Δική μου! Οχι, δική μου!

Γείτονες είναι, προβλήματα σοβαρά δεν έχουν, οι γλώσσες τους έχουν κοινά στοιχεία, όλα καλά, όλα ανθηρά (σχεδόν) για Ισπανία και Πορτογαλία. Οχι ακριβώς. Δεν ξέθαψε τσεκούρι του πολέμου, αλλά ο υπουργός Εθνικής Αμυνας της Πορτογαλίας, Νούνο Μέλο, ζήτησε από την Ισπανία να παραδώσει την πόλη Ολιβένθα, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, τονίζοντας ότι είναι πορτογαλικός δήμος και τονίζει ότι είναι ένα «δίκαιο» δικαίωμα να ικανοποιηθεί αυτή η αξίωση. «Η Ολιβένθα είναι πορτογαλική, φυσικά, και δεν είναι πρόκληση», είπε ο Μέλο και όλοι απόρησαν: «Πού το θυμήθηκε;». Ο υπουργός εξήγησε ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη του Αλκανίσες, που υπογράφηκε από το Στέμμα της Καστίλλης και το βασίλειο της Πορτογαλίας το 1297, το πορτογαλικό κράτος δεν αναγνωρίζει την Ολιβένθα ως ισπανικό έδαφος. Από την πλευρά του, ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Πέδρο Νούνο Σάντος, απέρριψε τις δηλώσεις του υπουργού, τις οποίες χαρακτήρισε «εξαιρετικά σοβαρές» και «με αντίκτυπο στην εξωτερική πολιτική», ιδίως στις διπλωματικές σχέσεις με την Ισπανία.

Η διαμάχη χρονολογείται από τον Πόλεμο της Πορτογαλικής Διαδοχής και τη Συνθήκη της Βιέννης του 1815, με την οποία η Πορτογαλία αξίωσε την επιστροφή της Ολιβένθα, η οποία κατελήφθη από την Ισπανία το 1801 κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Πορτοκαλιών (Guerra de las Naranjas). Η Ισπανία, ωστόσο, διατηρεί τον έλεγχο της περιοχής, παρά τις πορτογαλικές αξιώσεις.

Η Ολιβένθα είναι διοικητικά ενσωματωμένη στην Ισπανία και θεωρείται από τις ισπανικές Αρχές τμήμα της επαρχίας της Μπανταχόθ, στην αυτόνομη κοινότητα της Εστρεμαδούρα.

Η ίδια η CIA θεωρεί την Ολιβένθα μια περιοχή διεθνούς διαμάχης, καθώς παρόλο που δεν υπάρχουν συγκρούσεις, η κυριαρχία της πόλης εξακολουθεί να αμφισβητείται.

Στη μικρή αυτή πόλη πάντως οι κάτοικοι δεν έχουν τέτοια προβλήματα. Λένε πως αισθάνονται «παιδιά της Ισπανίας και εγγόνια της Πορτογαλίας», κάτι που αντικατοπτρίζει τον ιστορικό και πολιτισμικό δεσμό της πόλης με τις δύο χώρες.

Εάν σας αφήσουν να περπατήσετε στην μικρή αυτή πόλη των 11.000 ψυχών χωρίς καμία πληροφορία, πιθανότατα δεν θα μπορέσετε να διακρίνετε αν βρίσκεστε στην Ισπανία ή στην Πορτογαλία.

Για όσους ζουν εκεί αυτή η σύγκρουση, που ονομάζεται «το ζήτημα της Ολιβένθα», δεν έχει νόημα, είναι περήφανοι που είναι Ισπανοί και αισθάνονται επίσης Πορτογάλοι. Μάλιστα η σήμανση στους δρόμους είναι και στις δύο γλώσσες.

Η αντιπαράθεση προέκυψε όταν η Γαλλία, υπό τη διοίκηση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, προέτρεψε την Ισπανία να εισβάλει στην Πορτογαλία ως αντίποινα για την άρνησή της να ενταχθεί στον ηπειρωτικό αποκλεισμό κατά του Ηνωμένου Βασιλείου. Το όνομα του πολέμου προέρχεται από μια συμβολική χειρονομία του τότε ισπανού πρωθυπουργού, Μανουέλ Γκοντόι, ο οποίος, μετά τη νίκη, έστειλε ένα μπουκέτο πορτοκάλια στη βασίλισσα Μαρία Λουίζα ως ένδειξη της στρατιωτικής του επιτυχίας.

Η σύγκρουση έληξε με τη Συνθήκη του Μπανταχόθ το 1801, με την οποία η Πορτογαλία παραχώρησε την Ολιβένθα στην Ισπανία. Ωστόσο, η Πορτογαλία έκτοτε υποστήριξε ότι υπέγραψε υπό πίεση και ως εκ τούτου η συμφωνία στερείται νομιμότητας. Παρά τη συνθήκη της Βιέννης το 1815, όπου ορίστηκε ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έπρεπε να μεσολαβήσουν για την επιστροφή του Ολιβένθα στην Πορτογαλία, η Ισπανία συνέχισε να ελέγχει την περιοχή, δηλώνοντας ότι το εδαφικό ζήτημα έχει επιλυθεί.