Με την αναβίωση του σχήματος συνεργασίας «3+1» επισφραγίστηκαν οι εργασίες της πρώτης ημέρας της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC) στο Ζάππειο, την ώρα που η «καρδιά» του διεθνούς ενεργειακού ενδιαφέροντος θα χτυπά και σήμερα στην ελληνική πρωτεύουσα. Στο περιθώριο του ενεργειακού συνεδρίου και αφού είχαν ήδη «πέσει» οι υπογραφές για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση στην Ελλάδα έπειτα από 40 χρόνια από τον αμερικανικό κολοσσό ExxonMobil, οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ συνεδρίασαν στο Ζάππειο θέτοντας επί τάπητος ερευνητικά πρότζεκτ αμοιβαίου ενδιαφέροντος, εν εξελίξει και μελλοντικά. Παρουσία και του αμερικανού ΥΠΕΣ Νταγκ Μπέργκαμ – ο οποίος είναι και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ –, οι ΥΠΕΝ του «3+1», Σταύρος Παπασταύρου, Γιώργος Παπαναστασίου, Ελι Κοέν και Κρις Ράιτ, συνομίλησαν για την πιθανότητα κατασκευής αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Κύπρου, μια ιδέα που επανέρχεται στο προσκήνιο και στο πλαίσιο της οποίας οι ΗΠΑ δηλώνουν μεγάλη προθυμία να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο. Στόχος, σύμφωνα με τον ισραηλινό ΥΠΕΝ, Ελι Κοέν, είναι να κατασκευαστεί ένας διάδρομος υποδομών που θα προσφέρει μια εναλλακτική λύση στη ρωσική ενέργειακή διαδρομή, με βασικό κίνητρο για τους Ευρωπαίους τη μείωση των τιμών ενέργειας. Κατά τη χθεσινή τετραμερή διάσκεψη των ΥΠΕΝ συζητήθηκε και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI), καθώς και το μεγαλεπήβολο έργο του IMEC.
Δέσμευση
Οι ΥΠΕΝ του «3+1» επαναβεβαίωσαν την κοινή τους δέσμευση για προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο (συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας του Κέντρου Ενέργειας της περιοχής), ενώ συμφώνησαν και στη συνεργασία για την προστασία ενεργειακών υποδομών. Επιπλέον, δεσμεύτηκαν να αξιοποιήσουν το σχήμα «3+1» για την υποστήριξη του στόχου διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της περιοχής, με στόχο αφενός τη μείωση εξάρτησης «από κακόβουλους παράγοντες» και αφετέρου την ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ «ομοφρόνων περιφερειακών εταίρων». Επόμενος τόπος συνάντησης για τους τέσσερις ΥΠΕΝ η Ουάσιγκτον, όπου έδωσαν ραντεβού για συνέχιση των διαβουλεύσεων εντός του δεύτερου τριμήνου του 2026.
Σαφές ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν οι ΗΠΑ κατά την πρώτη ημέρα της P-TEC στην Αθήνα, ορίζοντας την Ελλάδα ως αδιαμφισβήτητο πυλώνα σταθερότητας της περιοχής μέσω της ενεργειακής διπλωματίας, που για τον πρόεδρο Τραμπ – όπως επισήμανε ο αμερικανός ΥΠΕΝ, Κρις Ράιτ – αποτελεί εργαλείο εδραίωσης της ειρήνης και της ευημερίας. Αποκτώντας αναβαθμισμένο ρόλο αξιοπιστου κόμβου διοχέτευσης αμερικανικής ενέργειας (LNG) σε Βαλκάνια και Ευρώπη και ευθυγραμμιζόμενη πλέον με τα αμερικανικά συμφέροντα που επενδύουν τα μέγιστα στην ελληνική επικράτεια, η Ελλάδα γυρίζει σελίδα πρωταγωνιστώντας στην εκστρατεία απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο μέσω του Κάθετου Διαδρόμου. Από την πλευρά του ο Σταύρος Παπασταύρου έκανε λόγο για «ιστορική ημέρα για την ενεργειακή πολιτική της χώρας», την ώρα που ο Κρις Ράιτ όρισε την Ελλάδα από το Ζάππειο ως «το τέλειο σημείο εισόδου LNG με τις κατάλληλες υποδομές». Το ανθρωποκεντρικό όραμα της προσιτής, αξιόπιστης και ασφαλούς ενέργειας έδωσε κατά τη δική του παρέμβαση ο αμερικανός ΥΠΕΣ, Νταγκ Μπέργκαμ, με τη νέα πρεσβευτή των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκιλφόιλ – που τον προσφώνησε – να επισημαίνει πως «οι ΗΠΑ επέστρεψαν», κάνοντας, ταυτόχρονα, λόγο για μια σπουδαία ημέρα για την Ελλάδα και μια ιστορική στιγμή.