Ως ένα σύνθετο κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο και όχι απλώς μια «κακή στιγμή» περιγράφουν ειδικοί το λεγόμενο road rage ή αλλιώς οδική οργή, παραδείγματα του οποίου απασχόλησαν την επικαιρότητα στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα.
Λίγα μόνο εικοσιτετράωρα έχουν περάσει από το πρωί της Τρίτης (9/12), όταν 39χρονος οδηγός αστικού λεωφορείου ξυλοκοπήθηκε από οδηγό διερχόμενου ΙΧ στην περιοχή του Ζωγράφου. Το περιστατικό φέρεται να ξεκίνησε με λεκτική επίθεση και γρήγορα εξελίχθηκε σε σωματική βία. Η αφορμή; Ο οδηγός του ΙΧ κατηγόρησε τον οδηγό του λεωφορείου ότι δεν άναψε το φλας. Τελικά, ο δεύτερος κατέληξε στο ΚΑΤ.
Ειδικοί ψυχικής υγείας και οδικής ασφάλειας που μίλησαν στα «ΝΕΑ» εξηγούν ότι το εν λόγω περιστατικό έχει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της οδικής οργής: ασήμαντη αφορμή και αντίδραση με υπερβολικό θυμό ή ακόμα και εχθρότητα.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που η βία «μίλησε» έπειτα από μια παρεξήγηση στον δρόμο. Στα μέσα Νοεμβρίου, στον Νέο Κόσμο ένας 58χρονος οδηγός έχασε τη ζωή του αφού ξυλοκοπήθηκε από 29χρονο. Στην απολογία του στην αστυνομία, ο δεύτερος υποστήριξε ότι το επεισόδιο ξεκίνησε επειδή ο 58χρονος «τον έκλεισε με το αυτοκίνητό του».
Πέρα από αυτά τα δύο, ομολογουμένως, ακραία περιστατικά, όλοι γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες επιθετικής συμπεριφοράς στον δρόμο, με απειλές, χειρονομίες και επικίνδυνες πρακτικές οδήγησης, οι οποίες μπορούν εύκολα να ξεφύγουν και να οδηγήσουν σε βίαιες εξάρσεις.
Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά
«Η επιθετικότητα στον δρόμο δεν εμφανίζεται τυχαία, αλλά συνδέεται στενά με πιέσεις και συνθήκες της καθημερινής ζωής» λέει στα «ΝΕΑ» η Κέλλυ Χολέβα, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια. Εξηγεί πως παράγοντες όπως το άγχος της εργασίας, οικονομικές δυσκολίες και προσωπικές εντάσεις συχνά μετατρέπονται σε θυμό και μεταφέρονται πίσω από το τιμόνι. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα και οι καθυστερήσεις στους δρόμους εντείνουν το πρόβλημα, σύμφωνα με την ίδια.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο: μια ψευδαίσθηση ανωνυμίας και αίσθηση ατιμωρησίας. «Το όχημα προσφέρει ένα είδος “ασπίδας”, μέσα από την οποία κάποιοι θεωρούν ότι μπορούν να εκφράσουν επιθετικότητα χωρίς συνέπειες» σημειώνει η Κ. Χολέβα.
Στα παραπάνω συμφωνεί και το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», τονίζοντας ότι το φαινόμενο δεν αφορά μόνο «κακούς οδηγούς», αλλά κάθε οδηγό που μεταφέρει την ένταση της καθημερινότητας στο τιμόνι. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου, στην Ελλάδα, το φαινόμενο παρατηρείται ιδιαίτερα σε οδηγούς ηλικίας 25-45 ετών, και κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
«Εκπαίδευση για το απροσδόκητο»
Ο Άρης Ζωγράφος είναι εκπαιδευτής οδήγησης από το 1987 και πλέον πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης. Ολα αυτά τα χρόνια έχουν δει πολλά τα μάτια του στους ελληνικούς δρόμους. Σήμερα όμως, όπως λέει, η επιθετικότητα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. «Πριν από έξι χρόνια, πριν την πανδημία, δεν υπήρχε το φαινόμενο σε τόσο μεγάλο βαθμό, με τόση επιθετικότητα» λέει στα «ΝΕΑ».
Ο Σύλλογος έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτών οδήγησης. Το ονομάζει «Εκπαίδευση για το απροσδόκητο». «Πλέον, πρέπει να μάθεις να προβλέπεις πώς θα λειτουργήσει ο άλλος για να μπορέσεις να αποφύγεις την οδική οργή» λέει ο Α. Ζωγράφος, τονίζοντας ότι οι εκπαιδευτές είναι οι πρώτοι που βιώνουν το συγκεκριμένο φαινόμενο στους δρόμους.
Πέρα από την ενίσχυση της οδικής παιδείας, η συστηματική αστυνόμευση και αλλαγές σε επίπεδο καθημερινής συμπεριφοράς των οδηγών μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της οδικής οργής, σημειώνει από πλευράς της η Κ. Χολέβα.