Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα, αν και αναμενόμενη, κρίση στην αγορά εργασίας. Το κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης έχει «παγώσει» τη δημοσίευση των επίσημων στοιχείων απασχόλησης, ωστόσο οι ενδείξεις από τις ίδιες τις εταιρείες και τους ιδιωτικούς φορείς δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: οι απολύσεις αυξάνονται με ρυθμούς που θυμίζουν τις ημέρες της πανδημίας.
Σύμφωνα με την εταιρεία Challenger, Gray & Christmas, μόνο τον Οκτώβριο χάθηκαν 150.000 θέσεις εργασίας, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μηνιαία απώλεια από το 2003 και αύξηση 175% σε σχέση με πέρυσι. Συνολικά, από τον Ιανουάριο έως τα τέλη Οκτωβρίου, ανακοινώθηκαν πάνω από 1,09 εκατομμύρια απολύσεις – το υψηλότερο επίπεδο από το 2020.
Οι τεχνολογικοί κολοσσοί στην πρώτη γραμμή
Η ρίζα του προβλήματος εντοπίζεται στις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Οι κολοσσοί του κλάδου, από την Amazon έως τη Meta, προχωρούν σε αναδιάρθρωση, κατευθύνοντας μαζικά τους πόρους τους στη νέα εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Θέσεις που θεωρούνται πλέον περιττές περικόπτονται, προκειμένου να ενισχυθούν τα ταμεία και να επιτευχθεί η ευελιξία που θεωρείται κρίσιμη για την επόμενη ημέρα.
Ο Andy Challenger εξηγεί ότι «η υιοθέτηση της AI, η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης και η αύξηση του κόστους λειτουργίας» ωθούν τις επιχειρήσεις σε περικοπές και πάγωμα προσλήψεων.
Απολύσεις χωρίς νέες προσλήψεις
Η Amazon ήταν η τελευταία που προχώρησε σε μαζικές απολύσεις, ανακοινώνοντας 14.000 θέσεις λιγότερες – το 10% των υπαλλήλων των γραφείων της. Σε εσωτερική επιστολή, η διοίκηση ανέφερε πως «η νέα γενιά του AI είναι η πιο μεταμορφωτική τεχνολογία» και για τον λόγο αυτό απαιτείται «μια πιο ευέλικτη δομή με λιγότερα επίπεδα διοίκησης».
Στο ίδιο πνεύμα κινούνται η Meta, με 600 θέσεις λιγότερες, η Target με 1.800 και η Paramount Skydance, που περικόπτει το 10% του προσωπικού της για να περιορίσει τα έξοδα.
Το πρόβλημα θα ήταν περιορισμένο αν οι απολύσεις συνοδεύονταν από νέες προσλήψεις. Ωστόσο, η εικόνα είναι ανησυχητική: οι νέες θέσεις εργασίας τον Οκτώβριο ήταν οι λιγότερες από το 2012. Συνολικά, το 2025 έχουν δημιουργηθεί μόλις 204.939 νέες θέσεις, λιγότερες από τις μισές σε σχέση με πέρυσι.
Ανησυχητικές προβλέψεις για το μέλλον
Οι αναλυτές της Goldman Sachs προειδοποιούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγήσει έως το 2026 σε μείωση 4% του εργατικού δυναμικού και πιθανή συνολική πτώση 11% σε τριετή ορίζοντα. Παράλληλα, η Bank of America καταγράφει αύξηση 10% στα επιδόματα ανεργίας τον Οκτώβριο, έναντι 5% τον Αύγουστο, βάσει των δεδομένων πελατών της.
Ανισότητες και αβέβαιο μέλλον
Παρά τη σταδιακή επιβράδυνση, οι μισθοί συνεχίζουν να αυξάνονται, αν και με έντονες ανισότητες: 4% για τα υψηλά εισοδήματα, 2,4% για τα μεσαία και μόλις 1,4% για τα χαμηλά. Η αντίφαση αυτή –ανάμεσα στις αυξανόμενες απολύσεις και τη συγκρατημένη άνοδο των αποδοχών– αποτυπώνει την πίεση που δέχεται η αγορά εργασίας.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, χωρίς πρόσβαση σε πλήρη κρατικά δεδομένα λόγω του κυβερνητικού κλεισίματος, βασίζεται πλέον σε ιδιωτικούς δείκτες και εκτιμήσεις. Ο πρόεδρός της παραδέχθηκε ότι «οι κίνδυνοι στην απασχόληση έχουν αυξηθεί», ενώ η μείωση της ανεργίας –που πέρυσι θεωρούνταν δεδομένη– μοιάζει πλέον μακρινό σενάριο.
Καθώς η οικονομία των ΗΠΑ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη ραγδαία τεχνολογική επανάσταση και στην ανάγκη κοινωνικής σταθερότητας, η «βόμβα των απολύσεων» απειλεί να μετατρέψει την επιβράδυνση της απασχόλησης σε γενικευμένη κρίση. Οι αποφάσεις των επόμενων μηνών θα καθορίσουν όχι μόνο τη δυναμική της αγοράς εργασίας, αλλά και το μέλλον της ίδιας της αμερικανικής ανάπτυξης.