Ηταν ένα κόμμα που τον Ιανουάριο του 2015, όταν ανέβηκε στην εξουσία, είχε λάβει ποσοστό 36,34% και 149 έδρες και μερικούς μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 2015, παρά τις περιπέτειες του πρώτου εξαμήνου του 2015 που έφεραν τη χώρα στο χείλος της καταστροφής και παρά την κωλοτούμπα και το διαψευσμένο στην πράξη αίτημα του δημοψηφίσματος, έλαβε 35,46% και 145 έδρες. Ο δε πρόεδρός του, ο Αλέξης Τσίπρας, φαινόταν πανίσχυρος.
Πώς το κόμμα αυτό εξαχνώθηκε; Πολύ απλά. Βυθίστηκε στην αναξιοπιστία και, σιγά – σιγά, άρχισε να φθίνει. Ο πρόεδρός του, ο Αλέξης Τσίπρας, που εξελέγη συνθηματολογώντας ότι θα σκίσει τα μνημόνια και αποχώρησε από την πρωθυπουργία το 2019 ισχυριζόμενος ότι «μας έβγαλε από τα μνημόνια», απέκρυπτε με κάθε τρόπο ότι μας είχε φεσώσει κανονικά, εθελοντικά, ένα ακόμα μνημόνιο, το τρίτο και το καλύτερο. Και έκανε ότι δεν έβλεπε πως οι πολιτικές του έσερναν για καιρό τη χώρα στην κατάσταση που είχε αποκληθεί «στασιμοχρεοκοπία», με κύρια θύματα τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, τη μεσαία τάξη. Στην ουσία, δηλαδή, ο υποτιθέμενος προστατευτισμός της οικονομικής του πολιτικής συνέβαλε στη με μεγάλη ευκολία παράδοση της χώρας στον Μητσοτάκη.
Τα υπόλοιπα ήρθαν εύκολα. Μετά το 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να αναστήσει τον μηχανισμό διαμαρτυρίας της εποχής της χρεοκοπίας – και ασφαλώς απέτυχε. Πιθανόν στο κόμμα αυτό δεν γνώριζαν άλλο τρόπο άσκησης πολιτικής, πιθανόν δεν κατανόησαν τη δυναμική που είχαν ως κόμμα της αντιπολίτευσης, πιθανόν όταν σκέφτονταν ότι μπορούσαν να πάρουν τη θέση του παλιού ΠΑΣΟΚ σε έναν νέο δικομματισμό δεν ήξεραν τι ακριβώς σήμαινε αυτό. Είναι και δύσκολο για τις γέρικες αλεπούδες να μάθουν νέα κόλπα.
Το όνειρο έσβησε οριστικά στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023, στις εκλογές του «41τακατό» για τη ΝΔ στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ συνετρίβη. Ακολούθησε η συνήθης πορεία αποσυσπείρωσης, που δεν είναι ίδιον της Αριστεράς, αλλά στη συγκεκριμένη Αριστερά επιταχύνθηκε επειδή οι συνεκτικοί της αρμοί ήταν απλοί: ο αντιδυτικισμός, ο αντισυστημισμός και ο δικαιωματισμός. Στην ουσία, μια συνεχής αντίθεση σε ό,τι παράγει νόημα στις δημοκρατίες – ή για να το πω απλούστερα, στις πολυεπίπεδες δομές οι οποίες συγκροτούν τις κοινωνίες και τα αιτήματά τους.
Σε αυτό το σημείο, το κόμμα ουσιαστικά διέλυσε ο άνθρωπος που το είχε συσπειρώσει και κραταιώσει, ο Αλέξης Τσίπρας. Δεν ξέρω τις απώτερες βλέψεις του όταν αποχώρησε προκηρύσσοντας εκλογές, αλλά το θεωρούμενο δημοκρατικό μοντέλο εκλογής αρχηγών από τη βάση, σχεδόν χωρίς προϋποθέσεις κομματικής σχέσης, αποδείχτηκε πρόχειρο και διαλυτικό. Εν πάση περιπτώσει, πρέπει να είναι η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία της Αριστεράς που ένα κόμμα δεν φιλτράρει τους υποψήφιους αρχηγούς του. Η πρώτη φορά που ένας αριστερός εξουσιαστικός μηχανισμός παραδίδεται σε έναν ξένο.
Από εκείνη τη στιγμή, επιταχύνθηκε το προτσές της διάλυσης (προτσές έλεγαν παλιά στην κομμουνιστική Αριστερά τη διαδικασία). Πρώτα αποχώρησαν οι ιδεολόγοι (οι οποίοι, βέβαια, όταν ήσαν στα πράγματα ήταν περισσότερο εξουσιαστές παρά ιδεολόγοι) οι οποίοι επέστρεψαν στο παρελθόν τους, της οργάνωσης των αγώνων και της θυσίας, δηλαδή στη Νέα Αριστερά. Υστερα, στο συνέδριο, επιβεβαιώθηκε η αδυναμία του Αλέξη Τσίπρα να επιβάλει λύσεις στο κόμμα. Θα μπορούσαν να πάρουν ρεβάνς σήμερα, με πολύ χειρότερους όρους για την τάση που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ εδώ που βρίσκεται; Προσωπικά δεν το βλέπω. Νομίζω δεν το βλέπει ούτε ο Κασσελάκης.