Η προσοχή των αγορών χρέους αυτή την εβδομάδα ήταν στραμμένη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι αναταράξεις στα βρετανικά κρατικά ομόλογα – τα γνωστά gilts – δεν είναι κάτι καινούριο, όμως ο φθινοπωρινός προϋπολογισμός της κυβέρνησης των Εργατικών αποτελούσε κρίσιμο τεστ αξιοπιστίας. Η μικρότερη υπόνοια δημοσιονομικής χαλαρότητας θα αρκούσε για να πυροδοτήσει νέα αναταραχή.
Τελικά, το οικονομικό «πακέτο» που παρουσίασε η υπουργός Οικονομικών Rachel Reeves πέρασε τον έλεγχο των «φρουρών» της αγοράς. Οι αυξήσεις φόρων που ανακοινώθηκαν—αν και καθυστερημένες για τα επόμενα χρόνια—θεωρήθηκαν διαχειρίσιμες, οδηγώντας σε ήπια αποκλιμάκωση των αποδόσεων.
Ωστόσο, κάτω από το επιφανειακό μακροοικονομικό αφήγημα και πέρα από τις πολιτικές σκοπιμότητες, κρυβόταν μια πολύ πιο εντυπωσιακή εξέλιξη: το Ηνωμένο Βασίλειο “δολοφονεί” τα ομόλογα 30ετίας, μειώνοντας δραστικά την έκδοσή τους. Ένα «σιωπηλό έγκλημα» που δεν έγινε τυχαία — και που ίσως εμπνεύσει την Ευρώπη, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν αντίστοιχο κλυδωνισμό λόγω της επικείμενης ολλανδικής μεταρρύθμισης συντάξεων.
Παρότι το δημοσιονομικό περιθώριο της Βρετανίας αυξήθηκε θεαματικά — από 9 σε 22 δισ. λίρες — η πραγματική είδηση κρυβόταν στους αριθμούς έκδοσης νέου χρέους.
Τα 30ετή ομόλογα ήταν οι μεγάλοι «νικητές», καθώς οι αποδόσεις τους υποχώρησαν κατά 15 μονάδες βάσης μετά την ανακοίνωση του προϋπολογισμού. Η εξήγηση; Η Debt Management Office (DMO) μείωσε την αναλογία νέας έκδοσης μακροπρόθεσμου χρέους στο 9,5%, από 20% πέρσι και πάνω από 30% το 2021.
Ο σκοπός είναι σαφής: να περιοριστούν οι πιέσεις στις αποδόσεις των πολύ μακρινών λήξεων, σε μια αγορά όπου η ζήτηση για 30ετή gilts έχει αρχίσει να εξαφανίζεται.
Με λίγα λόγια: Οι βρετανικές συντάξεις άλλαξαν ριζικά.
Οι παραδοσιακές συντάξεις καθορισμένων παροχών—που αγόραζαν τεράστιους όγκους μακροπρόθεσμων ομολόγων ως “ακίνητη” επένδυση—υποχωρούν σταθερά, αντικαθιστάμενες από σχέδια καθορισμένων εισφορών, όπου τον επενδυτικό κίνδυνο τον αναλαμβάνει ο εργαζόμενος.
Αποτέλεσμα; Το οικοσύστημα που απορροφούσε 30ετή gilts επί δεκαετίες καταρρέει.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι στο μέλλον τα βρετανικά funds συντάξεων ίσως κρατούν μόνο το 10% των gilts, έναντι 30% σήμερα.
Την ίδια στιγμή: H Βank of England ρευστοποιεί ενεργά το χαρτοφυλάκιό του (QT). Οι ξένοι επενδυτές ήδη κατέχουν σχεδόν το 30% του χρέους, πάνω από το αντίστοιχο 22% της ευρωζώνης.
Οι πιέσεις ήταν τόσο έντονες που η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να μειώσει τις πωλήσεις ομολόγων μεγάλης διάρκειας, αναγνωρίζοντας τον αυξημένο κίνδυνο αστάθειας.
Το ολλανδικό “ηφαίστειο”
Οι αναλυτές της ING προειδοποιούν: Η ευρωζώνη πλησιάζει στο ίδιο πρόβλημα. Η Ολλανδία, με το μεγαλύτερο και ισχυρότερο συνταξιοδοτικό σύστημα της ΕΕ — και έναν από τους πιο κρίσιμους αγοραστές ευρωπαϊκού χρέους — βρίσκεται στη δική της μετάβαση σε μοντέλα καθορισμένων εισφορών.
Μόνο η προσδοκία της μεταρρύθμισης έχει:
- ανεβάσει τα yields στα 30ετή ευρωπαϊκά ομόλογα,
- αυξήσει την αστάθεια στα swaps,
- ανησυχήσει διαχειριστές όπως BlackRock και Aviva.
Ο φόβος μεγάλου κλυδωνισμού στο τέλος του έτους, όταν θα μεταφερθούν κεφάλαια σε νέα σχήματα, είναι πλέον πραγματικός.
Η σύσταση των αναλυτών είναι ξεκάθαρη: Η Ευρώπη ίσως πρέπει να μιμηθεί το Ηνωμένο Βασίλειο και να περιορίσει την έκδοση 30ετών ομολόγων.
Η Βρετανία δεν «σκότωσε» πραγματικά τα 30ετή ομόλογα — αλλά τα μείωσε σε σημείο που αλλάζει τις ισορροπίες της αγοράς.
Και το μήνυμα προς την Ευρώπη είναι σαφές:
Η εποχή που τα μακροπρόθεσμα ομόλογα είχαν εγγυημένη ζήτηση τελειώνει.
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα μετασχηματίζονται και μαζί τους αλλάζει και η αρχιτεκτονική των αγορών χρέους.
Όσοι δεν προσαρμοστούν εγκαίρως, ίσως αντιμετωπίσουν απότομη άνοδο αποδόσεων και απώλεια σταθερότητας.
Αυτό που το Λονδίνο έκανε ψύχραιμα και αθόρυβα, η Ευρώπη μπορεί σύντομα να αναγκαστεί να το ακολουθήσει — αλλά υπό πολύ μεγαλύτερη πίεση.