Να μας ζήσει ο… Θοδωρής

Είναι μόλις λίγων ημερών. Στα τέλη του περασμένου Ιούλη γεννήθηκε σε μια πειραματική φάρμα στη Μαδρίτη το πρώτο ισπανικό αρνί που έχει τροποποιηθεί γενετικά, με το όνομα Teodoro (Θεόδωρος).

Πρόκειται για δημιουργία μιας ομάδας ερευνητών του Ινστιτούτου Εθνικής Ερευνας και Τεχνολογίας Αγροδιατροφής (INIA-CSIC), που χρησιμοποίησαν την τεχνολογία CRISPR-Cas9, μια προηγμένη μέθοδο γενετικής τροποποίησης.

Ο… Θεόδωρος φέρει μια μετάλλαξη σε ένα γονίδιο που θεωρητικά έχει εμπλοκή στη διαδικασία της γονιμοποίησης. Αυτό το επίτευγμα θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν πιο βαθιά τα προβλήματα υπογονιμότητας τόσο στα ζώα εκτροφής όσο και στους ανθρώπους. Το έργο αυτό καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς ανοίγει νέους δρόμους για την καλύτερη κατανόηση των θεμελιωδών βιολογικών διαδικασιών που σχετίζονται με την αναπαραγωγή, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτιώσεις στις τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για την υπογονιμότητα.

Οι επιστήμονες άλλαξαν το DNA του αρνιού για να αφαιρέσουν μια πρωτεΐνη που ενδεχομένως εμπλέκεται στην αναγνώριση του σπέρματος από το ωάριο. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να είναι το κλειδί σε πολλές περιπτώσεις υπογονιμότητας, τόσο σε γυναίκες όσο και σε ζώα φάρμας. Το όνομά του αποτελεί φόρο τιμής στον Teodoro Álvarez, έναν βοσκό από την πόλη Aldea Real της Σεγόβια, παππού ενός από τους ηγέτες της έρευνας, του κτηνιάτρου Pablo Bermejo Álvarez. Η διαδικασία ήταν μάλλον απλή (για τους επιστήμονες, όχι για εμάς). Ο Bermejo δήλωσε ότι πήγαν με την ομάδα του σε αναζήτηση ωαρίων σε ένα μικρό σφαγείο στην πόλη Mondéjar, στην περιοχή Alcarria.

(Φρικιαστικό, αλλά για την Ιστορία εκεί θυσιάζονται πρόβατα αναπαραγωγής σύμφωνα με την ιεροτελεστία του χαλάλ, με ένα κόψιμο στον λαιμό στραμμένο προς τη Μέκκα, για να πουλήσουν το κρέας στη μουσουλμανική αγορά). Οι ερευνητές αγόρασαν σπέρμα αρσενικού φυλής τσούρα από μια εταιρεία στη Θαμόρα και έλαβαν το έμβρυο του Teodoro, γενετικά τροποποιημένο με την τεχνική CRISPR, που ανακαλύφθηκε το 2012 από τον γάλλο βιοχημικό Emmanuelle Charpentier και την αμερικανίδα χημικό Jennifer Doudna, νικητές του βραβείου Νομπέλ Χημείας το 2020.

Πλέον, ο Teodoro, το διάσημο πια αρνάκι, τρέχει χαρούμενο στη φάρμα. Η επιστημονική ομάδα δεν λέει κουβέντα για τα μυστικά της διαδικασίας μήτε για το ποιο γονίδιο έχουν «αποσιωπήσει».

Στην Ισπανία, η γενετική τροποποίηση των εμβρύων ζώων εκτροφής είναι συνηθισμένη στο εργαστήριο, ειδικά μετά την εμφάνιση της επαναστατικής τεχνικής γενετικής επεξεργασίας CRISPR (ένα νέο μοριακό ψαλίδι). Συνήθως δεν εμφυτεύονται στη μήτρα μιας μητέρας ώστε να προκύψει γέννηση. Η ομάδα του Bermejo συνεργάστηκε στη γενετική τροποποίηση των χοίρων το 2021. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα δημιούργησε τα πρώτα γενετικά επεξεργασμένα ζώα φάρμας στην Ισπανία: κουνέλια χωρίς την πρωτεΐνη ZP4, μία από τις τέσσερις που σχηματίζουν το κέλυφος που περιβάλλει το έμβρυο θηλαστικού πριν από την εμφύτευση στη μήτρα. Οι ερευνητές έδειξαν ότι αυτή η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη και η αποβολή της προκαλεί στειρότητα.

Για την CRISPR-Cas9 να σημειωθεί ότι είναι μια επαναστατική τεχνολογία γενετικής τροποποίησης που επιτρέπει στους επιστήμονες να επεξεργάζονται με ακρίβεια το DNA οργανισμών. Η τεχνολογία αυτή ανακαλύφθηκε αρχικά από βακτήρια, τα οποία χρησιμοποιούν το σύστημα CRISPR-Cas9 για να αμύνονται ενάντια σε ιούς. Θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες προόδους στη γενετική και τη βιολογία, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη θεραπεία ασθενειών και την κατανόηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Με το καλό!