Στην προβλήτα Α΄ του λιμανιού ένας νεαρός παίζει κιθάρα καθώς οι φίλοι του σιγοτραγουδούν· τριγύρω τους κάθονται διάσπαρτα νέοι και φοιτητές σε μικρά πηγαδάκια. Λίγα μόλις βήματα πιο πέρα ένας ηλικιωμένος κύριος έχει βρεί τη γαλήνη του ψαρεύοντας με απόλυτη αφοσίωση και αγναντεύοντας τον ορίζοντα, ενώ κάτω από τη σκιά του επιβλητικού αγάλματος του Μέγα Αλέξανδρου τρείς έφηβοι Μακεδόνες δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό, κάνοντας κόλπα με τα σκέιτμπορντ τους. Και κάθε λίγο διακρίνω στο βάθος ένα από τα θεόρατα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που πλέουν με το πάσο τους στα λαμπερά νερά του Θερμαϊκού.
Το παραλιακό μέτωπο της συμπρωτεύουσας εκτείνεται πέντε χιλιόμετρα από την προβλήτα Α΄ μέχρι το Μουσικό Μέγαρο, αποτελώντας πόλο έλξης για τους πάντες: μικρούς και μεγάλους, ντόπιους και ταξιδιώτες. Προσφέρεται για εκτενείς περιπάτους, για τζόκινγκ και γυμναστική, για μακρινές εξορμήσεις με το ποδήλατο, ακόμη και για χαλαρές οικογενειακές τσάρκες με διθέσια και τετραθέσια ποδήλατα. Την παραλία κοσμούν δώδεκα θεματικά πάρκα, μικρές οάσεις πρασίνου, όπου οι επισκέπτες μπορούν ανάλογα με τις διαθέσεις και τις προτιμήσεις τους να ξαποστάσουν ή να ξεδώσουν. Κήποι με κάθε λογής φυτά, σκιερά δέντρα, άφθονο γρασίδι, παγκάκια, πέργκολες και λιμνούλες με νούφαρα για τους μεν, παιδικές χαρές, παιδότοποι, γήπεδα τένις και μπάσκετ για τους δε· κανείς δε μένει παραπονεμένος.
Αλλά και το καλλιτεχνικό στοιχείο ζεί και βασιλεύει κατά μήκος της προκυμαίας. Αμέτρητα γλυπτά, αγάλματα και μνημεία προσδίδουν στο παραλιακό τοπίο μουσειακό χαρακτήρα. Τις εντυπώσεις κερδίζουν το θαυμαστό μπρούντζινο άγαλμα του Μεγαλέξανδρου που καλπάζει καβάλα στον Βουκεφάλα, καθώς και το εξαίρετο έργο τέχνης «Ομπρέλες» του ευφάνταστου καλλιτέχνη Γιώργου Ζογγολόπουλου, αγαπημένο σποτ για αναμνηστικές φωτογραφίες. Λίγο πριν δύσει ο ήλιος, το γοητευτικό γλυπτό με τις αιωρούμενες ομπρέλες και συνάμα ο Λευκός Πύργος -το σημείο αναφοράς και σήμα κατατεθέν της πόλης- αποκτούν μια απρόσμενα μαγευτική και ρομαντική διάσταση.
Το ατού της Θεσσαλονίκης είναι χωρίς αμφιβολία η εγγύτητά της με τη θάλασσα και η θέα προς αυτήν. Η δροσιστική αύρα της απλώνεται παντού, έτσι και στην εμβληματική πλατεία Αριστοτέλους, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά της μεσογειακής μητρόπολης. Δυο μεγαλοπρεπή κτίρια με «νεοβυζαντινά στοιχεία» στις καμπυλωτές τους προσόψεις δεσπόζουν στο πάνω μέρος της πλατείας, σχηματίζοντας ένα κομψό ημικύκλιο. Στα αριστερά ορθώνεται το πολυτελές ξενοδοχείο Electra Palace και στα δεξιά το ιστορικό κτίριο Ολύμπιον, έδρα του θρυλικού Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Σε απόσταση αναπνοής την παράσταση κλέβει το καλαίσθητο άγαλμα του Αριστοτέλη, του μέγα φιλόσοφου και «Δασκάλου της Δύσης», φιλοτεχνημένο από τον καταξιωμένο γλύπτη Γεώργιο Γεωργιάδη.
