«Ζούσαμε στο τραπέζι του θανάτου, συνδαιτυμόνες, όλη μέρα, τέσσερα χρόνια, αλλά τα καταφέραμε, επιζήσαμε, υψώσαμε την ανθρωπιά μας, λαμπάδα αναμμένη, στα μάτια του κόσμου…».
Με αυτά τα λόγια περιέγραψε την κατάσταση εγκλεισμού του στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης των Κρατητηρίων Κοκκινοτριμιθιάς (1955-1959) στην Κύπρο, κατά την περίοδο της βρετανικής αποικιοκρατίας, ο σημερινός πρόεδρος του Συνδέσμου Αγωνιστών ΕΟΚΑ και πρώην πολιτικός κρατούμενος, Γιάννης Σπανός, σε εκδήλωση για την «Ημέρα Μνήμης Κρατητηρίων», εντός του εν λόγω στρατοπέδου, παρουσία του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 70 χρόνια από την ίδρυση της ΕΟΚΑ από τον Σύνδεσμο Πολιτικών Κρατουμένων ΕΟΚΑ, το Περιφερειακό Γυμνάσιο Κοκκινοτριμιθιάς, το Σύμβουλο Ιστορικής Μνήμης ΕΟΚΑ και τους Συνδέσμους Αγωνιστών ΕΟΚΑ.
«Πιστεύαμε στην ελευθερία πατρίδας, στην ανάγκη να μαχόμαστε για την ελευθερία της πατρίδας και να ευλογούμε τον Θεό και τη συναγωνίστρια μας, την Παναγία» τόνισε ο κ. Σπανός.
Τα Κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς (1955-1959) ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το Νοέμβριο του 1955 και έως και την απελευθέρωση πέρασαν μέσα από τους θαλάμους του, ως πολιτικοί κρατούμενοι, πάνω από τρεις χιλιάδες κύπριοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ.
Αντίστοιχα στρατόπεδα κράτησης υπήρχαν και σε άλλες πόλεις, όμως αυτό ήταν το μεγαλύτερο κέντρο συγκέντρωσης, στο οποίο έζησαν υπό αιχμαλωσία κάποιοι από τους πιο γνωστούς αγωνιστές και πρωτεργάτες της εξέγερσης του Κυπριακού Ελληνισμού, όπως ο Μάρκος Δράκος, ο Κυριάκος Μάτσης.
Οι δυο τους απέδρασαν και σκοτώθηκαν αργότερα σε μάχες με τα στρατεύματα του κατακτητή, ενώ όσοι επέζησαν υπέμειναν μέχρι τέλος τα βασανιστήρια, χωρίς να λυγίσουν, έως και την απελευθέρωση.
Οι θάλαμοι, φτιαγμένοι από λαμαρίνες, «έψηναν» τους κρατούμενους τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ το χειμώνα στο εσωτερικό τους η θερμοκρασία έπεφτε στον μηδέν.
Ήταν έτσι κατασκευασμένοι ώστε να επιτείνουν το μαρτύριο των κρατουμένων, να τους εξαντλούν, να κάμπτουν το ηθικό τους.
Ο ίδιος ο τρόπος ζωής μέσα στο στρατόπεδο, φραγμένο περιμετρικά με αγκαθωτό συρματόπλεγμα και φρουρούμενο διαρκώς, ήταν ένα βασανιστήριο.
Σήμερα λειτουργεί ως χώρος μνήμης, με προτομές των αγωνιστών της ΕΟΚΑ στον περίβολο και με ένα μνημείο αφιερωμένο στους χιλιάδες που έδωσαν την ελευθερία και τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Κύπρου.
