Σε μια εκτενή συζήτηση με φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε τις σκέψεις του με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Ιθάκη». Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη για έναν νέο πολιτικό κύκλο, δίνοντας έμφαση στην κρίση των θεσμών, τη μάχη κατά των ανισοτήτων και την εθνική και κοινωνική ευθύνη.
Το έλλειμμα εμπιστοσύνης και ο κίνδυνος της αντιπολιτικής
Ο Αλ. Τσίπρας χαρακτήρισε τη σημερινή κατάσταση ως πρωτοφανή, λόγω της απαξίωσης των πολιτών απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς. Όπως είπε, οι ποιοτικές έρευνες αποτυπώνουν ένα «τρομακτικό έλλειμμα εμπιστοσύνης» των πολιτών, ιδιαίτερα των νέων, απέναντι στα κόμματα, τη Δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ, το Κοινοβούλιο και κυρίως την κυβέρνηση.
«Αυτό συνιστά ένα καμπανάκι κινδύνου», σημείωσε, «καθώς αν δεν υπάρξει ένα σοκ δημοκρατίας και συμμετοχής, ελλοχεύει ο κίνδυνος αυτό το υλικό να αποτελέσει τροφή της ακροδεξιάς και της αντιπολιτικής».
Αναφερόμενος στην περίοδο 2015-2019, τόνισε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία ως «τέκνο της οργής και της ανάγκης», επιδιώκοντας έναν έντιμο συμβιβασμό σε μια χρεοκοπημένη χώρα. Επισήμανε ότι η κρίση δεν προκλήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το «στρεβλό παραγωγικό μοντέλο» και τις πελατειακές πρακτικές πριν το 2009.
Απαντώντας σε ερώτηση για το δίλημμα της «Ιθάκης», εξήγησε ότι το βιβλίο περιστρέφεται γύρω από το «διπλό βάρος»: την ευθύνη απέναντι στη λαϊκή εντολή και το καθήκον αποτροπής της διάλυσης της χώρας και του τραπεζικού συστήματος, γνωρίζοντας τις συνέπειες μιας εξόδου από το ευρώ.
Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι προχωρά σε κριτική και αυτοκριτική, τονίζοντας πως το βιβλίο δεν αποτελεί προσπάθεια εξύμνησης, αλλά αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας.
Απαντώντας στην κριτική για τη διαχείριση της κρίσης, ανέφερε ότι οι «ερασιτέχνες» του 2015 έβγαλαν τη χώρα από τα μνημόνια, ενώ οι «επαγγελματίες» του 2010-2015 την οδήγησαν στη διάλυση.
«Θα χαιρόμουν πολύ εάν έβλεπα κάποιον από τους πρωθυπουργούς που πέρασαν όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια να γράψει ένα βιβλίο και να μας πει τι έγινε», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
«Κάποια στιγμή πρέπει να γράψει κι ο Μητσοτάκης ένα βιβλίο για το πώς κατάφερε να οδηγήσει στην κατάρρευση του κράτους δικαίου τη χώρα και σε ένα καθεστώς ανυποληψίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση… Νομίζω ότι πρέπει να προετοιμάζεται από τώρα γιατί δεν το βλέπω να έχει τρίτη τετραετία», είπε.
Αξίες, ολιγαρχία και ο νέος πατριωτισμός
Ο Αλέξης Τσίπρας επεσήμανε ότι η σύγχρονη διαχωριστική γραμμή βρίσκεται ανάμεσα σε όσους παλεύουν για το κοινό καλό και σε εκείνους που επιδιώκουν την ενίσχυση της ολιγαρχίας και της κλεπτοκρατίας. «Δεν μπορούμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου μια μικρή μειοψηφία καθορίζει τις τύχες μας», τόνισε, «όχι μόνο γιατί είναι άδικο, αλλά γιατί οδηγεί στην καταστροφή».
Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη επαναπροσέγγισης θεμελιωδών αξιών όπως η αλληλεγγύη, η προσφορά και η δικαιοσύνη. Επισήμανε ότι απαιτείται ένα σοκ πολιτικοποίησης για να οδηγηθεί η χώρα σε μια νέα μεταπολίτευση.
Για τον ίδιο, η πολιτική δεν ταυτίζεται με την τηλεόραση ή τα ρουσφέτια, αλλά με τη συλλογική διεκδίκηση της καθημερινότητας, από τη μάχη για ένα πάρκο μέχρι τις γενικές συνελεύσεις στα πανεπιστήμια.
Κάλεσε στη δημιουργία ενός «νέου πατριωτισμού της ευθύνης», ενός ηθικού πατριωτισμού που στοχεύει όχι στην εθνοτική καθαρότητα, αλλά στη δικαιότερη κοινωνία για όλους τους κατοίκους της χώρας.
Αναφερόμενος στις πολιτικές εξελίξεις, εκτίμησε ότι η κυβέρνηση «έχει χάσει τη στήριξη της κοινωνίας, φθείρεται και είναι ετοιμόρροπη κάτω από το βάρος της διαφθοράς, των σκανδάλων και της αναποτελεσματικότητας».
Σχετικά με τον δικό του ρόλο, ανέφερε ότι αισθάνεται την ανάγκη να συμβάλει στην αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, ώστε να υπάρξει ισχυρή έκφραση της δημοκρατικής παράταξης ως εναλλακτική στη σημερινή εξουσία.
Ο Αλ. Τσίπρας έκλεισε εκφράζοντας ανησυχία για τη διεθνή αστάθεια, λέγοντας πως «πρέπει να αγωνιστούμε για την παγκόσμια ειρήνη. Αυτή είναι η μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα… Δεν σημαίνει τίποτα που σήμερα δεν είναι στη γειτονιά μας, θα έρθει και εδώ».
Τέλος, εξέφρασε αισιοδοξία, βλέποντας την αφύπνιση των νέων στο ζήτημα της Γάζας, όπου, όπως είπε, αποτυπώθηκε συμβολικά η «σύγκρουση του Δαβίδ με τον Γολιάθ».
Τη συζήτηση συντόνισε ο καθηγητής Δημόσιας Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χάρης Αθανασιάδης.