Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) εισβάλλει δυναμικά σε κάθε πτυχή της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, προκαλώντας ριζικές αλλαγές στον τρόπο που μαθαίνουμε, διδάσκουμε και εργαζόμαστε. Ενώ χώρες όπως η Σιγκαπούρη, η Νότια Κορέα και η Φινλανδία πρωτοπορούν στην ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, η Ελλάδα, δυστυχώς, παραμένει στάσιμη, αγνοώντας τις ραγδαίες εξελίξεις και τις προκλήσεις που αυτές συνεπάγονται. Η έρευνα του Συμβουλίου Ψηφιακής Εκπαίδευσης (Ιούλιος 2024) αποκαλύπτει ότι το 86% των φοιτητών παγκοσμίως χρησιμοποιεί ήδη την ΤΝ στις σπουδές του. Η ζήτηση για δεξιότητες ΤΝ στην αγορά εργασίας αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς, με το 71% των εργοδοτών να δηλώνουν πιο πρόθυμοι να προσλάβουν υποψήφιους με γνώσεις ΤΝ, ακόμη και αν έχουν λιγότερη εμπειρία.
Παρά τα ευρήματα αυτά (και τις προτάσεις του γράφοντος), η πλειονότητα των ελληνικών πανεπιστημίων δεν έχει προβεί σε ουσιαστικές ενέργειες για την ενσωμάτωση της ΤΝ στα προγράμματα σπουδών τους, με στόχο την προετοιμασία των φοιτητών για μια αγορά εργασίας που μετασχηματίζεται με μεγάλη ταχύτητα. Η δημιουργία υποχρεωτικών μαθημάτων ΤΝ, η εισαγωγή εργαλείων και πλατφορμών ΤΝ στη διδασκαλία, η ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης για φοιτητές και καθηγητές και η επανεξέταση των μεθόδων αξιολόγησης υπό το πρίσμα της χρήσης εργαλείων ΤΝ, αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.
Συνάδελφοί μου καθηγητές διορθώνουν εργασίες τις οποίες γράφουν οι φοιτητές… με τα εργαλεία ΤΝ που μαθαίνουν να χρησιμοποιούν στο μάθημά μου Νέες Τεχνολογίες. Η ολοκλήρωση μιας σχολικής εργασίας είναι πλέον θέμα λεπτών, ενώ μια πτυχιακή ή μεταπτυχιακή μπορεί να απαιτήσει μερικές ώρες ή μέρες. Μια διδακτορική διατριβή μπορεί να χρειαστεί περισσότερο – ίσως κάποιες εβδομάδες!
Η έλλειψη βούλησης για αλλαγή από την πλευρά ορισμένων ακαδημαϊκών ενδεχομένως οφείλεται σε έλλειψη ενημέρωσης και κατάρτισης σχετικά με τις δυνατότητες της ΤΝ, σε φόβο απέναντι στο άγνωστο, ή σε απροθυμία αναθεώρησης παγιωμένων πρακτικών. Ωστόσο, η αγνόηση των εξελίξεων δεν αποτελεί λύση.
Η ενσωμάτωση της ΤΝ στην εκπαίδευση δεν περιορίζεται στην απλή εκμάθηση νέων εργαλείων. Απαιτεί την υιοθέτηση μιας νέας εκπαιδευτικής προσέγγισης, που θα εστιάζει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως κριτική σκέψη, επίλυση προβλημάτων, δημιουργικότητα και προσαρμοστικότητα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Το υπουργείο Παιδείας οφείλει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, μέσω της:
1. Χρηματοδότησης των πανεπιστημίων για την απόκτηση υποδομών και λογισμικού ΤΝ.
2. Θέσπισης κανονισμών και οδηγιών για την ηθική και υπεύθυνη χρήση της ΤΝ στην εκπαίδευση.
3. Παροχής συστηματικής κατάρτισης στους εκπαιδευτικούς για την αποτελεσματική ενσωμάτωση της ΤΝ στη διδασκαλία.
4. Ενθάρρυνσης της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και ιδιωτικού τομέα.
5. Δημιουργίας ενός εθνικού πλαισίου για την ΤΝ στην εκπαίδευση, βασιζόμενο σε καλές πρακτικές άλλων χωρών, όπως το «Australian Framework for AI in Education».
Η ενσωμάτωση της ΤΝ στην εκπαίδευση δεν αποτελεί απλά μια επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη για την προετοιμασία των νέων για ένα μέλλον που διαμορφώνεται ραγδαία από την τεχνολογία.
Ο Αγγελος Ροδαφηνός είναι αναπληρωτής καθηγητής
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και διδάσκει Νέες Τεχνολογίες