Σήμερα έχουμε τελικά συντηρητική στροφή εν Ελλάδι;
Είναι αναμφισβήτητο ότι υπάρχει συντηρητική στροφή της κοινωνίας που εκφράζεται μέσω των εκλογικών αποτελεσμάτων, της απίσχνανσης των σωματείων, της διεύρυνσης οπισθοδρομικών αντιλήψεων. Ασφαλώς δεν πρόκειται για ενδημικό φαινόμενο και τα αίτιά του ανάγονται σε πρότερες εποχές – π.χ. η παλινόρθωση του καπιταλισμού στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, η κατίσχυση των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού, η διάδοση του ιδεολογήματος του Φουκουγιάμα περί «τέλους της Ιστορίας» και του άλλου ιδεολογήματος του Χάντιγκτον περί «πολέμου των πολιτισμών» – αλλά και η ίδια η πραγματικότητα με τη διασπορά του φόβου και την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ερμηνευτικά εργαλεία αυτής της στροφής.
Ωστόσο, για τα ελληνικά δεδομένα υπάρχει και μια αιτία πολύ πιο πρόσφατη και αναφέρομαι στην αντιστροφή του μηνύματος του δημοψηφίσματος του 2015 και στο τρίτο μνημόνιο που εφάρμοσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Τα παγκόσμια σημάδια συντηρητικοποίησης βοούν: άνοδος της Ακροδεξιάς, εκλογή τηλεοπτικών αστέρων στις εκλογές, απομάκρυνση από ένα σημαντικό προϊόν του Διαφωτισμού, τον ορθολογισμό. Ας θυμηθούμε πως στις ΗΠΑ υπήρξαν πολίτες που ακολούθησαν την προτροπή του Τραμπ για κατάποση χλωρίου, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο Covid και ότι στην ίδια χώρα ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό πολιτών πιστεύει ότι η γη είναι επίπεδη. Ομως, για να μη μείνει μια πικρή επίγευση από την περιγραφή μιας πεσιμιστικής και δυστοπικής εικόνας, θα έλεγα παράλληλα ότι υπάρχουν υπόγεια ρεύματα και ελπιδοφόρα σημάδια. Η αντίδραση του κόσμου στο έγκλημα των Τεμπών, η εναντίωση της εκπαιδευτικής κοινότητας στην επιχείρηση ιδιωτικοποίησης των πανεπιστημίων και η νικηφόρα έκβαση του αγώνα των εργαζομένων της efood δείχνουν ότι παρά τις δύσκολες συνθήκες πάντα υπάρχει ελπίδα.