«Συν-κατοικώντας τα Κενά»: Μια καινοτόμος αρχιτεκτονική πρόταση για κτίριο του Παντείου Πανεπιστημίου

Σε ένα μερικώς εγκαταλελειμμένο κτίριο του Παντείου Πανεπιστημίου η Δανάη Γείτων, η Σελένα Τσουκαλά και ο Λευτέρης Μαντζουνέας, κατέθεσαν την δική τους βιώσιμη, σύγχρονη και ρηξικέλευθη πρόταση για την πλήρη αποκατάσταση του κτιρίου.

Απόφοιτοι και οι τρεις της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου Κρήτης, συνεργάστηκαν συλλογικά για να αποδείξουν ότι είναι εφικτή η πλήρης αποκατάσταση ενός δημοσίου κτιρίου στην Αθήνα με χαμηλό κόστος και οικολογική συνείδηση, επαναχρησιμοποιώντας κάθε είδους οικοδομικά υλικά. Η συστηματική και συντονισμένη επανάχρηση διαφόρων τύπων υλικών στην αποκατάσταση είναι οι έννοιες κλειδί στο έργο τους.

Η πρόταση περιλαμβάνει την αποκατάσταση για πλήρη επανάχρηση του επταώροφου κτιρίου στη συμβολή των οδών Λαγουμιτζή και Καλλιρρόης όπου στο ισόγειο του στεγάζει τώρα την φοιτητική σίτιση. Οι βασικές αρχές του σχεδιασμού επικεντρώνονται αφ’ ενός στην βιωσιμότητα, την προσαρμοστικότητα, την ομαλή μετάβαση μεταξύ δημόσιου, κοινόχρηστου και ιδιωτικού χώρου και τη σύνδεση του κτιρίου με τη γειτονιά και την ευρύτερη περιοχή και αφ’ ετέρου προωθούν την επανάχρηση των οικοδομικών υλικών και την ένταξη προκατασκευασμένων στοιχείων που ελαχιστοποιούν το οικολογικό αποτύπωμα και προσαρμόζονται στην υφιστάμενη δομή.

Το προτεινόμενο μοντέλο στέγασης εστιάζει στη δημιουργία ενός «αστικού χωριού», το οποίο αναπτύσσεται καθ΄ ύψος αλλά και προς τη δημόσια σφαίρα με την δημιουργία μιας πλατείας γειτονιάς. Στους ορόφους, οι ενδιάμεσοι χώροι που δημιουργούνται μεταξύ των κοινόχρηστων και ιδιωτικών μεταφέρουν τη χωρική ποιότητα ενός «χωριού» όπου οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους καρέκλες για να κάθονται, να συνομιλούν και να συμμετέχουν στη δημόσια ζωή του κτιρίου.

Παράλληλα, τόσο στο ισόγειο όσο και στους ορόφους οργανώνονται πολυμορφικοί συλλογικοί χώροι και ευέλικτοι ιδιωτικοί που μετασχηματίζονται ελευθέρα από τον εκάστοτε χρήστη. Οι όψεις του κτιρίου παραλαμβάνουν φίλτρα πρασίνου και σκίασης προστατεύοντας τους κατοίκους από την ηχορύπανση και βελτιώνοντας το μικροκλίμα, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. Τέλος οι νέοι δημόσιοι χώροι λειτουργούν ως σημείο αναφοράς για τη κοινότητα και ενδυναμώνουν την αλληλεπίδραση με τη γειτονία.

Την καινοτόμο πρόταση της βιώσιμης αποκατάστασης του κτιρίου του Παντείου, μπορεί κανείς να δει στην Έκθεση του Cohab Athens στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα τον Νοέμβριο του 2025, στην Αθήνα. Στην έκθεση για τη συνεταιριστική κατοικία «Συν-κατοικώντας τα Κενά: Από το όραμα στη διεκδίκηση» θα παρουσιαστούν τα έργα του Νεανικού Συνεργατικού Διαγωνισμού «Συν-κατοικώντας τα Κενά» για τη Μετατροπή Κενών Κτιρίων σε Στεγαστικούς Συνεταιρισμούς έναν χρόνο μετά την ολοκλήρωσή του.

“Η συνεταιριστική κατοικία βασίζεται στην απλή αλλά ουσιαστική ιδέα ότι, αν περισσότεροι άνθρωποι ενώσουν τις δυνάμεις τους και τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους, μπορούν να εξασφαλίσουν καλύτερη και φθηνότερη κατοικία, διεκδικώντας έτσι ενεργά το δικαίωμα στην κατοικία με αυτοοργάνωση και αλληλεγγύη” (Cohab 2025)

Η Έκθεση πραγματοποιείται στο Πολιτιστικό Κέντρο “Μελίνα” του Δήμου Αθηναίων, Ηρακλειδών 66, Θησείο, στις 19 – 29 Νοεμβρίου 2025.