Από την κεντρική πλατεία μέχρι λίγο πριν από το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, η οδός Αριστοτέλους πλαισιώνεται από κτίρια με όμορφες τοξωτές στοές στα ισόγειά τους, όπου στεγάζονται καφέ και πάσης φύσεως μαγαζιά. Στις λεωφόρους και τους παράδρομους γύρω από τον δημοφιλή πεζόδρομο -γεμάτο δέντρα και παρτέρια- απλώνεται το εμπορικό κέντρο της συμπρωτεύουσας, το οποίο σφύζει από ζωή και ενεργητικότητα. Τα χαριτωμένα μικρομάγαζα, τα καταστήματα με τις αστραφτερές βιτρίνες, οι μοδάτες μπουτίκ και τα κοσμηματοπωλεία των οδών Τσιμισκή, Μητροπόλεως και Προξένου Κορομηλά είναι ότι πρέπει για τους φίλους του ξέφρενου και αχαλίνωτου σόπινγκ.
Όλοι μας γνωρίζουμε πως η Θεσσαλονίκη φημίζεται για τις γαστριμαργικές απολαύσεις της. Συνώνυμο της καλοπέρασης και της καλοφαγίας θεωρούνται τα ιστορικά Λαδάδικα, μία συνοικία απέναντι από το λιμάνι που χαρακτηρίζεται από πλακόστρωτα δρομάκια και χρωματιστές προσόψεις. Εκεί όπου παλαιότερα στεγάζονταν οι αποθήκες λαδιού, φιλοξενούνται σήμερα μπάρ, εστιατόρια και ταβέρνες με γεύσεις από πάμπολλες γωνιές της Μεσογείου.
Και του πουλιού το γάλα έχουν τα νοσταλγικά παντοπωλεία (Εδώδιμον, Olicatessen, Το Παντοπωλείο της Θεσσαλονίκης κ.ά.) που είναι σκορπισμένα σε διάφορα σημεία της πόλης, προσφέροντας αυθεντικά, παραδοσιακά, αλλά και σπάνια κι εξεζητημένα προϊόντα από την Ελλάδα και τον κόσμο. Απ’ όλα έχει ο μπαξές και στις ξακουστές αγορές του κέντρου. Πίσω από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο βρίσκεται το Καπάνι· η ονομασία προέρχεται από την τουρκική φράση «Ουν Καπάν» που σημαίνει «αλευραγορά». Το Καπάνι -ή Αγορά Βλάλη, όπως ονομάζεται επίσημα- έχει μια μακρά ιστορία που ξεκινά κιόλας από τoν 15-16ο αιώνα. Οι οικείες φωνές των εμπόρων που διαλαλούν την πραμάτεια τους, η ποικιλία των προϊόντων, το συνονθύλευμα χρωμάτων στους πάγκους με τα φρούτα και τα λαχανικά, οι έντονες μυρωδιές των μπαχαρικών και τα καλαμπουρίσματα μεταξύ πωλητών και θαμώνων, αναμφίβολα, αποπνέουν πολύ περισσότερη από τη γραφική ατμόσφαιρα περασμένων εποχών απ’ ότι ίσως φανταζόμαστε.
Η ιστορική μνήμη είναι πανταχού παρούσα στη Θεσσαλονίκη. Την ανακαλύπτω σχεδόν σε κάθε μου βήμα. Εκφράζεται τόσο μέσα από τις βυζαντινές εκκλησίες και τα εκκλησάκια -με τον υπέροχο ζωγραφιστό και ψηφιδωτό διάκοσμο στο εσωτερικό τους- που κοσμούν την πόλη, όσο και μέσα απο τα ρωμαϊκά, οθωμανικά και εβραϊκά κτίσματα που μου κινούν την περιέργεια. Τα απομεινάρια της Ρωμαϊκής Αγοράς, η Αψίδα του Γαλέριου (Καμάρα) με τα αφηγηματικά της ανάγλυφα, τα οθωμανικά λουτρά όπως το Μπέη Χαμάμ, η Συναγωγή Μοναστηριωτών και η Αγορά Μοδιάνο με την υπέρκομψη πρόσοψη είναι μόνο λίγα από τα αρχιτεκτονικά στολίδια, που όλα μαζί συνθέτουν ένα αξιοθαύμαστο πολυπολιτισμικό ψηφιδωτό.
