Η ιστορία των Πρώτων Κυριών των ΗΠΑ αποκαλύπτει πώς κάθε εποχή μίλησε μέσα από τα φορέματα, τα χρώματα και τις επιλογές τους. Από τη Μάρθα Ουάσινγκτον έως τη Μελάνια Τραμπ, οι Πρώτες Κυρίες των ΗΠΑ δεν φορούσαν απλώς ρούχα, φορούσαν μηνύματα. Κάθε φόρεμα, κάθε χρώμα, κάθε λεπτομέρεια ήταν προσεκτικά επιλεγμένη για να στείλει ένα μήνυμα στον κόσμο: για τη δύναμη, την αξιοπρέπεια, την αλλαγή ή ακόμα και την εικόνα μιας χώρας που ήθελε να φαίνεται σύγχρονη.
Το νέο βιβλίο The Look, που καταγράφει την ενδυματολογική πορεία της Μισέλ Ομπάμα, υπενθυμίζει ότι η μόδα των Πρώτων Κυριών ποτέ δεν ήταν απλώς μόδα. Ήταν εργαλείο πολιτικής, καθρέφτης κοινωνικών αλλαγών και παράθυρο στη δύναμη της εικόνας.
Όπως γράφει η καθηγήτρια Φάρα Τζασμίν Γκρίφιν στον πρόλογο του βιβλίου: «Το look, όπως και η γυναίκα που το φορούσε, ήταν τολμηρό, ισχυρό, οραματικό».
Το βιβλίο περιλαμβάνει μαρτυρίες από τον στενό κύκλο της Μισέλ Ομπάμα – τη στιλίστρια Μέρεντιθ Κουπ, τον makeup artist Καρλ Ρέι και τις hairstylists Γιένε Νταμτέου και Ντζέρι Ράντγουεϊ – και φωτίζει τις επιλογές πίσω από τα κοσμήματα, τις βραδινές τουαλέτες και τα φώτα.
Όμως η Ομπάμα δεν ήταν η πρώτη Πρώτη Κυρία που είχε συνειδητοποιήσει το βάρος της εικόνας.
Από τη Μάρθα Ουάσινγκτον έως τη Μελάνια Τραμπ, σχεδόν 2,5 αιώνες ενδυματολογικής ιστορίας αποκαλύπτουν κάτι κοινό: η μόδα για τις Πρώτες Κυρίες ήταν πάντοτε περισσότερο πολιτική πράξη παρά προσωπική επιλογή.
«Η Πρώτη Κυρία δεν έχει επίσημο ρόλο στο Σύνταγμα, αλλά η εικόνα της συχνά μιλά πιο δυνατά κι από τις ομιλίες του προέδρου», εξηγεί η ιστορικός Έιναβ Ραμπίνοβιτς-Φοξ, ειδική στην πολιτική της μόδας.
Η Μισέλ Ομπάμα αποκάλυψε πρόσφατα σε συνέντευξή της στο Good Morning America ότι οι ενδυματολογικές της επιλογές δεν ήταν τυχαίες: «Σκέφτηκα πολύ τι ήθελα να εκφράσω με τα ρούχα μου. Ήθελα να μιλήσω για την ένταξη, την πολυμορφία, τη δημιουργία ευκαιριών, και η μόδα ήταν ένα από τα μέσα που μου επέτρεψαν να το κάνω αυτό».
Μάρθα Ουάσινγκτον – Η «Μητέρα του Έθνους» που όρισε το πρότυπο (1789–1797)
Η πρώτη Πρώτη Κυρία της ιστορίας είχε μια δύσκολη αποστολή: να δημιουργήσει έναν ρόλο που δεν υπήρχε. Και βρέθηκε να ισορροπεί ανάμεσα στη μεγαλοπρέπεια που επέβαλε το πρωτόκολλο και την ανάγκη του νεογέννητου έθνους να μην μοιάζει σε ευρωπαϊκή μοναρχία.
Η Μάρθα Ουάσινγκτον – σε ηλικία 57 ετών όταν έγινε Πρώτη Κυρία – επέλεξε «πατριωτικά». Φορούσε αποκλειστικά αμερικανικά υφάσματα, σε σκούρους ή ουδέτερους τόνους, με ποιοτικές αλλά διακριτικές λεπτομέρειες. Τα κοσμήματά της ήταν απλά. Καλαίσθητα και όχι πολυτελή.
Το στιλ της, λιτό και «μητρικό», έγινε η πρώτη εικόνα της γυναικείας αξιοπρέπειας στη νεαρή Δημοκρατία. Ακόμη και χωρίς φωτογραφίες, η φιγούρα της έγινε σύμβολο του νέου έθνους.
Ντόλεϊ Μάντισον – Η πρώτη fashionista Πρώτη Κυρία Αμερικής (1809 – 1817)
Ήταν η Ντόλεϊ Μάντισον, η σύζυγος του τέταρτου προέδρου των ΗΠΑ Τζέιμς Μάντισον, που αντιλήφθηκε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον του κοινού για τις ενδυματολογικές επιλογές μιας Πρώτης Κυρίας, ήδη από τη δεκαετία του 1810.
