Πολυκοσμία και κυκλοφοριακά προβλήματα είναι οι δύο σημαντικότερες συνέπειες της υπερεπισκεψιμότητας που παρατηρείται πλέον στο Αγιον Ορος, ενώ την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας και από τις μονές και από την Ιερά Επιστασία που κρούουν τον κώδωνα κινδύνου για αναίρεση του ησυχαστικού χαρακτήρα, απώλεια της θρησκευτικότητας και τουριστικοποίηση του Αθω.
Από το 2023 και μετά και ειδικά τους τελευταίους μήνες εξαιτίας της επιδείνωσης της πολεμικής έντασης που καταγράφτηκε στη Μέση Ανατολή, χιλιάδες ορθόδοξοι των πρώην ανατολικών κρατών της Ευρώπης, κυρίως Ρουμάνοι, Βούλγαροι και Σέρβοι, επιλέγουν το πλησιέστερο και ειρηνικό Περιβόλι της Παναγιάς, αντί μιας επίφοβης προσκυνηματικής επίσκεψης στα Ιεροσόλυμα.
Οι αριθμοί τραβάνε την ανηφόρα
Η στροφή προς το Αγιον Ορος καταγράφεται στα πρώτα αριθμητικά στοιχεία που έχει στα χέρια της η Ιερά Κοινότητα στις Καρυές, σύμφωνα με τα οποία μόνον το πρώτο εξάμηνο του 2025 ο αριθμός των προσκυνητών – επισκεπτών που «μπήκαν» στον Αθω, είτε από την Ουρανούπολη είτε από την Ιερισσό, ανέρχεται στους 85.000, έναντι 75.000 που ήταν το αντίστοιχο εξάμηνο του 2024. Να σημειωθεί δε ότι στους 85.000 που έχουν καταγραφεί ως κάτοχοι διαμονητηρίων δεν περιλαμβάνονται τα λεγόμενα εργατικά διαμονητήρια των μόνιμων ή εποχικών εργαζομένων. Και τα τελευταία χρόνια, λόγω των εκτεταμένων εργασιών ανακαίνισης και συντήρησης που γίνονται σε μονές, σκήτες, κελιά και καθίσματα ο αριθμός των εργατών που εισέρχονται στην αθωνική πολιτεία αυξάνεται σημαντικά και εκτιμάται πως το πρώτο εξάμηνο του 2025 ανήλθαν στα επιπλέον 4.000 άτομα. Επίσης δεν περιλαμβάνονται τα ειδικά διαμονητήρια που εκδίδονται για την παραμονή σε σκήτες και κελιά.
Οσον αφορά λοιπόν τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους, από τους περίπου 85.000 προσκυνητές, οι 40.000 ήταν Ελληνες και ακολουθούν: Ρουμάνοι 21.000, Σέρβοι 6.500, Ουκρανοί 2.500, Βούλγαροι 2.500, μόνον 1.500 Ρώσοι και ένας μικρός αλλά συνεχώς αυξανόμενος αριθμός κινέζων επισκεπτών, που φέτος έχουν φθάσει μέχρι στιγμής περί τα 500 άτομα. Οι υπόλοιπες 10.000 επισκέπτες είναι από Κύπρο, Γεωργία, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία κ.α. Αθωνικές πηγές τονίζουν πως ο αριθμός των επισκεπτών θα ήταν πολύ μεγαλύτερος και θα υπερέβαινε τους 100.000 μόνο το πρώτο εξάμηνο, εάν δεν είχε σταματήσει η αθρόα προσέλευση ρώσων προσκυνητών.
Μία ακόμη παρενέργεια της υψηλής επισκεψιμότητας που καταγράφεται στο Αγιον Ορος είναι η υπερβολική χρήση πολιτικών οχημάτων είτε ως ταξί (μικρά πούλμαν ή ΙΧ) είτε για τη μετακίνηση εργαζομένων. Πρόκειται για αυτοκίνητα πέραν του επιτρεπόμενου ορίου οχημάτων που έχει κάθε μονή. Ο μεγάλος αριθμός των οχημάτων (πολιτικών, εργατικών, μηχανημάτων, φορτηγών κ.λπ.) έχει γίνει αιτία αρκετών τροχαίων και για αυτό τον λόγο έχουν τοποθετηθεί πλέον και τροχονομικές πινακίδες. Στο υπόμνημα εξάλλου που δόθηκε προς τον Πρωθυπουργό τον περασμένο Ιούλιο, όταν ο κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε το Αγιον Ορος, ένα εκ των αιτημάτων της Ιεράς Κοινότητας ήταν η βελτίωση του οδικού δικτύου αλλά και η υπογραφή της κανονιστικής πράξης με την οποία η Ιερά Κοινότητα, ασκούσα χρέη Δημοτικής Αρχής κατά τον Καταστατικό Χάρτη, θα μπορεί να εισπράττει τροχονομικά πρόστιμα, τα οποία τώρα δεν επιβάλλονται αφού δεν υπάρχει εισπράττουσα Αρχή.
«Κόφτης» στα διαμονητήρια
Η πρώτη παρέμβαση της Ιεράς Κοινότητας για τον περιορισμό του μεγάλου αριθμού προσκυνητών έγινε το 1993, όταν η διαφαινόμενη τότε αύξηση την οδήγησε στο να καθορίζει κάθε έτος έναν συγκεκριμένο αριθμό ημερήσιων επισκεπτών ανά μονή, ο οποίος δύναται να αλλάζει μόνο με δική της απόφαση. Η φετινή τελευταία ανακοίνωση της Ιεράς Κοινότητας έγινε τον Μάιο πριν ακόμα κλείσει το πρώτο εξάμηνο και υπάρξουν συγκεντρωτικά στοιχεία. Στην τελευταία παρέμβασή της η Κοινότητα ζητεί από τις μονές να δίνουν μέχρι 300 διαμονητήρια μηνιαίως με εξαίρεση Ελληνες και Κυπρίους, ενώ θεσπίζει και εξαιρέσεις για Ρώσους, Ουκρανούς, Ρουμάνους και Βούλγαρους για τις αντίστοιχες μονές τους (Αγίου Παντελεήμονος – Ρωσικό, Χιλανδαρίου και Ζωγράφου).