Η πλούσια ιστορική κληρονομιά της μακεδονικής μητρόπολης, ασφαλώς, φυλάσσεται και προβάλλεται και στα πολυάριθμα μουσεία της. Όποιος έχει την επιθυμία να σχηματίσει μια εμπεριστατωμένη εικόνα για τον πολυτάραχο και συναρπαστικό βίο των αρχαίων Μακεδόνων, δεν έχει παρά να επισκεφτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης -ένα από τα σπουδαιότερα της Ελλάδας. Οι περίφημες εκθέσεις των συλλογών του ΑΜΘ καλύπτουν ένα μεγάλο θεματολογικό φάσμα, όπως η κοινωνική και οικονομική ζωή, η διοίκηση, ο στρατός, η εκπαίδευση, ο αθλητισμός, η θρησκεία, η τέχνη κ.ά.
Επόμενη στάση: ο Πύργος του Τριγωνίου. Παίρνω ένα ταξί για να αποφύγω την ταλαιπωρία του ανηφορικού δρόμου μέσα στη ζέστη. Κατά την διάρκεια της διαδρομής ο πρόσχαρος οδηγός μου διηγείται για το ένδοξο παρελθόν της Θεσσαλονίκης, συνάμα όμως μου εκμυστηρεύεται και τις ανησυχίες του για το μέλλον της. Στον Πύργο του Τριγωνίου, το «μπαλκόνι της πόλης», όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι, επανέρχομαι στο σήμερα. Η πανοραμική θέα μου κόβει την ανάσα. Το βλέμμα μου αντικρίζει τον Θερμαϊκό, τις βουνοκορφές του Ολύμπου, καθώς και τα τοπόσημα που ξεπροβάλλουν αγέρωχα μέσα από το αστικό τοπίο· διακρίνω την αιωνόβια Ροτόντα, την κορυφή του Λευκού Πύργου, τον Πύργο του ΟΤΕ, γνωστό για το περιστρεφόμενο καφέ-εστιατόριο στον τελευταίο όροφο, το Μέγαρο Μουσικής.
Βαδίζω κατά μήκος του τείχους, μέχρι που φτάνω στη Μονή Βλατάδων, το μοναδικό βυζαντινό μοναστήρι στην πόλη που λειτουργεί μέχρι τις μέρες μας και ένα από τα δεκαπέντε μνημεία-κοσμήματα βυζαντινής αρχιτεκτονικής της Θεσσαλονίκης, τα οποία η UNESCO ανακήρυξε στα τέλη του ’80 Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (μεταξύ άλλων, βεβαίως, και τον ναό του Αγίου Δημητρίου). Η θέα από τη Μονή Βλατάδων με ηρεμεί. Έκπληξη μου προκαλεί το γεγονός πως στον περίβολο με τα κυπαρίσσια υπάρχουν παγώνια και ελάφια.
Αφήνω τον εαυτό μου να χαθεί στα στενά δρομάκια της περιβόητης Άνω Πόλης. Ο περίπατός μου μετατρέπεται σε ένα ταξίδι σε μια άλλη εποχή, πράγμα που οφείλεται στην αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της συνοικίας. Αντικρίζω παλιά διώροφα και τριώροφα σπίτια με κεραμοσκεπές -χτισμένα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα-, βαμμένα τα περισσότερα στο χρώμα της ώχρας, με παραδοσιακά σαχνισιά (έρκερ) και χαγιάτια (στεγασμένα μπαλκόνια). Καταλήγω σε μια μικρή πλατειούλα. Εκεί δεσπόζει μια λιτή και απέριττη προτομή που απεικονίζει τον αείμνηστο Βασίλη Τσιτσάνη. Μεμιάς μου ‘ρχονται στο νου οι αλησμόνητοι στίχοι που έγραψε ο μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής και συνθέτης τον περασμένο αιώνα:
«Ώ! όμορφη Θεσσαλονίκη
ώ! τα μαγικά σου βράδια νοσταλγώ»
Μια ανεπαίσθητη αίσθηση γλυκιάς μελαγχολίας με κατακλύζει. «Κάτι ήξερε εκείνος», μονολογώ. Και συνεχίζω τον δρόμο μου για το κέντρο.
The post Σεργιανίζοντας στην πόλη της Θεσσαλονίκης appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.