Η άνοια είναι πλέον η κύρια αιτία θανάτου για τις γυναίκες και τους άνδρες στην Αυστραλία, ξεπερνώντας ακόμα και τις καρδιοπάθειες. Παρόλο που δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία, διεθνής έρευνα δείχνει ότι έως και το 40% των περιστατικών θα μπορούσε ενδεχομένως να προληφθεί μέσω αλλαγών που συνδέονται με 14 παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο που ζούμε.
Καθώς η πρόληψη γίνεται εθνική προτεραιότητα, την περασμένη εβδομάδα στο La Trobe University παρουσιάστηκε μια μοναδική κοινοτική πρωτοβουλία με έντονο πολυπολιτισμικό χαρακτήρα.
Το MindCare, ένα εκπαιδευτικό πακέτο πρόληψης της άνοιας, δημιουργήθηκε για πολυπολιτισμικές κοινότητες και προσαρμόστηκε ειδικά για Έλληνες, Άραβες, Χίντι και Βιετναμέζους.
Με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια Jo Antoniades, ειδική στην Επικοινωνία Υγείας, το πρόγραμμα προσφέρει σε κοινοτικές οργανώσεις έτοιμα εκπαιδευτικά εργαστήρια, που έχουν σχεδιαστεί από κοινού με δίγλωσσα μέλη των κοινοτήτων. Στόχος είναι η εκπαίδευση για την υγεία του εγκεφάλου να γίνει πιο πρακτική, πολιτισμικά συναφής και πραγματικά προσβάσιμη.
«Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η άνοια δεν είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Είναι μια μη μεταδοτική ασθένεια που επηρεάζει τον εγκέφαλο. Παρότι μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τη συμπεριφορά ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο, δεν είναι ψυχολογική νόσος αλλά νευρολογική πάθηση», είπε η Δρ. Antoniades στον «Νέο Κόσμο».
Τα εργαστήρια, που υλοποιούνται από δίγλωσσους εκπαιδευτές, περιλαμβάνουν παρουσιάσεις, εγχειρίδια σε πολλές γλώσσες, ομαδικές δραστηριότητες και ενημερωτικά φυλλάδια. Η φιλοσοφία τους βασίζεται σε μικρές αλλαγές της καθημερινότητας, όπως τακτικός έλεγχος ακοής, ισορροπημένη διατροφή και περισσότερη κίνηση.
«Δεν θέλαμε ένα αυστηρό πρόγραμμα. Θέλαμε κάτι απλό, εφικτό και πολιτισμικά σχετικό. Δεν μου αρέσει η λέξη ‘δίαιτα’, γιατί οι άνθρωποι τη συνδέουν με απώλεια βάρους. Εδώ μιλάμε για την συμπλήρωση της διατροφή μας με καλές τροφές – ξηρούς καρπούς, μούρα, πράσινα λαχανικά – και να κάνουμε τις αλλαγές αυτές απλές και χωρίς άγχος».
ΜΙΑ ΑΝAΓΚΗ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ IΔΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝOΤΗΤΑ
Όπως εξηγεί η Δρ. Antoniades, η ανάγκη για ένα πρόγραμμα που να εστιάζει στην πρόληψη προήλθε απευθείας από την κοινωνία. Με τα περιστατικά άνοιας να αναμένεται να τριπλασιαστούν παγκοσμίως και να φτάσουν τα 153 εκατομμύρια έως το 2050, οι κοινοτικές οργανώσεις ζητούσαν επιτακτικά πόρους που προάγουν την ενημέρωση και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής – ιδιαίτερα στη μέση ηλικία, μια κρίσιμη περίοδο για τη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Ωστόσο, όπως τονίζει η Δρ. Antoniades, «ποτέ δεν είναι αργά» για να κάνουμε μικρές αλλαγές που μειώνουν τον κίνδυνο της άνοιας ή καθυστερούν την έναρξή της.
Οι 14 γνωστοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν χαμηλή εκπαίδευση στα παιδικά χρόνια, κοινωνική απομόνωση, ατμοσφαιρική ρύπανση, εγκεφαλικές κακώσεις, απώλεια ακοής, κατάθλιψη, υπέρταση, διαβήτη, παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, κάπνισμα, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, μη διορθωμένη απώλεια όρασης και υψηλή LDL χοληστερόλη.
Οι παράγοντες αυτοί δεν λειτουργούν μεμονωμένα. «Για παράδειγμα, με την απώλεια ακοής ή όρασης, οι άνθρωποι νιώθουν απομονωμένοι. Δεν μπορούν να συμμετέχουν στις συζητήσεις όπως πριν, και αυτό οδηγεί σε κατάθλιψη, κοινωνική απόσυρση, μειωμένη σωματική δραστηριότητα. Όλα συνδέονται», εξηγεί.
