Υπάρχουν ελληνικά νησιά, η φήμη των οποίων έχει βγει εκτός συνόρων, όχι μόνο για την ομορφιά τους αλλά κυρίως επειδή δείχνουν εδώ και μερικά χρόνια τον δρόμο προς τη βιώσιμη και «πράσινη» νησιωτικότητα.
Στο Αιγαίο, δύο μικρά νησιά γράφουν ένα διαφορετικό κεφάλαιο στην ιστορία της βιωσιμότητας. Η Χάλκη και η Αστυπάλαια έχουν γίνει τα πρώτα ελληνικά «πράσινα» νησιά, δείχνοντας πως η μετάβαση σε ένα καθαρότερο, ενεργειακά αυτόνομο μέλλον δεν είναι ουτοπία – είναι ήδη πραγματικότητα.
Η Χάλκη και η Αστυπάλαια, όμως, δεν είναι απλώς «πράσινα» νησιά. Είναι μικρές κοινότητες που αποφάσισαν να συμμετέχουν ενεργά στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δείχνοντας ότι η αλλαγή μπορεί να ξεκινήσει από το πιο μικρό σημείο του χάρτη.
Τον Ιούνιο του 2021, όλα τα φώτα πέφτουν πάνω στην «πεταλούδα του Αιγαίου» καθώς ανακοινώθηκε το πρόγραμμα «Astypalea – Smart & Sustainable Island» που προέβλεπε την αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτρικά και την εγκατάσταση συστημάτων κοινόχρηστων αυτοκινήτων, e-scooters και e-bikes. «Και η αλήθεια είναι πως ό,τι έχουμε πει, έχει υλοποιηθεί ή υλοποιείται», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Αστυπάλαιας Νίκος Κομηνέας.
Ηδη, το πρόγραμμα επιδοτήσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης «τρέχει» και μέχρι στιγμής έχουν πωληθεί στο νησί περισσότερα από 150 ηλεκτρικά αυτοκίνητα και περίπου 30 ηλεκτρικά σκούτερ και ποδήλατα, ενώ σε αρκετά σημεία έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρικοί φορτιστές. «Στο κομμάτι της αστικής συγκοινωνίας πραγματοποιείται… επανάσταση στο νησί. Μέσω εφαρμογής στο κινητό, κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να κανονίσουν τη μεταφορά τους σε οποιοδήποτε σημείο του νησιού με τα μικρά ηλεκτρικά βανάκια των πέντε μέτρων, στα οποία μπορούν να επιβιβαστούν 5-7 άτομα. Πρόκειται για μια e-υπηρεσία που λειτουργεί από το 2021 όλο τον χρόνο», σημειώνει ο δήμαρχος. Και τα νούμερα είναι ενδεικτικά: το συγκεκριμένο πρόγραμμα ξεκίνησε με 300 μετακινήσεις ημερησίως για να φτάσει φέτος – μέσα στον Αύγουστο – τις 685 μετακινήσεις την ημέρα, που σημαίνει πως περισσότερα από 1.500 άτομα μεταφέρθηκαν με την ηλεκτρική συγκοινωνία. «Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτροκίνησης, που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των οχημάτων από τους δρόμους του νησιού».
Μάλιστα, στο νησί ξεκινά σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δυναμικότητας 3,5 μεγαβάτ, και το ρεύμα θα αποθηκεύεται σε μεγάλες μπαταρίες. «Εχει υπολογιστεί πως φέτος θα καλύπτει το 50% της κατανάλωσης στους μήνες αιχμής – Ιούλιο και Αύγουστο. Στα επόμενα χρόνια, με τη λειτουργία μιας ανεμογεννήτριας ο φιλόδοξος στόχος είναι να καλυφθεί το νησί ενεργειακά ακόμη και στο 90%. Δηλαδή, η ενέργεια που θα παράγεται στο νησί θα καταναλώνεται στο νησί», προσθέτει ο Ν. Κομηνέας.
Σε απόσταση περίπου 115 ναυτικών μιλίων, ένα ακόμη μικρότερο νησί κάνει επίσης τεράστια βήματα προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Χάλκη τα τελευταία πέντε χρόνια πρωταγωνιστεί σε διεθνές επίπεδο, κερδίζοντας τη μία μετά την άλλη τις διακρίσεις για τις «πράσινες» ιδέες της. Αλλωστε, το νησί των 475 μόνιμων κατοίκων είναι το πρώτο «GR-eco island» της Ελλάδας.
«Η ίδρυση της Ενεργειακής Κοινότητας και η λειτουργία του φωτοβολταϊκού συστήματος 1 MW με Εικονικό Ενεργειακό Συμψηφισμό έχουν προσφέρει στους κατοίκους σημαντικό οικονομικό όφελος. Η χρέωση προμήθειας του ρεύματός τους έχει πέσει σχεδόν στο μηδέν, οδηγώντας σε συνολική ετήσια εξοικονόμηση δαπανών που αγγίζει τα 180.000-250.000 ευρώ για την τοπική κοινωνία. Παράλληλα, η δωρεά ηλεκτρικών οχημάτων για τις δημόσιες υπηρεσίες και η εγκατάσταση φορτιστών σηματοδότησαν τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Οι πρωτοβουλίες αυτές, σε συνδυασμό με τον ψηφιακό μετασχηματισμό (5G, έξυπνα δίκτυα) και την αναγνώριση που έλαβε το έργο, οδήγησαν σε διεθνή προβολή, αύξηση του βιώσιμου τουρισμού και βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, αποδεικνύοντας ότι η κλιματική δράση μπορεί να είναι άμεσα επωφελής για την τοπική κοινωνία», τονίζει ο δήμαρχος Χάλκης Αγγελος Φραγκάκης.
Τα οφέλη της μετατροπής της Χάλκης σε «GR-eco island» είναι, σύμφωνα με τον δήμαρχο, ήδη απτά και ποσοτικά, και στο περιβάλλον, καθώς η αντικατάσταση των ρυπογόνων πηγών ενέργειας έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή έκλυσης περίπου 1.800 τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ετησίως.
Μάλιστα, το νησί συνεχίζει την οικολογική του πορεία με φιλόδοξα επόμενα βήματα. «Η στρατηγική επικεντρώνεται στην περαιτέρω επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την πλήρη απανθρακοποίηση και στην ενίσχυση της βιώσιμης μετακίνησης, με έμφαση, πλέον, και στη θάλασσα (όπως φάνηκε με το πρώτο ηλεκτροκίνητο σκάφος). Παράλληλα, στους άμεσους στόχους περιλαμβάνονται η βελτιστοποίηση της διαχείρισης των υδάτων και των αποβλήτων και η συνέχιση της αναβάθμισης των ψηφιακών υποδομών (5G)».