» ιδιόγραφων διαθηκών.

– Αποσυμφορούνται τα δικαστήρια.

– Επιτυγχάνεται άμεση σύνδεση του νέου Γενικού Μητρώου Διαθηκών με το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαθηκών (ARERT) και καθίσταται ευχερής ο έλεγχος περί ύπαρξης ή μη κατατεθειμένης διαθήκης συγκεκριμένου αποβιώσαντα σε συμβολαιογράφο κράτους-μέλους της Ε.Ε.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών προειδοποιεί για αυξημένη κίνηση στα Πρωτοδικεία πριν την εφαρμογή του νέου πλαισίου

Να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με ανακοίνωση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ), για όσες διαθήκες αφορούν θανάτους από την 1η Νοεμβρίου και μετά οι υποθέσεις θα διεκπεραιώνονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά. Ο ΔΣΑ σημειώνει ότι το νέο σύστημα θα αφορά μόνο θανάτους που θα συμβούν μετά την 1/11/2025, ενώ για θανάτους έως και 31/10/2025 η διαδικασία θα παραμείνει όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, μέσω των πρωτοδικείων.

Η αλλαγή αυτή, όπως επισημαίνεται σε επίσημη ανακοίνωση του ΔΣΑ, «έχει προκαλέσει αυξημένη κινητικότητα στο Πρωτοδικείο Αθηνών, καθώς δεκάδες δικηγόροι και πολίτες σπεύδουν να καταθέσουν αιτήσεις δημοσίευσης διαθηκών πριν τεθεί σε εφαρμογή το νέο πλαίσιο. Ύστερα από επικοινωνία του προέδρου του ΔΣΑ και του αρμόδιου συμβούλου Φώτη Γιαννούλα με τον προϊστάμενο του Πρωτοδικείου Χριστόφορο Λινό, ζητήθηκε ενίσχυση του σχετικού τμήματος για την εξυπηρέτηση του αυξημένου φόρτου».

Οι τρεις τύποι διαθήκης

Όπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο δικηγόρος Γιώργος Νικολοκόπουλος, «σήμερα η νομοθεσία προβλέπει τρεις κύριες μορφές διαθήκης. Τη δημόσια, την ιδιόγραφη και τη μυστική. Η δημόσια συντάσσεται ενώπιον Συμβολαιογράφου, με την παρουσία μαρτύρων. Η ιδιόγραφη γράφεται και υπογράφεται από τον ίδιο τον διαθέτη, ενώ η μυστική παραδίδεται σφραγισμένη σε Συμβολαιογράφο, ο οποίος συντάσσει συμβολαιογραφική πράξη με τη δήλωση του διαθέτη ότι στο περιεχόμενο της μυστικής διαθήκης αποτυπώνεται η βούλησή του».

Ο ίδιος σημειώνει ότι υπάρχουν και ειδικές περιπτώσεις, όπως όταν κάποιος βρίσκεται εν πλω. Για παράδειγμα, σε έκτακτες συνθήκες μπορεί να συνταχθεί έγκυρη διαθήκη με μάρτυρες ενώπιον της αρμόδιας αρχής, για παράδειγμα του πλοιάρχου, όταν η διαθήκη συντάσσεται σε πλοίο.

@ta_nea.gr Από την 1η Νοεμβρίου 2025 αλλάζουν οι κανόνες για τις διαθήκες, με στόχο να ενισχυθεί η ασφάλεια και η αξιοπιστία τους. Οι ιδιόγραφες διαθήκες πλέον θα κατατίθενται σε συμβολαιογράφο και θα καταγράφονται στο Μητρώο Διαθηκών, μειώνοντας την πιθανότητα απώλειας ή πλαστότητας. #tanea #news #taneagr #fyp #ειδησεις #ελλαδα #greece #newsupdate ♬ πρωτότυπος ήχος – ΤΑ ΝΕΑ