«Όταν ήμασταν στα κρατητήρια Η υποδοχή μας ήταν η εξής: ‘Σας παρακαλούμε να συγκρατιέστε τα βράδια, δεν υπάρχουνε σε αυτή την παράγκα τουαλέτες, υπάρχει μόνο μία σίκλα (κουβάς), την οποία θα πρέπει καθένας από σας να την καθαρίζει κάθε πρωί’», είπε ο κ. Σπανός, ενθυμούμενος τη ζωή του στο κρατητήριο και συνέχισε:
«Κατά τα άλλα, η προσωπική αξία του ανθρώπου μηδενιζόταν και ήταν η πρώτη φορά που μέσα από το μηδέν εκπήγαζε η δύναμη της ανθρωπιάς και της αγάπης για την πατρίδα. Ζήσαμε τέσσερα χρόνια κάτω από τις αθλιότερες συνθήκες που θα μπορούσε να φανταστεί άνθρωπος. Ο μόνος τρόπος να νοιώσει ο σημερινός άνθρωπος τη ζωή στα κρατητήρια με την ελπίδα του αύριο θα ήταν να μπορέσει να ζήσει μέσα από τους αναστεναγμούς του καθενός που επιζεί από μας».
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
Η Κυπριακή Δημοκρατία, δημιούργημα της ανεπανάληπτης εξέγερσης του 1955-59, αποτελεί ασπίδα και δόρυ του αγώνα μας για απελευθέρωση και επανένωσή της, από τον Απόστολο Ανδρέα μέχρι την Πόλη Χρυσοχούς, και από την Κερύνεια μέχρι τη Λεμεσό, ανέφερε κατά τη δική του ομιλία ο κ. Χριστοδουλίδης.
«Το βαρύ χρέος της Ιστορίας, και, βεβαίως, η παντοτινή οφειλή έναντι εκείνων που μαρτύρησαν, για να είμαστε εμείς ελεύθεροι, και να υπάρχει σήμερα ότι πιο σημαντικότερο διαθέτουμε, η Κυπριακή Δημοκρατία, μάς οδήγησαν και φέτος στον ιερό τούτο χώρο, για να τιμήσουμε τους πρωταγωνιστές της ηρωικής εξέγερσης του λαού μας και του πιο αγνού και ηθικού αγώνα της πατρίδας μας».
«Επτά δεκαετίες μετά, ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ παραμένει σημείο αναφοράς στη συλλογική μνήμη, αστείρευτη πηγή έμπνευσης και παντοτινό δίδαγμα για όλους μας. Σε αυτό το πλαίσιο, η … ‘Ημέρα Μνήμης Κρατητηρίων’ λειτουργεί ως ζωντανό μάθημα Ιστορίας, και υπόμνηση του απάνθρωπου τιμήματος που πλήρωσαν οι παππούδες μας και οι γονείς μας επειδή διεκδίκησαν το αναφαίρετο δικαίωμα να είναι ελεύθεροι και να ορίσουν οι ίδιοι τη μοίρα τους και το μέλλον της πατρίδας μας».
«Οι Βρετανοί αποικιοκράτες, όχι μόνον δεν τους επιβράβευσαν που πολέμησαν τον χιτλεροφασισμό και υπερασπίστηκαν τη Δημοκρατία, αλλά, αντιθέτως, τους έκλεισαν στα κρατητήρια, αντιγράφοντας καταπιεστικές πρακτικές που ντροπιάζουν τον πολιτισμένο κόσμο. Συνολικά, περισσότεροι από 3.300 Έλληνες Κύπριοι κλείστηκαν στα κρατητήρια, πολλές φορές μόνο με την υποψία για διάπραξη κάποιου αδικήματος ή και παραπτώματος».
«Στα Κρατητήρια, εδώ στην Κοκκινοτριμιθιά, την Πύλα, το Μάμμαρη, την Αγύρτα, το Πολέμι, τις Κεντρικές Φυλακές, το Κάστρο της Κερύνειας, τον Αστυνομικό Σταθμό Ομορφίτας, και σε άλλα μέρη, Έλληνες Κύπριοι αγωνιστές υπέστησαν αποτρόπαια βασανιστήρια και υποβλήθηκαν σε συστηματικό εξευτελισμό από τα όργανα του αποικιοκρατικού καθεστώτος.
Στον χώρο, στον οποίο βρισκόμαστε σήμερα και στα άλλα κρατητήρια, γράφτηκαν μικρές και μεγάλες, γνωστές, αλλά και άγνωστες, σελίδες μαρτυρίου πολιτικών κρατουμένων και αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Γνωστές και άγνωστες σελίδες Ιστορίας που αποτελούν αλάνθαστο οδηγό και ιερό κειμήλιο για τον κάθε λαό που αγωνίζεται για επιβίωση, για ελευθερία, για δημοκρατία».
