Φιλίππου: Με βαρύ ιστορικό φορτίο

Η οδός Ξενοκράτους στο Κολωνάκι θα μπορούσε να πει κάποιος πως είναι μια πλήρης οδός. Τα έχει όλα. Από σούσι μέχρι κλειδαρά. Από εργαστήρια ζωγράφων μέχρι λαϊκή τις Παρασκευές. Από καφέ με οθόνες για ποδόσφαιρο μέχρι κάβες, σουπερμάρκετ, περίπτερο και τράπεζα. Εδώ όμως έχει και το πιο ιδιότυπο μαγειρείο – εστιατόριο, ίσως όχι μόνο του Κολωνακίου. Γράφουμε για τον Φιλίππου. Ιδιότυπο αφού έχει δύο κουζίνες την ημέρα με ένα μικρό διάλειμμα το απόγευμα. Ιδιότυπο αφού δεν έχει μουσική α λα παλαιά. Στα μαγειρεία πήγαινες για να φας. Αντε και για να μιλήσεις. Ιδιότυπο γιατί διατηρεί την περίφημη βιτρίνα με τα πιάτα και τις κατσαρόλες της ημέρας. Ιδιότυπο διότι συνεχίζει με όρους θρησκευτικής προσήλωσης μια μακρά παράδοση μαγαζιού αφού στην οδό Ξενοκράτους (στο νούμερο 19) στο υπόγειο μίας διώροφης μονοκατοικίας, άνοιξε ένα κρασοπουλειό, παγοπωλείο και καρβουνιάρικο ο παππούς Κώστας  Φιλίππου το 1923 που μετασχηματίστηκε στην ιστορική γωνιά.

Το 2023 εδώ έγινε μια μεγάλη γιορτή με προβολή και ενός πολύ ωραίου ντοκιμαντέρ για τα εκατό χρόνια του στεκιού και με αντιπροσωπευτικούς μπουφέδες ανά δεκαετία του μαγαζιού για τους πελάτες. Εκείνη την ημέρα καταλάβαινες τη δυναμική, την ιστορικότητα και τη δημιουργική συνέχεια του Φιλίππου. Το παλιό και το νέο Κολωνάκι. Την καλλιτεχνική και πολιτική σκηνή που συγκεντρώνει και τις ζεστές σχέσεις του μαγαζιού, του προσωπικού, των ιδιοκτητών με τον κόσμο. Το 2022 έφυγε αδόκητα από τη ζωή ο Κώστας Φιλίππου, εγγονός του πρώτου ιδιοκτήτη και τρίτη γενιά του μαγαζιού. Τη σκυτάλη παρέλαβαν και συνεχίζουν τη λαμπρή παράδοση η σύζυγός του Πατρίσια και οι δύο κόρες τους Σύνθια και Μαριάννα (η δεύτερη γύρισε και το ωραίο ντοκιμαντέρ για το μαγαζί). Το κάνουν καλά. Το σκηνικό αμετάβλητο και κλασικό με τα λευκά τραπεζομάντιλα. Το μαγαζί έχει πίνακες του Γιάννη Μόραλη αφού ο μεγάλος ζωγράφος ήταν εκ των θαμώνων και σε συγκεκριμένο τραπέζι πάντα. Δεν ήταν μόνον αυτός όμως. Ερχόταν και ο έτερος γείτονας – με εργαστήριο στην Ξενοκράτους – Παναγιώτης Τέτσης αλλά και η αξέχαστη Φώφη Ακριθάκη, σύντροφος του ζωγράφου Αλέξη Ακριθάκη και ιδιοκτήτρια του Fofis Bar στο Βερολίνο.