Αν η Μάρθα Ουάσινγκτον ήταν η… μητέρα, η Ντόλεϊ ήταν η πρωτοπόρος. Με καπέλα τύπου τουρμπάνια, ντεκολτέ φορέματα και έντονα χρώματα, έβαλε τη μόδα στο επίκεντρο του Λευκού Οίκου.
Ήταν η Πρώτη Κυρία που άλλαξε όχι μόνο τι φορούσαν οι γυναίκες της εποχής αλλά και πώς συμπεριφέρονταν. Από τα μενού των επίσημων δείπνων μέχρι τον τρόπο που υποδέχονταν οι οικοδέσποινες τους καλεσμένους τους. Η πολιτική της επιρροή θεωρήθηκε τεράστια – αρκετοί μάλιστα έλεγαν πως έσωζε με τη γοητεία της τις εντυπώσεις που δεν μπορούσε να κερδίσει ο άνδρας της.
Σε αντίθεση με τη Μάρθα Ουάσινγκτον που φορούσε ρούχα από αμερικανικά υφάσματα, η Ντόλεϊ Μάντισον δεν είχε κανένα πρόβλημα να ντύνεται πολυτελώς με εισαγόμενα προϊόντα που κόστιζαν στον σύζυγό της πολλά σε φόρους και δασμούς.
Μάμι Αϊζενχάουερ – Το πρότυπο της μεταπολεμικής νοικοκυράς (1953–1961) που αποθέωσε το ροζ
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αμερική αναζητούσε σταθερότητα και οικογενειακές αξίες. Η Μάμι το ενσάρκωσε τέλεια: θηλυκή, γλυκιά, προσιτή. Με το ροζ να γίνεται σχεδόν «εθνικό χρώμα» εξαιτίας της, και το «New Look» του Dior να τονίζει τη μέση και τη σιλουέτα της, έγινε η πιο αγαπημένη «γιαγιά» της δεκαετίας του ’50.
Η Μάμι, επέλεγε ταγέρ, μαντό και αξεσουάρ σε αποχρώσεις του ροζ. Ακόμα και στην ορκωμοσία του συζύγου της Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ο οποίος υπηρέτησε ως ο 34ος πρόεδρος των ΗΠΑ από το 1953 έως το 1961, επέλεξε εντυπωσιακή ροζ τουαλέτα.
Τα μικρά καπέλα της, δημιούργησαν ακόμη και οικονομική άνθιση στο Εκουαδόρ από τη ζήτηση. Ήταν η Πρώτη Κυρία που ενσάρκωσε την επιστροφή της γυναίκας στο σπίτι – και ταυτόχρονα, ίσως η πρώτη fashion influencer της εποχής.
Τζάκι Κένεντι – Η απόλυτη ενσάρκωση της κομψότητας (1961–1963)
Σπάνια ένα όνομα γίνεται συνώνυμο της λέξης «στιλ». Η Τζάκι Κένεντι το κατάφερε. Τα ταγιέρ, τα pillbox hats, τα γυαλιά της, τα καθαρά χρώματα και οι αυστηρές γραμμές έγιναν διεθνές πρότυπο. Η κληρονομιά του στιλ της είναι κάτι που οι άνθρωποι εξακολουθούν να θαυμάζουν μέχρι και σήμερα.
Με τη συνεργασία του σχεδιαστή Όλεγκ Κασίνι, η Τζάκι ανήγαγε το ντύσιμο σε διπλωματική πράξη.
Ταξίδευε στην Ευρώπη με ρούχα που συμβόλιζαν σύγχρονη αμερικανική κομψότητα. Κάποιες φορές προκαλούσε αντιδράσεις επειδή προτιμούσε ευρωπαϊκούς οίκους, αλλά συχνά τα σχέδια Chanel ράβονταν στις ΗΠΑ για να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις.
Η εικόνα της παραμένει μέχρι σήμερα ανεξίτηλη – μια από τις πιο διαχρονικές φιγούρες της αμερικανικής δημόσιας αισθητικής.
Νάνσι Ρίγκαν – Η εποχή της πολυτέλειας (1981–1989)
Με την αύρα του Χόλιγουντ και την αυτοπεποίθηση της δεκαετίας του ’80, η Νάνσι Ρίγκαν μετέτρεψε τον Λευκό Οίκο σε σκηνή υψηλής ραπτικής.
Η γκαρνταρόμπα της περιλάμβανε ρούχα από ευρωπαϊκούς οίκους μόδας όπως Chanel, Yves Saint Laurent και Valentino, καθώς και από αμερικανικούς οίκους όπως Oscar de la Renta, Bill Blass και Carolina Herrera, ενώ συνεργαζόταν στενά με τον στιλίστα James Galanos. Κάθε της εμφάνιση ήταν άψογα επιμελημένη.