«Στα τρία και πλέον χρόνια της λειτουργίας τους τα Κρατητήρια-κολαστήρια μετατράπηκαν σε εστίες αντίστασης, αγωνιστικής αρετής και αδούλωτου φρονήματος εκατοντάδων απλών ανθρώπων της Κύπρου που μεταμορφώθηκαν σε πολεμιστές της ελευθερίας της πατρίδας μας, και, έκτοτε, παραμένουν περήφανοι σημαιοφόροι στην πορεία που οδηγεί στην απελευθέρωση, στην απαλλαγή της πατρίδας μας από τα δεινά της παράνομης τουρκικής κατοχής…».
«Η σημερινή μέρα, λοιπόν, είναι ημέρα τιμής και υπερηφάνειας. Με αυτογνωσία και ρεαλισμό, με σεβασμό και επίγνωση, οφείλουμε, αλλά έχουμε και υποχρέωση να θυμόμαστε και να τιμούμε τα γεγονότα που σφράγισαν ανεξίτηλα την πορεία μας. Η παλλαϊκή εξέγερση του 1955-59 παραμένει ακλόνητο σημείο προσανατολισμού σε κάθε μας πράξη και ενέργεια, στη μακρά διαδρομή για τη διασφάλιση της ελευθερίας της πατρίδας μας…».
ΕΤΗΣΙΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΧΟΛΕΤΡΙΑ
Από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Δρ Ελίκκος Α. Ηλίας, κατά τον επιμνημόσυνο λόγο του, στο ετήσιο εθνικό μνημόσυνο των ηρώων της Κοινότητας Χολέτρια, επισήμανε:
«Με σεβασμό και συγκίνηση στεκόμαστε εδώ, στον ιερό αυτό χώρο της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα, για να τιμήσουμε τους ήρωες της μικρής, αλλά ένδοξης Κοινότητας Χολετριών, που με τη θυσία τους δόξασαν το χωριό τους και τίμησαν την πατρίδα μας».
«Οι ψυχές τους, σμίγονται με εκείνες όλων των Κύπριων Ελλήνων που πρόσφεραν τη ζωή τους για την ελευθερία της Κύπρου και μάς καλούν να κρατήσουμε άσβεστη τη μνήμη και τα ιδανικά τους».
«Η ιστορία των Χολετριών είναι μια μικρογραφία της ιστορίας της πατρίδας μας. Από τα σπλάχνα αυτού του τόπου αναδείχθηκαν παλικάρια και νέες, που χωρίς να υπολογίσουν φόβο ή θάνατο, έβαλαν πάνω από όλα το χρέος προς την ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και την αξιοπρέπεια του λαού μας».
«Ο Θεόδωρος Ζήνωνος Χριστοφίδης, ο νεαρός αγωνιστής της ΕΟΚΑ, στα 19 του χρόνια μπήκε στον αγώνα με πίστη και φλόγα στην καρδιά. Μετείχε σε ενέδρες, έκρυβε οπλισμό, βοηθούσε καταζητούμενους, γνωρίζοντας πως κάθε του πράξη μπορούσε να τού στοιχίσει τη ζωή. Στις 30 Ιουλίου 1957, η χειροβομβίδα που κρατούσε εξερράγη και τον οδήγησε στον ηρωικό του θάνατο. Έπεσε με το όπλο στο χέρι, υπερασπιζόμενος την ελευθερία του τόπου του».
«Ο Δημοσθένης Περικλέους, απλός και εργατικός γεωργός, έπεσε θύμα της τουρκικής θηριωδίας το 1964, επιστρέφοντας από το χωράφι του. Στα 32 του χρόνια άφησε πίσω τρία παιδιά ορφανά και μια οικογένεια πληγωμένη, αλλά υπερήφανη για τη θυσία του».