Και βέβαια για να πάμε στα πολιτικά: ο Φιλίππου συγκέντρωνε και συγκεντρώνει πολιτικούς όλων των παρατάξεων. Κάποτε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο ή τη Μελίνα. Και τώρα από την Κεντροαριστερά του Πάρη Κουκουλόπουλου, τον νομικό Γιάννη Ιωαννίδη (γιος του παλιού βουλευτή και αγωνιστή Φοίβου Ιωαννίδη) ως τον Θόδωρο Μαργαρίτη που μένει και κοντά. Βέβαια τον Κώστα Σημίτη που αγαπούσε το μαγαζί και το επέλεγε για φαγητό με τη σύζυγό του Δάφνη ή συνεργάτες του. Τον επίσης αείμνηστο συγγραφέα Βασίλη Αλεξάκη. Τα δύο σκαλάκια που κατεβαίνεις για να μπεις στη σάλα, αν δεν κάτσεις έξω στη μεριά της Πλουτάρχου, σου δίνουν την αίσθηση πως εισέρχεσαι σε έναν χώρο που σε σκανάρουν σιωπηλά όλοι. Κι όμως δεν είναι έτσι. Μια αίσθηση ιδιωτικότητας προστίθεται στα χαρίσματα της σάλας. Ακόμη κι όταν ζούσε ο Κωνσταντίνος Τζούμας είχε άλλη «κινησιολογία» εδώ από ό,τι όταν κατέβαινε για καφέ στο Φίλιον (Ντόλτσε). Θέλει για παράδειγμα σκληρό ταλέντο παρατηρητικότητας για να καταλάβεις πως δίπλα σου δειπνεί ο διπλωμάτης και πρώην διοικητής της ΕΥΠ . Θέλει διακριτική επίσης παρατήρηση για να καταλάβεις πως στο βάθος της σάλας ο αθόρυβος κύριος – και θαμών – είναι ο συνθέτης Νίκος Ξυδάκης. Και απαιτεί μια κάποια γνώση της αστικής ανθρωπογεωγραφίας ώστε ανάμεσα σε γνωστούς πολιτικούς να διακρίνεις ή να εντοπίσεις μεγαλογιατρούς και αρχιτέκτονες, στρατηγούς ή καθηγητές πανεπιστημίου, τον Κώστα Ζουράρι με την εικαστικό κόρη του ή (κάποτε) επίσης τον μακαρίτη ηθοποιό Γιώργο Κοτανίδη.

Πολιτικά και άλλα θέματα απασχολούν τα τραπέζια μαζί με την ευωχία κλασικών πιάτων όπως το κοτόπουλο μιλανέζα, τη γλώσσα και τον χαλβά στο τέλος. Προσφάτως έφυγε από τη ζωή στα 56 του ο Μηνάς Ψαρόπουλος, μάγειρας της μεσημεριανής βάρδιας, ένας απίστευτος ακάματος εργάτης από τη Σάμο. Ο Φιλίππου έκλεισε για μια μέρα ως ένδειξη πένθους. Λεπτομέρεια που λέει πολλά. Οι μάγειροι της βραδινής βάρδιας επίσης καταπληκτικοί και σοβαροί επαγγελματίες. Ξέρουν και τα χούγια των θαμώνων. Και κάτι προσωπικό. Πολλές φορές που κάθομαι εδώ σκέφτομαι πως στις Ημέρες της Απελευθέρωσης του 1944, από κάτω στην οδό Σπευσίππου διέμενε ο τότε πολύ νεαρός και μετέπειτα διαπρεπής ιστορικός Γεώργιος Δερτιλής (1939 – 2023). Από το παράθυρο του σπιτιού του είδε ένα νέο παιδί να φωνάζει από χωνί για το τέλος του πολέμου και να σκοτώνεται ακαριαία από βόλι Γερμανού (ακόμη οι ναζί για μέρες κατείχαν περιοχές παρά την ήττα και κατά την αποχώρησή τους). Τέτοιο ιστορικό φορτίο περιβάλλει τον Φιλίππου. Μαζί με τις νεότερες ιστορίες που στην αστική του σάλα γράφονται σήμερα.