Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ενέκρινε έφεση νεαρού Σέρβου και ακύρωσε τη απόφαση για απέλαση του – Η άτεγκτη γραφειοκρατεία δεν εξέτασε καν τους ανθρωπιστικούς λόγους που συνηγορούσαν υπέρ της παραμονής του
Του Μανώλη Καλατζή
Ο γραφειοκρατικός μηχανισμός του Υπουργείου Εσωτερικών, φαίνεται πως έλυσε όλα τα προβλήματα της παράνομης μετανάστευσης και επικεντρώθηκε στην περίπτωση ενός 27χρονου Σέρβου ο οποίος ζει στην Κύπρο από το 1999.
Ο D.D έχει φοιτήσει σε κυπριακά σχολεία για 14 χρόνια, δεν γνωρίζει Σέρβικα και δεν έχει καμία σχέση με την Σερβία στην οποία ουσιαστικά δεν έζησε ποτέ. Ωστόσο οι κρατικές υπηρεσίες αλλά και τα δικαστήρια που εξέτασαν την υπόθεση του έκριναν ως λογική, την απέλαση του στη Σερβία. Χρειάστηκε να εξεταστεί η έφεση του από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, για να επικρατήσει η λογική και να ακυρωθεί το διάταγμα απέλασης.
Από δύο ετών στην Κύπρο
Ο D.D ήρθε στην Κύπρο το 1999, λόγω του πολέμου στη πρώην Γιουγκοσλαβία σε ηλικία μόλις δύο ετών και έκτοτε παρέμεινε, αρχικά νόμιμα και μετά παράνομα, από το 1999 έως το 2017.
Είχε έρθει, μαζί με τους γονείς και την αδελφή του, και πήραν άδεια παραμονής ως επισκέπτες μέχρι τις 23 Ιουλίου 1999. Στις 23 Νοεμβρίου 1999, η μητέρα του D.D υπέβαλε αίτηση για άδεια παραμονής και εργασίας σε εταιρεία ξένων συμφερόντων και της παραχωρήθηκε με ισχύ μέχρι τις 24 Νοεμβρίου 2001. Η άδεια κάλυπτε και τα ανήλικα παιδιά της ως εξαρτώμενα πρόσωπα.
Ο πατέρας του D.D, το 2000, υπέβαλε αίτηση για πολιτικό άσυλο, στην οποία περιλήφθηκαν τόσο η σύζυγος του και μητέρα του D.D, όσο και τα δυο παιδιά τους. Στις 27 Μαίου 2003 η αίτηση απορρίφθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και το Υπουργείο Εσωτερικών και ως εκ τούτου κλήθηκαν να αναχωρήσουν από την Κύπρο. Δεν το έπραξαν και συνέχισαν να διαμένουν παράνομα. Ακολούθως οι δικηγόροι τους, ο Μάιο του 2007 ζήτησαν το επανάνοιγμα του φακέλου από την Υπηρεσία Ασύλου, η οποία τους ενημέρωσε ότι ο φάκελος ήταν κλειστός από τον Μάίο του 2003.
Η οικογένεια του D.D επανήλθε με νέα επιστολή τον Ιανουάριο του 2009 προς το Υπουργείο Εσωτερικών, υποβάλλοντας αίτημα για παραχώρηση σε αυτούς άδειας παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους. Το αίτημα απορρίφθηκε και τον Ιούλιο του 2010 με σχετική επιστολή κλήθηκαν να αναχωρήσουν από την Κύπρο. Τον Νοέμβριο του 2010 τα στοιχεία των γονέων του D.D, καταχωρίστηκαν στον κατάλογο αναζητούμενων προσώπων, καθώς δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστούν από την Αστυνομία. Τον Οκτώβριο του 2010 η αδελφή του D.D συνελήφθη για παράνομη παραμονή και απελάθηκε στη Σερβία. Ωστόσο λίγο αργότερα επέστρεψε στη Κύπρο με άδεια του Υπουργού Εσωτερικών ως μητέρα Κύπριου υπηκόου!
Το 2014 και το 2015 αναχώρησαν οικειοθελώς από τη Κύπρο και οι γονείς του D.D και τα ονόματα τους μπήκαν στο stop-list.
Τον Σεπτέμβριο του 2017 συνελήφθη ο D.D για παράνομη παραμονή. Εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης. Ωστόσο το διάταγμα απέλασης ανεστάλη για να γίνει περαιτέρω εξέταση της υπόθεσης λόγω μακροχρόνιας παραμονής του νεαρού στη Κύπρο, από την ηλικία των δύο ετών.
Ο D.D ζήτησε την παραχώρηση ειδικής άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, λόγω της μακρόχρονης παραμονής του.
Τα διατάγματα κράτησης και απέλασης που είχαν εκδοθεί εναντίον του, ακυρώθηκαν με οδηγίες του Αναπληρωτή Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και αφέθηκε ελεύθερος.