Η κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ καρδιαγγειακής και εγκεφαλικής υγείας είναι επίσης κρίσιμη.
«Αν βελτιώσουμε την καρδιαγγειακή υγεία, αποφεύγουμε πολλές νευρολογικές παθήσεις, ανάμεσά τους και ορισμένες μορφές άνοιας».
Παρότι υπάρχουν προγράμματα πρόληψης, σπάνια απευθύνονται ειδικά σε πολυπολιτισμικές κοινότητες. Το MindCare καλύπτει αυτό το κενό – ακόμη και με πολιτισμικά προσαρμοσμένες συνταγές.
Για τους Έλληνες, αυτό σημαίνει επιστροφή στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή. «Η μεσογειακή διατροφή είναι εξαιρετική για τον εγκέφαλο. Αλλά δεν είναι η ‘διατροφή του Oakleigh’», σχολιάζει γελώντας.
ΤΙ ΕΔΕΙΞΕ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Στην πιλοτική φάση, η Δρ. Antoniades παρευρέθηκε σε όλα τα εργαστήρια. Ένα συμπέρασμα ξεχώρισε: η διά ζώσης παράδοση ήταν καθοριστική. Οι συμμετέχοντες μάθαιναν καλύτερα στη δική τους γλώσσα, ανάμεσα σε συνομηλίκους και σε περιβάλλοντα που ένιωθαν δικά τους.
«Το ενενήντα εννέα τοις εκατό των συμμετεχόντων λάτρεψε τα εργαστήρια. Η κοινωνική σύνδεση ήταν δυνατή».
Κάθε κοινότητα έβαλε τη δική της πινελιά: βιετναμέζικα πιάτα, ελληνικοί μεζέδες, λιβανέζικες γεύσεις.
Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι οι άνθρωποι έκαναν πραγματικές αλλαγές: περισσότερο περπάτημα, ομαδική άσκηση, συνειδητοποίηση της σύνδεσης μεταξύ απώλειας ακοής και άνοιας.
Στην ελληνική κοινότητα, οι παρανοήσεις γύρω από την απώλεια ακοής ήταν από τις πιο έντονες. «Ελπίζω αυτό το υλικό να βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερους – Έλληνες, Άραβες και όλες τις άλλες κοινότητες», σημειώνει.
Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Για τη Δρ. Antoniades, το MindCare είναι πρωτίστως μια πράξη κοινοτικής ενδυνάμωσης.
«Με ενδιαφέρει να μετατρέπουμε την επιστήμη σε κάτι απτό για την κοινότητα. Πολλή έρευνα μένει στα περιοδικά, σημαντικό, αλλά αυτό που έχει πραγματική αξία είναι να συνεργαζόμαστε με τον κόσμο και να δημιουργούμε εργαλεία που αλλάζουν τις ζωές τους».
Η συμμετοχή, η χαρά και η αίσθηση σύνδεσης των ανθρώπων είναι αυτά που, όπως λέει, την κινητοποιούν.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΙΓΜΑΤΟΣ
Κλείνοντας, η Δρ. Antoniades επισημαίνει ένα ακόμη σοβαρό θέμα που πλήττει ιδιαιτέρως την ελληνική κοινότητα: το στίγμα γύρω από την άνοια.
Σε πρόσφατη ομάδα εστίασης με Έλληνες φροντιστές, «ήταν θλιβερό να ακούσω πόσο βαθύ είναι ακόμη το στίγμα. Μία γυναίκα είπε ότι τη ρώτησαν αν η άνοια είναι κολλητική. Άλλοι σταμάτησαν να επισκέπτονται τον άνθρωπο με άνοια. Κάποιοι τον κορόιδευαν. Και δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό, το επιβεβαίωσαν κι άλλοι».
Η Δρ. Antoniades ελπίζει ότι πρωτοβουλίες όπως το MindCare μπορούν σταδιακά να αλλάξουν αυτές τις αντιλήψεις και να κάνουν τη ζωή των ανθρώπων που επηρεάζονται από την άνοια πιο ανθρώπινη.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ MINDCARE
Οι ελληνικές κοινοτικές οργανώσεις μπορούν να κατεβάσουν δωρεάν όλα τα υλικά από το http://mindcare.org.au και να υλοποιήσουν τα εργαστήρια με δικούς τους δίγλωσσους εκπαιδευτές ή προσωπικό.
Στα επόμενα βήματα περιλαμβάνονται νέα περιεχόμενα για γυναίκες – όπως αυτοφροντίδα και εμμηνόπαυση – καθώς και διαδικτυακά εργαστήρια για αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές.
Το MindCare χρηματοδοτείται από το Medical Research Future Fund και υποστηρίζεται από δίκτυο οργανισμών φροντίδας ηλικιωμένων και κοινοτικών φορέων.
The post Η δύναμη της πρόληψης στη μάχη κατά της άνοιας, στα χέρια και της παροικίας μας appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.