Πολλές φορές το θέμα των τιμών αρκετών αγαθών, βασικών και μη, έχει βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης. Η ψαλίδα που συχνά εμφανίζεται από το χωράφι στο ράφι γεννά στους καταναλωτές ερωτηματικά για το πώς αυτές διαμορφώνονται και αν κάποιοι κερδοσκοπούν εις βάρος τους. Φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά, αλκοολούχα, ακόμα και καύσιμα, αποτελούν είδη που οι καταναλωτές βάζουν στο καλάθι των αγορών τους χωρίς να γνωρίζουν πώς χτίζεται η τελική τιμή τους.
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Εμπόρων Κεντρικής Λαχαναγοράς Αθηνών (ΣΕΚΛΑ), ενόψει του χειμώνα και της έναρξης της εποχής παραγωγής και διάθεσης μήλων, το «ταξίδι» της τιμής από τον παραγωγό έως το μανάβικο αποδεικνύεται μεγάλο. «Συχνά, οι παραγωγοί των μήλων, αλλά και οι καταναλωτές, διερωτώνται πώς είναι δυνατόν ένα κιλό μήλα (στάρκιν) να ξεκινά την πορεία του από το χωράφι με τιμή 0,70 ευρώ το κιλό και να καταλήγει στο ράφι με τιμή – κατ’ ελάχιστο – 1,70 ευρώ το κιλό» αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΕΚΛΑ Νίκος Καλόγρης.
Οπως λέει, πολλές φορές ακούγεται στον δημόσιο διάλογο για επιβάρυνση των φρούτων και λαχανικών από υπερβάλλουσες χρεώσεις, οι οποίες φέρνουν από τη μία πλευρά τους παραγωγούς να απορούν και από την άλλη τους καταναλωτές να δυσανασχετούν. Ωστόσο, σύμφωνα με τους εκπροσώπους της αγοράς, δεν μπορούν να αμφισβητηθούν τα πολλαπλά κόστη που δεν μπορούν να απαλειφθούν, ακόμα κι αν όλη την πορεία από το χωράφι έως το ράφι την αναλαμβάνει ένας συνεταιρισμός.
Τα στοιχεία του ΣΕΚΛΑ δείχνουν ότι ένα κιλό μήλα ξεκινά με τιμή παραγωγού στα 0,70 λεπτά στο χωράφι. Σε αυτή την τιμή προστίθεται ανά κιλό: το εργατικό κόστος συγκομιδής (0,10 ευρώ), η αποθήκευση και τα ψυκτικά (0,20 ευρώ), το εργατικό κόστος για τη μεταφορά από το ψυγείο στο τελάρο (0,15 ευρώ), 0,07 ευρώ για τα μεταφορικά (που καθορίζονται ανάλογα με τις τιμές καυσίμων), 0,35 ευρώ τα έξοδα συσκευασίας και 0,13 ευρώ για ΦΠΑ, φορτωτικά, διαλογή, φύρα και το κέρδος εμπόρων. Ετσι ένα κιλό μήλα φτάνει να κοστίζει 1,70 ευρώ.
Στη μεταποίηση του γάλακτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από το 50% είναι το κόστος πρώτης ύλης, 8,9% το εργατικό κόστος, 12,6% το κόστος συσκευασίας, 11,3% το κόστος πρόσθετων υλών, επιστροφές και ενέργεια και 10,6% το μεταφορικό κόστος.
Τα άλλα είδη
Με ανάλογο τρόπο καθορίζονται και οι τιμές σε άλλα είδη, όπου οι φόροι είναι αυτοί που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις τελικές τιμές, όπως στα αλκοολούχα, τα καπνικά και τα καύσιμα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ και του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), η τελική τιμή μιας φιάλης αξίας 20 ευρώ στο ράφι αναλύεται σε: 4,7 ευρώ αρχική τιμή από τον παραγωγό, 2,1 ευρώ το περιθώριο κέρδους χονδρικής, 2,1 ευρώ το περιθώριο κέρδους λιανικής, 7,1 ευρώ ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και 3,9 ευρώ ο ΦΠΑ.