Σάββατο βράδυ, στον δρόμο του γυρισμού από κάποια έξοδο. Μια μεγάλη ουρά από αυτοκίνητα, ασυνήθιστη τέτοιες ώρες, σχηματίζεται μπροστά. Είναι ακόμα ένα μαζικό αλκοτέστ στους δρόμους της πρωτεύουσας, όπου ο αριθμός των ελέγχων παρουσιάζει εντυπωσιακή αύξηση από την εφαρμογή του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) στις 13 Σεπτεμβρίου – κατά σχεδόν 400%.
Τα στοιχεία δείχνουν, λοιπόν, πως οι Αρχές έχουν υποδεχθεί «ζεστά» τον νέο ΚΟΚ, ειδικά σε ό,τι αφορά την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Αλλωστε, τα βεβαιωθέντα πρόστιμα για τις εν λόγω παραβάσεις, αυτά ανέρχονται σε 3.029 για το συγκεκριμένο διάστημα, αυξημένα κατά 5,2% σε ετήσια βάση.
Υπάρχει και αποτέλεσμα: Στους τρεις πρώτους μήνες εφαρμογής του νέου Κώδικα, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα έχουν μειωθεί στην Αττική κατά 32,6% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ σημαντική μείωση παρατηρείται και στους σοβαρούς τραυματισμούς (-19,4%). Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, όμως δεν επιτρέπουν εφησυχασμό.
Ενόψει των γιορτών, όπου οι έξοδοι και η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνονται, οι έλεγχοι αναμένεται να γίνουν ακόμη πιο εντατικοί. Στην εξίσωση μπαίνει με τον τρόπο της και η Εκκλησία, με τους ιερείς να καλούν το ποίμνιο να προσέχει ιδιαιτέρως αυτές τις μέρες. Το μεγάλο «στοίχημα», όμως, είναι η διατήρηση αυτής της δυναμικής και τους επόμενους μήνες, αλλά και η εδραίωση στο ευρύ κοινό της αίσθησης ότι η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ δεν αποτελεί επιλογή και όταν γίνεται, υπάρχουν συνέπειες.
«Το καθοριστικό στοιχείο είναι η συνέχιση των ελέγχων με σταθερότητα και συνέπεια καθώς και η εμφανής και συστηματική παρουσία της Τροχαίας στους δρόμους» λέει στα «ΝΕΑ» η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς». «Η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει, άλλωστε, ότι η συνεχής επιτήρηση λειτουργεί αποτρεπτικά για επιθετικές συμπεριφορές και συμβάλλει ουσιαστικά στη συμμόρφωση των οδηγών με τους κανόνες» προσθέτει.
«Πέραν των ελέγχων, το πλέον σημαντικό ζήτημα είναι η αλλαγή νοοτροπίας και η διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας οδικής ασφάλειας. Η υπεύθυνη οδηγική συμπεριφορά και ο σεβασμός στους κανόνες πρέπει να ενσωματωθούν στην οδική μας παιδεία. Στο πλαίσιο αυτό, κομβικό ρόλο διαδραματίζει η πρόληψη μέσω της ενημέρωσης και της κυκλοφοριακής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ώστε να μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα περιβάλλον πολιτισμού και ασφάλειας που θα σέβεται και θα προστατεύει τη ζωή στον δρόμο».
Μετρό τα σαββατόβραδα
Αναμφίβολα, συμπληρωματικό μέτρο στην αύξηση των ελέγχων (και τη μείωση των δυστυχημάτων) είναι η μεταμεσονύκτια λειτουργία των δύο γραμμών του μετρό, του τραμ και ορισμένων λεωφορειακών γραμμών, το Σάββατο προς Κυριακή. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς δίνουν μια φθηνή λύση στους «εξοδούχους» ώστε να αποφύγουν την οδήγηση, ειδικά αν έχουν πιει. Ωστόσο, η δημόσια συγκοινωνία δεν εξυπηρετεί όλες τις περιοχές, ενώ η νυχτερινή λειτουργία δεν έχει επεκταθεί στο βράδυ της Παρασκευής, που ενδείκνυται επίσης για… νυχτοπερπατήματα.
Το μέτρο κρίνεται μέχρι στιγμής πετυχημένο, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Μεταφορών, κάθε Σάββατο επικυρώνονται περίπου 50.000 εισιτήρια από τα μεσάνυχτα έως τις 7 το πρωί. Εξ αυτών, το 85-90% των εισιτηρίων αφορούν τα μέσα της ΣΤΑΣΥ, δηλαδή το μετρό και το τραμ. Σημειώνεται ότι στα παραπάνω στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονται και οι τυχόν «λαθρεπιβάτες» που μπαίνουν στους συρμούς ή το λεωφορείο χωρίς να επικυρώσουν το εισιτήριό τους.
Οπως αναφέρουν στα «ΝΕΑ» πηγές του υπουργείου Μεταφορών, προς το παρόν δεν εξετάζεται η επέκταση του μέτρου και το βράδυ της Παρασκευής. Σε πρώτο πλάνο έχει μπει η γεωγραφική του επέκταση στη Θεσσαλονίκη, όπου και θα δοκιμαστεί πιλοτικά τα Σάββατα 20 και 27 Δεκεμβρίου. Αν όλα πάνε «κατ’ ευχήν», η ολονύχτια λειτουργία θα μονιμοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης του δικτύου του μετρό στην Καλαμαριά.
Ταχύτητα και χρήση κινητού
Σε αυτό το φόντο, οι περισσότερες παραβάσεις που έχει καταγράψει η Τροχαία Αττικής μετά την εφαρμογή του νέου ΚΟΚ αφορούν τα όρια ταχύτητας, τη μη χρήση ζώνης ασφαλείας, αλλά και τη χρήση κινητού τηλεφώνου την ώρα της οδήγησης. Η χρήση του κινητού μάλιστα, είναι μια νέα «μάστιγα» των τελευταίων χρόνων. Στην ασφαλέστερή της εκδοχή, αυξάνει τον εκνευρισμό των χρηστών του οδικού δικτύου όταν ένας οδηγός αφαιρείται κοιτώντας το τηλέφωνό του στο φανάρι. Οταν το κινητό χρησιμοποιείται όταν το αυτοκίνητο είναι εν κινήσει, όμως, τα αποτελέσματα είναι συχνά ολέθρια – ακόμα και μοιραία.
Το διάστημα 13 Σεπτεμβρίου ως 12 Δεκεμβρίου, για του λόγου το αληθές, παρατηρήθηκε αύξηση 28% στα πρόστιμα για τη χρήση κινητού, με τις παραβάσεις να ανέρχονται σε 1.682 έναντι 1.314 την ίδια περίοδο της περσινής χρονιάς. Ο παραπάνω αριθμός, όμως, είναι πολύ μικρός έναντι αυτού που πραγματικά συμβαίνει και μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει καθημερινά. Περισσότερες διαπιστωμένες παραβάσεις αφορούν τη μη χρήση ζώνης (23,6%), η μεγαλύτερη αύξηση, όμως, αφορά την παραβίαση των ορίων ταχύτητας (41%).
Τα συνολικά πρόστιμα για το πρώτο τρίμηνο εφαρμογής του νέου ΚΟΚ αυξήθηκαν κατά 6% και ανήλθαν σε 105.790, έναντι 99.754 το 2024. Η συχνότερη παράβαση αφορά, με διαφορά, τη στάθμευση, όπου βεβαιώθηκαν 38.354 πρόστιμα. Ακολουθούν γενικές παραβάσεις του ΚΟΚ, οι οποίες ήταν 23.123 στην περίοδο αναφοράς, ενώ οι ταχογράφοι που παρατηρούν την οδήγηση φορτηγών και λεωφορείων «έγραψαν» 14.954 παραβάσεις.
Και ο άγιος, φοβέρα θέλει
Σημαντική μείωση παρατηρείται, την ίδια στιγμή, στις παραβάσεις για τη μη χρήση κράνους (33%). Ο αστυνόμος Α της Διεύθυνσης Τροχαίας Αττικής, Δημήτρης Παπαγεωργίου, αναφέρει στα «ΝΕΑ» ότι η σημαντική μείωση των παραβάσεων για κράνος «εκτιμάται ότι είναι αποτέλεσμα της υλοποίησης της εκστρατείας χρήσης προστατευτικού κράνους, το οποίο έχει ως συνέπεια τη συμμόρφωση της πλειονότητας των οδηγών».
Οπως επισημαίνει ο ίδιος, παρόλο που ο συνολικός αριθμός των παραβάσεων αυξήθηκε, ως αποτέλεσμα των αυξημένων ελέγχων και του δόγματος «μηδενικής ανοχής», η μείωση των σοβαρών ατυχημάτων υποδηλώνει ότι οι οδηγοί αρχίζουν να συμμορφώνονται σε κρίσιμους τομείς που αφορούν την ανθρώπινη ζωή. «Η σημαντική μείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών καταδεικνύει ότι η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης και η εφαρμογή του νέου ΚΟΚ λειτουργούν αποτρεπτικά», υπογραμμίζει.