ΕΠΕΙΔΗ πλέον ως ανθρωπότητα βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι θέσεις εργασίας τελειώνουν, επειδή προσωπικά εργάζομαι από την Α’ Γυμνασίου (στην Ελλάδα και εδώ) non stop, συνεχίζω να εργάζομαι, αλλά -πιστέψτε με- έχω βαρεθεί τα… μάλα, αλλά και επειδή αυτή η… ναζιάρα και… τρελή νέα τεχνολογία μας έχει πάρει τα μυαλά -και όχι μόνο- είπα να… φιλοσοφήσω λίγο το θέμα «εργασία».
ΟΛΗ την εβδομάδα λοιπόν «προετοιμάστηκα» καταλλήλως -όπως θα έπρεπε, επειδή το θέμα ήταν «πιασάρικο»- και ιδού:
ΠΑΛΙ πρωί. Το ξυπνητήρι χτυπάει. Το τηλέφωνο ανάβει. Για ένα δευτερόλεπτο δεν είσαι κανείς. Τότε οι αναμνήσεις έρχονται: η μετακίνηση, το απλό γραφείο, το ενοχλητικό πρόσωπο του (όποιου) εργοδότη που αιωρείται στο πίσω μέρος του μυαλού σου.
ΚΑΝΕΙΣ τους υπολογισμούς που κάνεις πάντα, που πρέπει να κάνεις: Οκτώ, εννέα ώρες την ημέρα. Σαράντα, πενήντα χρόνια. Αν είσαι τυχερός, θα πάρεις μια μικρή σύνταξη στο τέλος, πριν το σώμα σου διαλυθεί.
ΩΣΤΟΣΟ, σιωπηλά, μια άλλη ζωή ξεκινά στο παρασκήνιο. Η μηχανή είναι εδώ. Εσείς ακόμα βλέπετε το τρέιλερ.
ΑΣ ΞΕΚΑΘΑΡΙΣΟΥΜΕ το τεχνικό κομμάτι, γιατί δεν είναι το κύριο θέμα, αλλά είναι ο καταλύτης: Οι περισσότεροι άνθρωποι γνώρισαν την «τεχνητή νοημοσύνη» στα τέλη του 2022 περίπου, δοκίμασαν το ChatGPT μια φορά, σαν να ήταν ένα ψηφιακό μπισκότο τύχης, πήραν ένα μέτριο χαϊκού για τη γάτα τους και αποφάσισαν: ναι, χαριτωμένο παιχνίδι, υπερβολικά διαφημισμένο, ξυπνήστε με όταν γίνει Skynet. Μετά επέστρεψαν στα τελετουργικά τους με τα εισερχόμενα.
ΔΕΝ έχουν δει ένα μοντέλο να διεξάγει μια σύνθετη συζήτηση, να θυμάται το πλαίσιο, να προτείνει ροές εργασίας, να δημιουργεί οπτικά στοιχεία, να γράφει σενάρια και να διορθώνει τα σφάλματά του σε μια συνεχή ροή. Δεν το έχουν δει να κάνει σε είκοσι λεπτά αυτό για το οποίο μια ολόκληρη ομάδα χρεώνει μια εβδομάδα.
ΔΕΝ έχουν παρατηρήσει προσεκτικά τα ανθρωποειδή ρομπότ στα εργοστάσια και στις αποθήκες — που εξακολουθούν να είναι λίγο αδέξια και να είναι παράξενα, αλλά κινούνται με αυτήν την ανησυχητική, υπομονετική κίνηση που προδίδει το αναπόφευκτο. Πρώτα σηκώνουν κάδους, μετά κάνουν τις «επικίνδυνες» εργασίες, μετά κάνουν τις «βαρετές» εργασίες, και μετά κάνουν τις εργασίες που ήταν η περιγραφή της δουλειάς σας… πέρυσι.
ΔΕΝ ξέρουμε τι θα συμβεί σε ένα χρόνο. Δεν έχουμε καμία ιδέα τι θα συμβεί σε πέντε χρόνια. Όποιος μιλάει με βεβαιότητα για το 2030 είτε λέει ψέματα είτε πουλάει κάτι.
ΑΛΛΑ ένα είναι σίγουρο: το σύστημα που χτίσαμε γύρω από τις δουλειές – ως ηθικό καθήκον, ως ταυτότητα, ως ο μόνος δρόμος για την επιβίωση– πρόκειται να συγκρουστεί με μηχανές που μπορούν να εκτελέσουν τεράστια μέρη αυτού του «καθήκοντος» χωρίς ύπνο, χωρίς βαρεμάρα και, κυρίως, χωρίς συνδικάτα και χωρίς συντάξεις…
ΜΠΟΡΕΙΤΕ να το αντιμετωπίσετε ως απειλή. Ή ως μια μοναδική ευκαιρία για την ανθρωπότητα να απαλλαγεί από μια «θρησκεία» που μας καταστρέφει, μας εξαντλεί και μας καταστρέφει εδώ και αιώνες.
