Μέσα σε έξι ώρες – όσο κράτησαν οι επαφές του Βολοντίμιρ Ζελένσκι – και με δύο συμφωνίες άνοιξε στην Αθήνα ελληνοουκρανική ατζέντα τριών σημείων, σηματοδοτώντας βραχυπρόθεσμες εξελίξεις που κινητοποιούν και το αμερικανικό και το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Πρώτον, τα ενεργειακά εν όψει ενός δύσκολου χειμώνα στην Ουκρανία με αιχμή έναν «αγωγό» που αποτελεί στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ και των ευρωπαίων ως ο δρόμος απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Δεύτερον, η άμυνα, με προοπτική συνεργασίας Αθήνας – Κιέβου στα θαλάσσια drones. Τρίτον, η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επαναβεβαιώνει το ελληνικό «παρών» στις κατασκευές με συμπράξεις δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
Ιανουάριο οι πρώτες παραδόσεις
Μία εβδομάδα μετά τις συμφωνίες στη διάσκεψη του Ζαππείου (P-TEC) και παρουσία ξανά στο Μαξίμου της πρεσβευτού των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ αναδείχθηκαν τα ενεργειακά ως νέα πτυχή στις ελληνοουκρανικές σχέσεις. Τον κατεπείγοντα στόχο του Ζελένσκι να διασφαλιστεί η χώρα του τον χειμώνα (ενόσω κρίσιμες υποδομές γίνονται στόχος πυραύλων καθημερινά) έδειξε προτού καν φτάσει στην Αθήνα, μιλώντας για έτοιμη συμφωνία. Λίγες ώρες μετά οι κρατικές εταιρείες ΔΕΠΑ Εμπορίας και Naftogaz υπέγραφαν δήλωση προθέσεων για φυσικό αέριο στην ουκρανική αγορά από τον Δεκέμβριο 2025 έως τον Μάρτιο 2026. Ο Ζελένσκι περιμένει τον Ιανουάριο τις πρώτες παραδόσεις, δεσμεύεται ότι θα εξασφαλίσει 2 δισ. ευρώ για να αντισταθμίσει τις απώλειες από τις ρωσικές επιθέσεις ενώ είπε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη ταχείες συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες, ευχαριστώντας τον Ντόναλντ Τραμπ για συμβολή στην υλοποίηση του σχεδίου μέσω Ελλάδας. Στην κατ’ ιδίαν συζήτηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα, χαρακτήρισε τον Κάθετο Διάδρομο (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία) «win-win για Ουκρανία, Eλλάδα – Ευρώπη».
Πρακτικά η συμφωνία θα εκτελεστεί μέσω της Atlantic – See LNG Trade (Ομιλος Aκτωρ – ΔΕΠΑ Εμπορίας), αναμένεται να ανανεώνεται στις επόμενες χρονιές και έρχεται ως γέφυρα στη συμφωνία που υπογράφτηκε στο Ζάππειο και αφορά την περίοδο μετά το 2030. Ταυτόχρονα η συμφωνία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Ukrhydroenergo σηματοδοτεί, κατά τον Πρωθυπουργό, πρόσθετη υλοποίηση ενός έργου που «θα σταθεροποιήσει» το ουκρανικό ενεργειακό δίκτυο. Με ειδική αναφορά στον ρόλο-κλειδί της Αλεξανδρούπολης, ο Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα καθίσταται «κόμβος τροφοδοσίας» της Ευρώπης με αμερικανικό LNG.
Τι συζητήθηκε για στρατιωτική βοήθεια
Τα ενεργειακά έρχονται σε συνέχεια της διμερούς συμφωνίας του 2024 για την ασφάλεια – στρατιωτική βοήθεια. Από την κυβέρνηση τονίζουν ότι η Ελλάδα «θα συνεχίσει να στηρίζει, εφόσον δεν υποβαθμίζονται οι εγχώριες αμυντικές ικανότητες». Η αμυντική συνεργασία συζητήθηκε εκ νέου («Το απαραβίαστο των συνόρων είναι αδιαπραγμάτευτο» επανέλαβε ο Μητσοτάκης, παραπέμποντας και στην «ανοιχτή πληγή» της Κύπρου), με ενημέρωση από τον Ζελένσκι για τις εξελίξεις στο πεδίο και με γνωστή την ανάγκη θωράκισης της ουκρανικής αεράμυνας. Αθήνα και Κίεβο εστιάζουν στην ασφάλεια στη θάλασσα: στην προοπτική συνεργασίας για drones, που κρίνονται σημαντικά για την Ελλάδα και για τα οποία η Ουκρανία έχει τεχνογνωσία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.
Με Τασούλα και Κακλαμάνη
Το πρόγραμμα Ζελένσκι ξεκίνησε με την πρώτη συνάντηση με τον Κωνσταντίνο Τασούλα – συμβολικά στο τραπέζι των αντιπροσωπειών υπήρχαν κίτρινα λουλούδια. Περπατώντας προς την αίθουσα των Διαπιστευτηρίων του Προεδρικού, ο Τασούλας εξέφρασε τον θαυμασμό του στον ουκρανό ομόλογό του «καθώς εσείς και ο λαός σας αντιστέκεστε υποδειγματικά». Στην κατ’ ιδίαν κουβέντα, ανέφερε επίσης (και με παραδείγματα) ότι η Τουρκία βοηθάει τη Ρωσία να παρακάμψει τις ευρωπαϊκές και τις αμερικανικές κυρώσεις, ενώ στη συνομιλία κυριάρχησε η Οδησσός, με τον Ζελένσκι να προσδιορίζει το πρόγραμμα ανοικοδόμησης της χώρας στα 700 δισ. ευρώ, σύμφωνα με αναλυτές. Ο κύκλος επαφών ολοκληρώθηκε με τον πρόεδρο της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, ο οποίος εξέφρασε την πεποίθηση ότι «ίσως ο κύριος Πούτιν να το είχε σκεφτεί καλύτερα (…) αν η πολιτισμένη Δύση, ή Ευρώπη δηλαδή και η Αμερική, είχαν αντιδράσει όπως θα έπρεπε» στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο.