Αν υπάρχει ένα προϊόν που αποκαλύπτει με τρόπο αμείλικτο πόσο πολύπλοκο και «ακριβό» μπορεί να γίνει το πολιτικό παιχνίδι, αυτό είναι η μπριζόλα. Από τα υπερπολυτελή Trump Steaks του 2007, που ξεκινούσαν από 199 δολάρια, μέχρι τις σημερινές εκτοξευμένες τιμές του βοδινού, οι καταναλωτές στις ΗΠΑ και την Ευρώπη βλέπουν καθημερινά τον λογαριασμό τους να φουσκώνει. Και ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να κρατήσει την ισορροπία ανάμεσα στους αγρότες, τις μεγάλες εταιρείες κρέατος και τον μέσο πολίτη που απλώς θέλει να βάλει ένα κομμάτι κρέας στο πιάτο του, γίνεται σαφές ότι ένα κομμάτι κρέας δεν είναι ποτέ μόνο… κρέας.
Οι τιμές βοδινού σε ΗΠΑ και Βρετανία
Στις ΗΠΑ, η μέση τιμή ενός κιλού βοδινού κιμά έφτασε στο επίπεδο ρεκόρ των 6,32 δολαρίων τον Αύγουστο – αύξηση 13% σε ένα χρόνο – ενώ οι άψητες μπριζόλες κόστιζαν κατά μέσο όρο 12,22 δολάρια ανά λίβρα, σημειώνοντας αύξηση 11%. Τα steakhouses έχουν αυξήσει τις τιμές των μενού, έχουν μειώσει τις μερίδες ή και τα δύο.
Στη Βρετανία, οι τιμές του βοδινού κρέατος έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 25% τον τελευταίο χρόνο, καθιστώντας το ένα από τα πέντε βασικά είδη – μαζί με το βούτυρο, το γάλα, τη σοκολάτα και τον καφέ – που μαζί αντιπροσώπευαν περίπου το 40% της αύξησης των τιμών των τροφίμων, σύμφωνα με τη Μονάδα Πληροφοριών Ενέργειας και Κλίματος.
Τραμπ, κτηνοτρόφοι και εταιρείες συσκευασίας κρέατος
Ως πολιτικός, ο Τραμπ έχει αυτοαποκαλεστεί ως υπέρμαχος της αγροτικής Αμερικής και υπερασπιστής των αγροτών. Αλλά αντιμετωπίζοντας αντιδράσεις για το αυξανόμενο κόστος ζωής, του οποίου οι τιμές του βοείου κρέατος έχουν γίνει σύμβολο, βρίσκεται τώρα σε τροχιά σύγκρουσης με την ίδια τη βιομηχανία βοοειδών.
Ο Τραμπ έχει κλίνει μεταξύ της επίρριψης ευθυνών στους κτηνοτρόφους, πολλοί από τους οποίους είναι πιστοί υποστηρικτές, και στις ισχυρές εταιρείες συσκευασίας κρέατος που έχουν υποστηρίξει τις πολιτικές του εκστρατείες.
«Δεν πρόκειται μόνο για το να σταθούμε στο πλευρό των συνεργατών του στη γεωργία, οι οποίοι ήταν μαζί του από τη στιγμή που κατέβηκε από την κυλιόμενη σκάλα [για να ξεκινήσει την πρώτη του προεδρική υποψηφιότητα]. Πρόκειται επίσης για το αν μπορούμε να θρέψουμε τους εαυτούς μας», λέει στους Financial Times η Μπρουκ Ρόλινς, υπουργός Γεωργίας. «Πρέπει να εστιάσουμε ως κορυφαία προτεραιότητα στην προσιτή τιμή για τους Αμερικανούς, αλλά πρέπει επίσης να επικεντρωθούμε στην υποστήριξη του εφοδιασμού μας με τρόφιμα».
Ωστόσο, το σχέδιο της κυβέρνησης να επεκτείνει τις εισαγωγές βοείου κρέατος από την Αργεντινή, το οποίο οδήγησε για λίγο σε πτώση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για βοοειδή, έχει οξύνει αυτό το χάσμα.
«Πολλοί κτηνοτρόφοι αισθάνονται ότι τους έχουν μαχαιρώσει πισώπλατα», λέει η Courtney Feigl, η οποία εκτρέφει αγελάδες με τον σύζυγό της στο Ουισκόνσιν. «Δεν νομίζω ότι η εισαγωγή βοδινού θα λύσει τα προβλήματά μας. Τι απέγινε η America First;»
Άλλοι προειδοποιούν ότι η πολιτική σε ορισμένες αγροτικές περιοχές έχει τη δυνατότητα να στραφεί εναντίον του. «Ο Τραμπ δεν πρέπει να υποτιμά το φαινόμενο Γέλοουστοουν », λέει ο Όστιν Φρέρικ, ερευνητής γεωργικής πολιτικής, αναφερόμενος στην τηλεοπτική εκπομπή για την περιοχή των βοοειδών.
Πολύ πριν ξεσπάσει η πολιτική καταιγίδα, τα θεμέλια της αγοράς βοείου κρέατος είχαν ήδη αποδυναμωθεί.
Οι επαναλαμβανόμενες περίοδοι ξηρασίας στις δυτικές και νότιες ΗΠΑ, λόγω της κλιματικής αλλαγής, έχουν μειώσει την ποιότητα των βοσκοτόπων και έχουν ωθήσει τα αποθέματα σανού στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών. Πολλοί κτηνοτρόφοι, μη μπορώντας να αντέξουν οικονομικά τις ζωοτροφές, πούλησαν τις αγελάδες νωρίτερα από το συνηθισμένο και θανάτισαν τις δαμαλίδες τους. Το εθνικό κοπάδι είναι πλέον το μικρότερο από τη δεκαετία του 1950.
Ένας άλλος περιορισμός βρίσκεται στα νότια σύνορα, όπου τα λιμάνια έχουν σε μεγάλο βαθμό κλείσει για εισαγωγές ζώντων βοοειδών από το Μεξικό μετά την ανακάλυψη του παρασίτου screwworm νωρίτερα φέτος. Ο Rollins λέει ότι περίπου ένα εκατομμύριο κεφάλια βοοειδών περίμεναν να περάσουν.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, οι αγρότες έχουν αντιμετωπίσει υψηλότερες τιμές λιπασμάτων και ζωοτροφών από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, λέει ο Νικ Άλεν, απερχόμενος διευθύνων σύμβουλος της Βρετανικής Ένωσης Επεξεργαστών Κρέατος, ενώ οι ξηρασίες στη Γαλλία και την Ισπανία πέρυσι μείωσαν τη διαθεσιμότητα χορτονομής και ανάγκασαν τους παραγωγούς να μειώσουν τα επίπεδα αποθεματοποίησης. «Κοιτάξτε σε όλη την Ευρώπη· ολόκληρο το κοπάδι βρίσκεται σε παρακμή», λέει ο Άλεν.
Η ανοικοδόμηση θα διαρκέσει χρόνια. Σε αντίθεση με τους χοίρους ή τα πουλερικά, τα οποία μπορούν να πολλαπλασιαστούν γρήγορα, η εκτροφή βοοειδών είναι μια αργή διαδικασία: μια αγελάδα γεννά μόνο ένα μοσχάρι το χρόνο και αυτό το ζώο χρειάζεται περισσότερα από δύο χρόνια για να φτάσει στην ωριμότητα. «Αν θέλαμε να επεκτείνουμε το κοπάδι κατά 15 ή 20%, έχουμε να κάνουμε με χρόνια στο μέλλον», λέει ο John Maddux της Maddux Cattle Company στη Νεμπράσκα. «Ο κλάδος απλά δεν μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα στα σήματα των τιμών».
Ο εμπορικός πόλεμος έχει μόνο επιδεινώσει την πίεση σε πολλά μέρη της βιομηχανίας βοείου κρέατος
Πριν η κυβέρνηση Τραμπ επιβάλει έναν σαρωτικό δασμό 50% στη Βραζιλία τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ αύξαναν σταθερά τις εισαγωγές από τη Βραζιλία προκειμένου να ανταποκριθούν στην εγχώρια ζήτηση. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2025, οι ΗΠΑ εισήγαγαν περίπου 215.000 τόνους, υπερδιπλάσιους από αυτούς που εισήγαγαν την ίδια περίοδο το 2024.
Μετά τον Ιούλιο, ο πραγματικός συντελεστής για το βραζιλιάνικο βοδινό κρέας εκτός ποσόστωσης αυξήθηκε σε περισσότερο από 76%. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά βοδινού κρέατος της Βραζιλίας από την αρχή του έτους, μειώθηκαν κατά 41% τον Σεπτέμβριο στα 102,9 εκατομμύρια δολάρια.
Για να μετριάσει μέρος του φόρτου που επιβαρύνει τους Αμερικανούς καταναλωτές από τους δασμούς, ο Τραμπ μείωσε το απόγευμα της Παρασκευής ορισμένους δασμούς σε ορισμένες εισαγωγές γεωργικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του βοείου κρέατος, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσπαθεί να μειώσει το κόστος των τροφίμων.
Αλλά οι δασμοί του έχουν ήδη επηρεάσει αρνητικά τις ευρωπαϊκές αγορές, λέει ο Άλεν. «Οι Αυστραλοί δεν έχουν καν πλησιάσει στην εκπλήρωση της ποσόστωσής τους [στις εξαγωγές βοδινού κρέατος στο Ηνωμένο Βασίλειο], επειδή είναι πιθανώς πιο συμφέρουσα η αποστολή του στην Αμερική».
Οι δασμοί στις εισαγωγές μηχανημάτων και ζωοτροφών έχουν επίσης αυξήσει το κόστος των παραγωγών στην εγχώρια αγορά. Το αποτέλεσμα είναι μια παγκόσμια αύξηση των τιμών λιανικής πώλησης βοείου κρέατος.
Ωστόσο, η ζήτηση παραμένει πεισματική. Οι έρευνες δείχνουν ότι η στροφή προς δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες συνεχίζει να επιταχύνεται: το 71% των Αμερικανών καταναλωτών ανέφερε ότι προσπάθησε να καταναλώσει περισσότερη πρωτεΐνη πέρυσι, από 59% το 2022. Οι αναλυτές επισημαίνουν επίσης την επίδραση των φαρμάκων απώλειας βάρους GLP-1, τα οποία ενθαρρύνουν τους χρήστες να διατηρούν υψηλότερη πρόσληψη πρωτεΐνης για να διατηρήσουν τη μυϊκή μάζα.
Ο συνδυασμός της περιορισμένης προσφοράς και της ανθεκτικής όρεξης έχει διατηρήσει το βόειο κρέας ως ισχυρό παράγοντα πληθωρισμού και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού – και, στις ΗΠΑ, μετέτρεψε το μπιφτέκι σε πολιτικό σημείο ανάφλεξης.
«Πού νιώθει περισσότερο ο καταναλωτής τον πληθωρισμό; Πιθανώς στο παντοπωλείο και στο βενζινάδικο», λέει ο Άρλαν Σούντερμαν, επικεφαλής οικονομολόγος εμπορευμάτων στην χρηματιστηριακή εταιρεία StoneX.
Υπό την πίεση για τις τιμές των τροφίμων , ο Τραμπ δήλωσε στα τέλη Οκτωβρίου ότι οι ΗΠΑ θα αγοράσουν περισσότερο βοδινό κρέας από την Αργεντινή για να μειώσουν τις τιμές.
Η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. «Αυτό το σχέδιο δημιουργεί χάος μόνο σε μια κρίσιμη περίοδο του έτους για τους Αμερικανούς παραγωγούς βοοειδών, ενώ δεν κάνει τίποτα για να μειώσει τις τιμές των παντοπωλείων», λέει ο Κόλιν Γούντολ, διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Ένωσης Κτηνοτρόφων Βοοειδών.
Παρ ‘όλα αυτά, η κυβέρνηση αύξησε την ετήσια ποσόστωση εισαγωγών της Αργεντινής από 20.000 σε 80.000 τόνους — ποσότητα που επαρκεί για περίπου δύο ημέρες εφοδιασμού — και ταυτόχρονα ανακοίνωσε ένα σχέδιο δράσης για την υποστήριξη των Αμερικανών κτηνοτρόφων βοοειδών.
Σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ επιτέθηκε στους αγρότες, λέγοντας ότι επωφελούνται από τους δασμούς που είχε επιβάλει στο βραζιλιάνικο βοδινό κρέας.
«Αν δεν ήμουν εγώ, [οι κτηνοτρόφοι] θα έκαναν ακριβώς όπως κάνουν τα τελευταία 20 χρόνια — Απαράδεκτο! Θα ήταν ωραίο αν το καταλάβαιναν αυτό, αλλά πρέπει επίσης να μειώσουν τις τιμές τους, επειδή ο καταναλωτής είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας και για μένα!»
Οι τιμές των ζωντανών και των ζωοτροφών βοοειδών στις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης μειώθηκαν δραματικά ως απάντηση στην ανάρτηση του προέδρου.
«Έχει προκαλέσει τεράστια καταστροφή πλούτου στον κλάδο των βοοειδών», λέει ο Maddux. «Είμαι 500 δολάρια ανά κεφαλή σε κατάσταση απωλειών σε σύγκριση με το πού θα βρισκόμουν πριν από τρεις εβδομάδες… πριν ο Τραμπ ξεσπάσει».
Την Πέμπτη, η Ουάσινγκτον αποκάλυψε μια σειρά από εμπορικές συμφωνίες-πλαίσιο με την Αργεντινή, τον Ισημερινό, το Ελ Σαλβαδόρ και τη Γουατεμάλα, οι οποίες περιλαμβάνουν διατάξεις για την ελάφρυνση των δασμών σε γεωργικά προϊόντα – ιδίως στο βοδινό κρέας από την Αργεντινή – στο πλαίσιο αυτού που ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε ως προσπάθεια «αποκατάστασης της προσιτής τιμής» στην αγορά τροφίμων.
Οι πολιτικές επιπτώσεις έχουν επεκταθεί στην Ουάσινγκτον. Σε επιστολή προς την Ρόλινς και τους εμπορικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ αυτόν τον μήνα, περισσότερα από 30 μέλη του Κογκρέσου κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι «αποσταθεροποιεί τις αγορές βοοειδών» μέσω παρορμητικών σχολίων και βραχυπρόθεσμων εμπορικών ελιγμών.
«Αυτά τα σχόλια έχουν συμβάλει σε πολλαπλές ημέρες ορίου στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, οι οποίες οφείλονται άμεσα στην επιμονή του Προέδρου να υπαγορεύει την πολιτική μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης», ανέφερε η επιστολή. «Ενώ αυτή η αστάθεια μπορεί να μην αφορά τους δισεκατομμυριούχους στους οποίους ο Πρόεδρος συχνά δίνει προτεραιότητα, έχει πραγματικές συνέπειες για τους κτηνοτρόφους που φέρνουν τα ζώα τους στην αγορά».
Η κυβέρνηση, είπαν, «διάσωνε την οικονομία της Αργεντινής εις βάρος των Αμερικανών αγροτών και κτηνοτρόφων».
Ο Τραμπ έχει επίσης στραφεί εναντίον των γιγάντων της συσκευασίας κρέατος που κυριαρχούν στην επεξεργασία των ΗΠΑ. Διέταξε το Υπουργείο Δικαιοσύνης να διερευνήσει τους «Τέσσερις Μεγάλους» – Tyson Foods, JBS USA, Cargill και National Beef – για φερόμενη συμπαιγνία και χειραγώγηση τιμών, κατηγορώντας τους ότι δεν κατάφεραν να μετακυλίσουν το χαμηλότερο κόστος των βοοειδών στους καταναλωτές.
Οι εταιρείες αρνούνται την κατηγορία, αποδίδοντας τον πληθωρισμό λιανικής στις τιμές ρεκόρ των βοοειδών και τη στενή παγκόσμια προσφορά. Ωστόσο, ο έλεγχος έρχεται μετά από ένα κύμα αγωγών κατά του μονοπωλίου. Τα τελευταία δύο χρόνια, η McDonald’s έχει μηνύσει τις εταιρείες συσκευασίας για φερόμενο συντονισμό περικοπών εφοδιασμού ήδη από το 2015. Η JBS διευθέτησε σχετικές αξιώσεις ύψους 83,5 εκατομμυρίων δολαρίων φέτος χωρίς να παραδεχτεί την ευθύνη.
Η Ρόλινς λέει ότι οι ενέργειες του προέδρου αντικατοπτρίζουν την αποφασιστικότητά του να αντιμετωπίσει εδραιωμένα συμφέροντα – ακόμη και εκείνα που είχαν κάνει μεγάλες δωρεές σε Ρεπουμπλικανικές εκστρατείες. «Όποιος πιστεύει ότι αυτός ο πρόεδρος θα λάβει αποφάσεις με βάση το ποιοι είναι οι δωρητές του δεν έχει ιδέα για τη σύσταση αυτού του ανθρώπου», λέει. «Θα βάζει, ξανά και ξανά, τον αμερικανικό λαό πάνω από τις φιλίες, τις σχέσεις ή τη βάση των δωρητών».
Πολλοί στον κλάδο αμφιβάλλουν για τη συμβατότητα των δύο στόχων. «Νομίζω ότι θα πρέπει να μειώσουν μέρος του οικονομικού βάρους των Αμερικανών κτηνοτρόφων, ώστε να μπορέσουμε να παράγουμε περισσότερο και να ανταποκριθούμε στην αύξηση του μεγέθους του κοπαδιού μας και να ενισχύσουμε τις δραστηριότητές μας», λέει ο Feigl, ο κτηνοτρόφος από το Τέξας. «Υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές εκτός από την εισαγωγή βοδινού κρέατος από την Αργεντινή, σωστά;»
Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ, ανέκαθεν πολιτικός μαθηματικός, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι κτηνοτρόφοι θα μείνουν μαζί του και ότι το μεγαλύτερο έπαθλο βρίσκεται στα εκατομμύρια ψηφοφόρων που τρώνε μπέργκερ.
«Υπάρχουν πολύ περισσότεροι καταναλωτές βοδινού κρέατος από ό,τι παραγωγοί βοδινού», λέει ο Maddux.