Μετά την Κένεντι, ήταν ίσως η Πρώτη Κυρία που έγινε πιο γνωστή για το στιλ της και την επίδραση που είχε στο να εμπνέει άλλους να ακολουθήσουν τις τάσεις της.
Προκάλεσε θαυμασμό, απέσπασε βραβείο διά βίου προσφοράς από το Συμβούλιο Σχεδιαστών Μόδας, αλλά κατηγορήθηκε και για υπερβολή σε περίοδο οικονομικής ανισότητας. Το «Reagan Red», το χαρακτηριστικό της κόκκινο, έγινε όμως αξεπέραστο σύμβολο ισχύος και αυτοπεποίθησης.
Χίλαρι Κλίντον – Η πολιτική επαγγελματίας (1993–2001)
Η Χίλαρι Κλίντον ήταν η Πρώτη Κυρία που άλλαξε τελείως το αφήγημα. Ως δικηγόρος με ενεργό πολιτικό ρόλο, υιοθέτησε κοστούμια, παντελόνια και πρακτικές γραμμές. Ήταν το στιλ της γυναίκας που δουλεύει, όχι της γυναίκας που «συνοδεύει».
Είναι επίσης από καιρό οπαδός της κορδέλας για τα μαλλιά, ενός αξεσουάρ που μπορεί να είναι καθαρά διακοσμητικό, αλλά σε αυτήν φαίνεται λειτουργικό, υποδηλώνοντας μια πρακτική διάθεση.
Το «Hillary headband» έγινε σύμβολο αποφασιστικότητας. Αν και δεν θεωρήθηκε fashion icon, αργότερα παραδέχθηκε ότι η μόδα είχε μεγάλη πολιτική δύναμη – περισσότερο από όσο είχε συνειδητοποιήσει στον Λευκό Οίκο.
Μισέλ Ομπάμα – Η δύναμη της προσιτής κομψότητας (2009–2017)
Η Μισέλ Ομπάμα κατανόησε εγκαίρως ότι η μόδα είναι ταυτότητα. Στη δύσκολη περίοδο της οικονομικής κρίσης, επέλεξε προσιτά brands, αλλά και ταυτόχρονα στήριξε νέους Αμερικανούς σχεδιαστές, συχνά εκτοξεύοντάς τους στην επιτυχία.
Ως μαύρη γυναίκα, κάθε λεπτομέρεια της εικόνας της είχε πολιτική διάσταση: τα μαλλιά, τα γυμνά χέρια, οι πέρλες. Η ίδια αποκάλυψε πως δεν τόλμησε να έχει πλεξούδες κατά τη διάρκεια της θητείας: «Δεν ήξερα αν η χώρα ήταν έτοιμη». Μετά τον Λευκό Οίκο, απελευθερώθηκε: «Άφησα τα μαλλιά μου ελεύθερα, κάτω».
Ήξερε, όμως, και πότε να κάνει πίσω: «Τα ρούχα δεν μπορούσαν ποτέ να μιλούν πιο δυνατά από ό,τι είχα να πω».
Μελάνια Τραμπ – Η σιωπηλή εικόνα που μιλούσε δυνατά (2017–2021)
Ψυχρά κομψή, απόλυτα επιμελημένη, με couture σύνολα στρατιωτικής ακρίβειας. Η Μελάνια Τραμπ άφησε το στιλ να γίνει η γλώσσα της. Επαινήθηκε για την κομψότητα, επικρίθηκε για την απόσταση.
Το στιλ της Μελάνια έχει αποτελέσει αντικείμενο τόσο θαυμασμού όσο και αποδοκιμασίας.
Η εικόνα της άκρως μελετημένη: κοστούμια-πανοπλίες, παλτό με αυστηρές ζώνες, τα ψηλοτάκουνα ακόμη και σε καταστροφές. Και, φυσικά, το περιβόητο μπουφάν «I really don’t care, do u?», που προκάλεσε παγκόσμια συζήτηση – ένα μήνυμα που, όπως είπε αργότερα, απευθυνόταν στα «αριστερά μέσα ενημέρωσης».
Ή το καπέλο που επέλεξε να φορέσει στην ορκωμοσία του συζύγου της και Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ που μετά βίας φαίνονταν τα μάτια της. Το μεγάλο ναυτικό καπέλο με φαρδύ γείσο, με επίπεδη κορυφή και λευκό τελείωμα, σχεδιασμένο από τον Eric Javits, δίχασε.
Και το ξανάκανε… Με καπέλο «δορυφορικό πιάτο» εμφανίστηκε στο Κάστρο Γουίνδσορ, τον Σεπτέμβριο… ούτε έβλεπε, ούτε την έβλεπαν.
Ως πρώην μοντέλο, γνώριζε καλά τη δύναμη της εικόνας και τη χρησιμοποιούσε επιδέξια – αποφεύγοντας τα λόγια.
To άρθρο Οι Πρώτες Κυρίες των ΗΠΑ και η δύναμη της μόδας: Από την Μάρθα Ουάσινγκτον στην Μελάνια Τραμπ δημοσιεύτηκε στο NewsIT .