«Η Γαλάτεια Ζήνωνος, μόλις 16 ετών, χάθηκε στη μάχη του Κτήματος, χτυπημένη από τουρκική βόμβα. Ένα κορίτσι γεμάτο ζωή και όνειρα έγινε σύμβολο της αθωότητας, που πληρώνει με αίμα τη βαρβαρότητα του πολέμου. Μαζί της τραυματίστηκε και ο Αριστόδημος Παζίλιος, που τρία χρόνια αργότερα, το 1966, υπέκυψε στα τραύματά του, έχοντας ζήσει την αγωνία και τον πόνο της πατρίδας του».
«Τα αδέλφια Κυριάκος και Σωτήρης Παπαλαζάρου ένωσαν το όνομά τους με την ανιδιοτέλεια και την αυτοθυσία. Ο Κυριάκος, λαμπρός μαθητής και μόλις 17 ετών, δολοφονήθηκε από ανθρώπους της EOKA B΄ στην ταραγμένη εκείνη περίοδο. Ο Σωτήρης, με σπουδές ιατρικής στη Ρωσία, ήρθε για διακοπές το μαύρο καλοκαίρι του 1974 και έπεσε μαχόμενος στη μάχη της Επισκοπής, υπερασπιζόμενος την πατρίδα. Οι δύο αδελφοί αναπαύονται μαζί, σύμβολα αγάπης, αδελφοσύνης και θυσίας».
«Ο Φειδίας Στόκκου, υπόδειγμα νέου και δημόσιου λειτουργού, υπηρετούσε στην Προεδρική Φρουρά το 1974. Στις 15 Ιουλίου, κατά το πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου, έπεσε στο Προεδρικό Μέγαρο, υπερασπιζόμενος τη νομιμότητα και τη δημοκρατία».
«Τέλος, ο Αντρέας Ιακώβου, στρατιώτης της Εθνικής Φρουράς, υπέστη φρικτά εγκαύματα από βόμβα ναπάλμ στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής. Έζησε με τις πληγές εκείνου του πολέμου για σαράντα χρόνια, ώσπου το σώμα του δεν άντεξε άλλο και παρέδωσε το πνεύμα του το 2014. Έζησε και πέθανε με αξιοπρέπεια, κρατώντας πάντα την πίστη του στην απελευθέρωση της πατρίδας».
«Όλοι αυτοί οι ήρωες, ο καθένας με τον δικό του δρόμο, έγραψαν με το αίμα τους την Ιστορία της Κύπρου. Μάς θυμίζουν ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται, αλλά κερδίζεται με θυσίες, με πίστη στις αξίες και τα ιδανικά μας, και με καρδιά. Χρέος όλων μας είναι να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη τους. Να μεταφέρουμε στα παιδιά μας το παράδειγμά τους. Να εργαστούμε με ενότητα, με αγάπη για τον τόπο, με πίστη στα ιδανικά του Ελληνισμού και της Δημοκρατίας».
«Η τελική επιδίωξή μας παραμένει αταλάντευτη και προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται με προσήλωση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όραμά μας η απελευθέρωση, η επανένωση της πατρίδας μας και η απαλλαγή από τα κατοχικά στρατεύματα και τις εγγυήτριες δυνάμεις. Επιδιώκουμε μια Κύπρο της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας, για όλους τους νόμιμους πολίτες της. Μια ευρωπαϊκή χώρα, πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και ισότιμος εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
«Η Κύπρος οφείλει πολλά σε χωριά όπως το δικό σας. Οι σημερινές και οι επόμενες γενιές χρωστάμε στους ήρωες του τόπου μας απεριόριστο σεβασμό και ευγνωμοσύνη. Οι ήρωες των Χολετρίων δεν ανήκουν μόνο στην Κοινότητά τους. Ανήκουν σε ολόκληρη την πατρίδα, στην Ιστορία, στην αιωνιότητα. Ας φωτίζει ο Θεός τις ψυχές τους και ας καθοδηγεί εμάς στο χρέος που μάς άφησαν, για να διαφυλάξουμε την ειρήνη, την ελευθερία και την ανεξαρτησία του λαού μας. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους».
The post «Ζούσαμε στο τραπέζι του θανάτου, συνδαιτυμόνες, όλη μέρα, για τέσσερα χρόνια…» appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.