Μία μαύρη επέτειος 9 ετών συμπληρώθηκε χθες. Ηταν 28 Ιουνίου του 2015 όταν ανακοινώθηκαν capital controls, που θα διαρκούσαν για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Είχε προηγηθεί, 1 ημέρα πριν, το δραματικό διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, μετά το Βατερλώ της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Εχει μείνει στην ιστορία η δήλωση του τότε υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά. «Είναι μια καλή νύχτα, θα ξυπνήσει μια όμορφη μέρα για να αποφασίσει ο λαός αν αυτή η συμφωνία θα γίνει αποδεκτή». Την ώρα που το πανηγυρικό κλίμα κυριαρχούσε στην Ηρώδου Αττικού, οι πολίτες σχημάτιζαν ατελείωτες ουρές στα ΑΤΜ, διαισθανόμενοι όσα θα ακολουθούσαν. Οι τράπεζες έμειναν κλειστές μέχρι τις 20 Ιουλίου και το Χρηματιστήριο έως τις 3 Αυγούστου. Στο δραματικό Σαββατοκύριακο που προηγήθηκε οι πολίτες απέσυραν καταθέσεις ύψους 1 δισ. ευρώ και άδειασαν από μετρητά το 50% των 5 χιλιάδων ΑΤΜ της χώρας. Χρόνια μετά, ο «Economist» θα επιλέξει ως μία από τις εμβληματικότερες φωτογραφίες της δεκαετίας την εικόνα του κλαμένου έλληνα συνταξιούχου, πεσμένου στο πεζοδρόμιο, έξω από κλειστή τράπεζα. Η Ελλάδα γίνεται πρώτο θέμα σε όλα τα διεθνή δίκτυα. Μία εβδομάδα μετά, θα ερχόταν μια δεύτερη δραματική επέτειος.
5 Ιουλίου 2015, Μέγαρο Μαξίμου. Στη μεγάλη αίθουσα των συσκέψεων είναι μαζεμένοι υπουργοί, κάποια τρολ που είχαν διοριστεί ως κρατικά στελέχη και συνεργάτες. Είχαν προηγηθεί πολλά τραγελαφικά, με το ακατάληπτο 17 γραμμών ερώτημα του δημοψηφίσματος, το «ΟΧΙ» που είχε τοποθετηθεί στο ψηφοδέλτιο πάνω από το «ΝΑΙ». Κοιτούν στην τηλεόραση τις ανακοινώσεις του υπουργείου Εσωτερικών για το αποτέλεσμα: «σύμφωνα με το exit poll το αποτέλεσμα υπέρ του ΟΧΙ θα ξεπεράσει το 61%». Πανηγυρίζουν ξέφρενα, ο Αλέκος Φλαμπουράρης αγκαλιάζεται θερμά με τον Γιάνη Βαρουφάκη, δίπλα τους η Ελενα Κουντουρά – βουλευτής τότε των ΑΝΕΛ – ξεκαρδίζεται στα γέλια. Ο Αλέξης Τσίπρας με τον Νίκο Παππά βγαίνουν χαρούμενοι από το γραφείο του πρώτου. Είναι κάποιες από τις σκηνές που είχε καταγράψει στο ντοκιμαντέρ του «This is a coup» ο Πολ Μέισον. Στη συνέχεια η κάμερα βγαίνει στο Σύνταγμα. Χοροί και πανηγύρια. Κάπου στο βάθος η τρομαγμένη μειοψηφία του 38,6% παρακολουθούσε τις σκηνές με φόβο, σκεπτόμενη τι μπορεί να ακολουθούσε. Και ήταν ακριβώς εκείνη η στιγμή που το «μέτωπο της λογικής», οι «Μένουμε Ευρώπη», το «αντισύριζα μέτωπο», οι «Παραιτηθείτε», το βαφτισμένο από τον ΣΥΡΙΖΑ «ακραίο Κέντρο», γύρισε την κλεψύδρα.
Τελικά, και παρά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η τότε κυβέρνηση ήρθε σε συμβιβασμό με τους δανειστές υπογράφοντας και τρίτο μνημόνιο, το οποίο ψηφίστηκε ύστερα από μια ολονύχτια συνεδρίαση της Βουλής από τις 2 μετά τα μεσάνυχτα έως τις 7 το πρωί της 14ης Αυγούστου, βάζοντας τέλος στις… «αυταπάτες» – όπως θα χαρακτηρίσει όσα συνέβησαν χρόνια μετά ο Αλέξης Τσίπρας. Μεταξύ άλλων περιελάμβανε κατάργηση των προνομίων στο αγροτικό πετρέλαιο, σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ, κατάργηση του ανώτατου ορίου του 25% επί των μισθών και των συντάξεων για τις κατασχέσεις, δέσμευση ότι δεν θα υπάρξουν άλλες ρυθμίσεις για φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές, έκδοση εγκυκλίων για την πλήρη εφαρμογή του νόμου του πρώτου μνημονίου για το ασφαλιστικό, τέλος στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, διευκρίνιση του καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά με τις εκπτώσεις να καταργούνται μέχρι το τέλος του 2016, κατάργηση του νόμου που είχε ψηφίσει λίγους μήνες πριν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τη μετενέργεια στις συμβάσεις εργασίας, άνοιγμα επαγγελμάτων όπως μηχανικοί, συμβολαιογράφοι κ.λπ., κατάργηση όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών, αύξηση στο 15% της φορολογίας των εισοδημάτων από ενοίκια κάτω των 12.000 ευρώ. Λένε πως οι λαοί αλλάζουν με την ιστορική εμπειρία. Αναρωτιέμαι αν έχει συμβεί το ίδιο και σε εμάς, στην ελληνική κοινωνία.