ΓΙΑΤΙ όπως και να το κάνουμε, οι θέσεις εργασίας είναι ένα πνευματικό ατύχημα.
ΔΕΝ εννοώ την «εργασία». Οι άνθρωποι θα εργάζονται πάντα. Θα φτιάχνουμε, θα επιδιορθώνουμε, θα φροντίζουμε, θα εξερευνούμε, θα πειραματιζόμαστε και θα εμμένουμε σε ηλίθια μικρά έργα σαν να είναι ο άξονας του σύμπαντος. Η εργασία είναι παλαιότερη από την αγορά. Η εργασία είναι παλαιότερη από το χρήμα.
ΕΝΝΟΩ τις δουλειές. Η θεσμοθετημένη συμφωνία που λέει: Δώστε μας τις ώρες που είστε ξύπνιοι, την προσοχή σας, το νευρικό σας σύστημα. Εμείς θα σας δώσουμε υπό όρους πρόσβαση σε τροφή, στέγη και το δικαίωμα να μην πεθάνετε στο δρόμο.
ΤΟ ΕΧΟΥΜΕ κανονικοποιήσει τόσο πολύ που το να το κριτικάρεις ακούγεται παιδικό. «Ωρίμασε. Όλοι πρέπει να δουλεύουν». (δηλαδή, όλοι πρέπει να αποδεικνύουν τη «χρησιμότητά» τους μέσα σε αυτό το πολύ συγκεκριμένο οικονομικό σενάριο ή να αντιμετωπίζονται ως δυσλειτουργικοί).
ΕΙΝΑΙ καιρός να επανεξετάσουμε το σύστημα αξιών μας. Για να το θέσουμε πιο καθαρά: το σύστημα που ακολουθούμε τώρα – από γεννησιμιού μας- δηλαδή, το να αφιερώνουμε 8 ώρες την ημέρα, πέντε μέρες την εβδομάδα, για να εκπληρώνουμε καθήκοντα που έχουν ανατεθεί από κάποιον άλλο, δεν αντανακλά τίποτα άλλο πέρα από την ανάγκη για παραγωγή και έλεγχο.
ΔΕΝ είναι μια «φυσική» ανάγκη που προκύπτει από τον ανθρώπινο ψυχισμό ή την ανθρώπινη φύση, αλλά μάλλον ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που έχει επιβληθεί από τις συνθήκες της βιομηχανικής επανάστασης και την ανάγκη για αποδοτικότητα και κέρδος.
ΔΕΝ υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που επιθυμούν να περάσουν ολόκληρη την ζωή τους κάνοντας κάτι που δεν τους εμπνέει ή που το κάνουν μόνο για να βιοπορίζονται. Αλλά είναι η κοινωνία που μας έχει εκπαιδεύσει να το δεχόμαστε αυτό ως κάτι φυσικό, ως «κανονικό».
ΠΟΣΟ επιτακτική είναι η ανάγκη να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε την εργασία και τις υποχρεώσεις μας; Δεν μπορούμε απλώς να δεχτούμε πλέον την ύπαρξη θέσεων εργασίας ως δεδομένο, επειδή μας λένε ότι είναι αναγκαίο για τη ζωή μας. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μπορεί να υπάρχει ένας άλλος τρόπος. Ένας τρόπος που δεν απαιτεί το τίμημα της ψυχικής, σωματικής και συναισθηματικής εξάντλησης που συχνά συνοδεύει την εργασία.
ΕΙΝΑΙ αλήθεια ότι οι μηχανές και η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να αποδεσμεύσουν τον άνθρωπο από τις βαριές δουλειές, αλλά ταυτόχρονα θέτει και το ερώτημα: αν η δουλειά μας δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας, ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής μας;
ΑΥΤΟ το ερώτημα έχει βαθιές φιλοσοφικές προεκτάσεις και η απάντηση που θα βρούμε δεν θα είναι εύκολη ή σαφής. Όμως το γεγονός παραμένει: το σύστημα εργασίας που έχουμε αναπτύξει είναι παρωχημένο και εκμεταλλευτικό. Και ήρθε η ώρα να σκεφτούμε ξανά τις αξίες που μας καθοδηγούν.
ΠΡΩΤΑ απ’ όλα το σύστημα των μισθών και της οικονομικής επιβίωσης. Η έννοια του μισθού είναι ουσιαστικά αυτή που συνδέει την εργασία με την επιβίωση. Έχουμε μάθει να συνδέουμε την αξία μας με την αξία της δουλειάς μας. Στην πραγματικότητα, όμως, το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς που γίνεται σήμερα δεν έχει καμία σχέση με την προσωπική μας ικανοποίηση ή την προσφορά στο κοινό καλό. Αντιθέτως, πολλές φορές αναγκαζόμαστε να εργαζόμαστε σε θέσεις που απλά εξυπηρετούν την επιθυμία άλλων για κέρδος ή για έλεγχο.
