Ανησυχία προκαλεί η υπόθεση του Δανού δότη σπέρματος που ήταν φορέας σπάνιας καρκινογόνου γονιδιακής μετάλλαξης, με τους ειδικούς να υπογραμμίζουν την ανάγκη για συστηματικούς και τακτικούς ελέγχους σε όλα τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από το γενετικό του υλικό.
Στην Ελλάδα έχουν γεννηθεί 18 παιδιά από 11 οικογένειες μέσω σπέρματος του δότη «7069 Kjeld». Το μεταλλαγμένο γονίδιο TP53, γνωστό για τη σύνδεσή του με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, έχει εντοπιστεί σε τέσσερα από αυτά τα παιδιά. Δύο εμφάνισαν καρκίνο σε βρεφική ηλικία, ενώ το ένα από αυτά δυστυχώς έχασε τη ζωή του. «Δυστυχώς το ένα παιδί μάς έχει “καταλήξει” και τα άλλα είναι σε παρακολούθηση, ελπίζοντας ότι δεν θα αναπτύξουν κάποιον καρκίνο», είπε μιλώντας γστην εκπομπή Live News για την υπόθεση ο Αντώνης Καττάμης, καθηγητής παιδιατρικής αιματολογίας – ογκολογίας στο νοσοκομείο «Αγία Σοφία».
Αγωνία για τις οικογένειες και ανάγκη παρακολούθησης
Η ενημέρωση όλων των οικογενειών και η συστηματική παρακολούθηση των παιδιών που κληρονόμησαν τη μετάλλαξη θεωρούνται κρίσιμες για την προστασία της υγείας τους, σύμφωνα με τον κ. Καττάμη. Όπως επισημαίνει, «πρέπει να μπουν οι ασθενείς αυτοί σε παρακολούθηση, δεν είναι υποχρεωτικό ότι θα κάνουν καρκίνο τώρα, μπορεί να κάνουν καρκίνο σε 30 χρόνια, αλλά η συστηματική παρακολούθηση θα μας βοηθήσει να βρούμε τον καρκίνο σε αρχική του φάση».
Η εξάπλωση του σπέρματος του δότη στην Ευρώπη
Το σπέρμα του Δανού δότη διακινήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος για 17 χρόνια σε 14 χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας:
– Στη Δανία χρησιμοποιήθηκε από 33 οικογένειες, με αποτέλεσμα τη γέννηση 99 παιδιών.
– Στο Βέλγιο, σε 11 κλινικές, χρησιμοποιήθηκε από 38 γυναίκες, με 53 παιδιά να έχουν γεννηθεί.
– Στην Ισπανία, σε 4 κλινικές και 10 οικογένειες, γεννήθηκαν 35 παιδιά· τρεις είναι φορείς της μετάλλαξης, ένα νοσεί και 10 εξετάζονται.
– Στην Ελλάδα, το γενετικό υλικό χρησιμοποιήθηκε σε 7 κλινικές από 11 οικογένειες, με 18 γεννήσεις.
– Στη Γερμανία, σε 3 κλινικές, γεννήθηκαν 2 παιδιά, εκ των οποίων το ένα νοσεί.
– Στη Σουηδία, 8 γυναίκες έμειναν έγκυες και ορισμένα παιδιά εμφάνισαν καρκίνο.
Ο ρόλος του νοσοκομείου «Αγία Σοφία»
Το ερευνητικό κέντρο του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» ήταν από τα πρώτα που εντόπισαν τη μετάλλαξη στο γονίδιο TP53 σε παιδιά-ασθενείς και προειδοποίησαν για τον κίνδυνο. «Στα πλαίσια αυτής της μελέτης που κάναμε είδαμε ότι ο ασθενής είχε αυτήν τη μετάλλαξη στο γονίδιο στο ΤΡ 53», αναφέρει ο καθηγητής.
Ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους στους δότες
Η υπόθεση επαναφέρει στο προσκήνιο το κρίσιμο ζήτημα των ελέγχων στους δότες σπέρματος και τον περιορισμό του αριθμού των παιδιών που μπορούν να γεννηθούν από το σπέρμα του ίδιου δότη. Οι ειδικοί ζητούν αυστηρότερα πρωτόκολλα για την πρόληψη παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον.