Ο σεβασμός της ελευθερίας του άλλου ανθρώπου

Το ερώτημα θα έπρεπε κανονικά να απευθύνεται πρώτιστα στους άμεσα ενδιαφερόμενους γονείς και μαθητές των σχολείων, αλλά φαίνεται ότι προηγούνται οι απαντήσεις όλων των άλλων. Οι θεολόγοι καθηγητές να μη διακινδυνεύσουν τις θέσεις τους, οι κοινωνιολόγοι να μπορέσουν να ξαναεργαστούν στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, οι συντηρητικοί να μη χάσουν την παραδοσιακή κατήχηση μέσω του κράτους και οι «προοδευτικοί» να επιβάλουν στο δημόσιο σχολείο τις δικές τους ουδετερόθρησκες θέσεις.

Εδώ και είκοσι περίπου χρόνια η τύχη του μαθήματος των Θρησκευτικών στα σχολεία έχει περάσει από γνωμοδοτήσεις ανεξάρτητων Αρχών, εισηγήσεις επιτροπών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του ΙΕΠ, υπουργικές αποφάσεις για απαλλαγή των μαθητών από την παρακολούθηση του μαθήματος λόγω διαφορετικής «θρησκευτικής συνείδησης» ή «ελευθερίας της συνείδησης» μέχρι που το Συμβούλιο της Επικρατείας τελικά αποφάσισε να ικανοποιήσει και αυτούς που θέλουν να μην αλλάξει τίποτε και αυτούς που θέλουν να απαλλαγούν από την υποχρεωτική διδασκαλία της ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας.

Ετσι, λοιπόν, αποφασίστηκε να έχουμε ένα αποκλειστικό και στενά ομολογιακό μάθημα για την ορθόδοξη πίστη και ένα άλλο, ισότιμο και εναλλακτικό μάθημα είτε «Θρησκειολογίας» είτε «Φιλοσοφικής Ηθικής». Επιπλέον να επιτρέπεται, «εφόσον συγκεντρώνεται ικανός αριθμός μαθητών που απαλλάσσονται», το ομολογιακό μάθημα να μην αφορά αποκλειστικά την ορθόδοξη πίστη, αλλά οποιαδήποτε άλλη, όπως π.χ. το Ισλάμ!

Με άλλα λόγια αντί το μάθημα των Θρησκευτικών να γίνεται μάθημα θρησκευτικού εγγραμματισμού, ευκαιρία γνώσης της θρησκευτικής ετερότητας και των σύγχρονων διαπολιτισμικών διαφορών, αλλά και των κοινών παραδοχών που οδηγούν στην ειρήνη και στην καταλλαγή, το μάθημα αυτό διακινδυνεύει στο άμεσο μέλλον να γίνει αφορμή «έντασης» και ιδεολογικής διαμάχης στο δημόσιο σχολείο μεταξύ των ακραίων «ορθοδόξων» και των ακραίων αλλοδόξων αλλά και των φανατικών πολέμιων κάθε θρησκευτικής θεώρησης της σύγχρονης ζωής, της επιστήμης και του πολιτισμού στον δημόσιο χώρο.

Στο διαδικτυακό Πρόγραμμα Μαθημάτων που οργανώνω εδώ και τρία χρόνια με κεντρικό θέμα «Υγεία και Θρησκεία» (healthandreligion.gr), διάφοροι σημαντικοί καθηγητές από ΗΠΑ και Ελλάδα, γιατροί και θεολόγοι, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Προτεστάντες αλλά και Μουσουλμάνοι, Εβραίοι και Βουδιστές, αναδεικνύουν με εντυπωσιακό τρόπο την κοινή θετική σχέση και βοήθεια των διαφόρων θρησκειών και δογμάτων στην υγεία και τη ζωή όλων των ανθρώπων, πιστών και απίστων.

Ετσι πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι και το μάθημα των Θρησκευτικών. Οχι αφορμή διάκρισης και διαχωρισμού ή φανατικών ιδεολογικών αντιπαραθέσεων αλλά σεβασμού της ελευθερίας του άλλου και ευκαιρία να γνωρίσουμε τον Θεό και να γνωριστούμε καλύτερα. Με αυτό το πνεύμα θα έβλεπα να συνεχιστεί η εφαρμογή της πρόσφατής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας με τη συνύπαρξη τόσο του ομολογιακού μαθήματος όσο και του ισότιμου και εναλλακτικού μαθήματος θρησκευτικού εγγραμματισμού με τα απαραίτητα στοιχεία «θρησκειολογίας» για τους μαθητές που θα απαλλάσσονται από το αποκλειστικά ορθόδοξο μάθημα. Ετσι η θρησκευτική εκπαίδευση μπορεί να γίνει ευκαιρία γνώσης, διαλόγου, συμπερίληψης και ελευθερίας για την αποδοχή της αγάπης του Θεού ή ακόμα και της απόρριψής της.

Ο Δημήτρης Λινός είναι καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ., Lecturer Harvard Medical School και εθελοντής ιερέας