ΑΥΤΟ το σύστημα, το οποίο εμείς αποδεχόμαστε σχεδόν αβίαστα, έχει φτάσει στα όριά του. Η επιμονή σε αυτό το μοντέλο της συνεχιζόμενης παραγωγής, των μισθών, της εργασίας ως αναγκαίου κακού, έχει δημιουργήσει μια τεράστια ψυχική και σωματική εξάντληση για πολλούς ανθρώπους. Επιπλέον, η αυξανόμενη ανισότητα στον πλούτο και η συνεχής ενίσχυση των ισχυρών, εις βάρος των αδυνάτων, επιτείνουν τη δυσφορία και την απογοήτευση των ανθρώπων.
ΚΑΙ ενώ η πρόοδος της τεχνολογίας θα μπορούσε να είχε οδηγήσει σε μια πιο δίκαιη και βιώσιμη κατανομή του πλούτου, εντούτοις, αυτό δεν έχει συμβεί. Αντιθέτως, η τεχνολογία χρησιμοποιείται για να ενισχύσει τις δομές εξουσίας που έχουν ήδη εδραιωθεί. Όμως, η αυξανόμενη συνείδηση των ανθρώπων για τις ανισότητες που υπάρχουν, η επιθυμία για αλλαγή και η ανάγκη για επαναστατική σκέψη είναι στοιχεία που δεν πρέπει να παραβλέπουμε.
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ δεν αφορά μόνο την πολιτική ή την οικονομία. Αφορά την ίδια την ανθρώπινη συνείδηση και την αναγνώριση της πραγματικής αξίας της εργασίας και της ανθρώπινης ύπαρξης. Η αξία του ανθρώπου δεν μπορεί να καθορίζεται από το ποσό του μισθού του ή τη θέση του στην αγορά. Η αξία του βρίσκεται στην ελευθερία, την ικανότητα να δημιουργεί και να ζει με νόημα, όχι στην αδιάκοπη καταναλωτική διαδικασία που μας επιβάλλεται.
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ η τέχνη της ζωής και η αναζήτηση της ουσίας. Στην καθημερινότητά μας, συχνά αποσυνδεόμαστε από την ουσία του κόσμου γύρω μας και τη βαθύτερη αλήθεια της ύπαρξής μας. Η πίεση να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της κοινωνίας, η ανάγκη να συντηρήσουμε έναν τρόπο ζωής που μας έχει επιβληθεί, μας απομακρύνει από το να ζούμε αληθινά. Τι σημαίνει, όμως, να ζεις αληθινά; Σημαίνει να ακολουθείς τις εσωτερικές σου επιθυμίες και ανάγκες, να αποδέχεσαι το “είναι” σου χωρίς να το κρίνεις από τις εξωτερικές περιστάσεις.
Η ΤΕΧΝΗ της ζωής δεν είναι παρά μια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης. Ένας δρόμος που οδηγεί στη συνειδητότητα, στην αποδοχή των αντιφάσεών μας και στην κατανόηση των περιορισμών μας. Δεν υπάρχει απόλυτος οδηγός για το πώς πρέπει να ζούμε ούτε μια ενιαία αλήθεια που πρέπει να ακολουθήσουμε. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και κάθε δρόμος ζωής έχει τη δική του αξία και το δικό του νόημα.
Η ΟΥΣΙΑ της ύπαρξης δεν βρίσκεται σε εξωτερικά επιτεύγματα, αλλά στην εσωτερική ισορροπία και την αλληλεπίδραση με τους γύρω μας. Στη σύγχρονη κοινωνία, όμως, συχνά παραβλέπουμε αυτή την αλήθεια και επιλέγουμε να ζούμε σύμφωνα με μια σύμβαση που μας στερεί την αυθεντικότητα. Επιλέγουμε το να μιμούμαστε τους άλλους, τον ανταγωνισμό και τη συνεχόμενη αναζήτηση της επιτυχίας. Όμως, τελικά, δεν είναι αυτό που δίνει νόημα στη ζωή.
Ο ΚΟΣΜΟΣ γύρω μας είναι γεμάτος από σημάδια, από μικρές στιγμές που αποκαλύπτουν την ουσία της ζωής. Η φύση, οι σχέσεις, η ίδια η ύπαρξή μας, όλες αυτές οι στιγμές μάς καλούν να τις αναγνωρίσουμε και να τις βιώσουμε με πλήρη συνείδηση.
Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ της ουσίας της ζωής είναι μια προσωπική πορεία, αλλά και μια συλλογική επιθυμία. Όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε την αξία της στιγμής και της συνύπαρξης, τόσο περισσότερο καταλαβαίνουμε ότι η αληθινή ευτυχία δεν βρίσκεται σε εξωτερικές κατακτήσεις, αλλά στην ικανότητα να ζούμε αυθεντικά και ενσυνείδητα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΩΑΔΙΤΗΣ
The post Οι θέσεις εργασίας τελειώνουν κι αυτή η… ναζιάρα τεχνολογία μας έχει πάρει τα μυαλά appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.