Ταυτόχρονα, κλήθηκε να αναχωρήσει οικειοθελώς εντός τριών μηνών και τα στοιχεία του θα έμπαιναν στο stop – list για τρία χρόνια ώστε να μην μπορεί να επανέλθει στη Κύπρο.
Ακολούθησε η καταχώρηση της προσφυγής κατά της απόφασης επιστροφής του στη Σερβία.
Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή και επικύρωσε την απόφαση για αναχώρηση του D.D από τη Κύπρο.
Κατόπιν αυτής της εξέλιξης η μόνη οδός που είχε απομείνει ήταν η έφεση, την οποία έκανε και το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, την ενέκρινε ακυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση και την απόφαση του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.
Απέλαση σε μια χώρα που δεν ξέρει;
Στην απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου περιλαμβάνεται και το περιεχόμενο επιστολής των δικηγόρων του D.D, προς το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, στην οποία αναφερόντουσαν οι λόγοι για τους οποίους δεν έπρεπε να εξαναγκαστεί να αναχωρήσει από τη Κύπρο: Η επιστολή ανέφερε:
«Ο πελάτης μου δεν έχει γνωρίσει άλλη κοινωνία από την Κυπριακή, και έχει φοιτήσει μέχρι και το 2014 στην Α’ Τεχνική Σχολή Λ/σού, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να αποφοιτήσει από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αφού τόσο για οικογενειακούς όσο και για οικονομικούς λόγους αποφάσισε να, αναστείλει την φοίτηση του. Πλέον έχει ξεκινήσει διαδικασίες εγγραφής του σε, νυκτερινό σχολείο, και εντός των ημερών θα αποστείλουμε σχετικές βεβαιώσεις.
H αδελφή του πελάτη μου διαμένει νόμιμα στην Δημοκρατία αφού είναι μητέρα Κύπριου υπηκόου, και μαζί της διέμενε και ο πελάτης μου. H αδελφή του δεσμεύεται να του προσφέρει όλα τα προαπαιτούμενα, εάν και εφόσον το αίτημα που θα αναφέρω στο τέλος της επιστολής μου ικανοποιηθεί.
Ο πελάτης μου είχε την λανθασμένη εντύπωση ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με το καθεστώς παραμονής του, λόγω του ότι διαμένει στην Δημοκρατία από το 1999, και λόγω του ότι είχε, φοιτήσει κανονικά τόσα χρόνια σε δημόσια σχολεία, χωρίς ποτέ κανένας vα αμφισβητήσει το καθεστώς παραμονής του, και ακόμα λόγω του ότι η μόνη οικογένεια που έχει είναι η αδελφή του η οποία ως έχω αναφέρει διαμένει νόμιμα.
Στην κατοχή μου έχω αριθμό εγγραφών τα οποία αποδεικνύουν όλα όσα έχω αναφέρει πιο πάνω και είναι στην διάθεση του οποιουδήποτε αμφισβητεί τα όσα ο πελάτης μου ισχυρίζεται.
Ο πελάτης μου καμιά σχέση δεν έχει με την χώρα καταγωγής του, και κανένας δεν τον προσμένει εκεί, δεν γνωρίζει την γλώσσα και δεν επιθυμεί να μεταβεί εκεί. Δεν θα είχε διαφορά για αυτόν αν απελαύνονταν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα αφού τα πιο πάνω δεδομένα θα ήταν τα ίδια.»
Ούτε ψήγμα αιτιολογίας
Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, στην απόφαση επισημαίνει πως, η απαντητική επιστολή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης«δεν περιέχει ούτε ένα ψήγμα αιτιολογίας για την απόρριψη του ως άνω αιτήματος, ενώ μάλιστα η αναστολή εκτέλεσης της απόφασης, κατ’ αντινομικό τρόπον, συντελέστηκε στην ουσία για ανθρωπιστικούς λόγους.
Από την ίδια επιστολή, η οποία του παρεδόθη πέντε ημέρες μετά το αίτημά του, δεν διαφαίνεται ούτε ποιά διαβήματα έγιναν, ούτε τι έρευνα διενεργήθηκε. Και το κυριότερο, δεν υπήρξε στην ουσία απόφαση με στοιχεία κρίσεως που να καταδεικνύει σαφώς την άρνηση της Διοίκησης επί του αιτήματος του D.D και τους λόγους που οδηγήθηκε στην απόρριψη».
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο που είχε επικυρώσει την απόφαση για αναχώρηση του D.D από την Κύπρο είχε αναφερθεί σε έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου. Ωστόσο το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο στη δική του ακυρωτική απόφαση διερωτάται «ποια στοιχεία του φακέλου λήφθηκαν υπόψη;».
Αν και δεν υπάρχει διαφωνία ως προς το κυριαρχικό δικαίωμα του κράτους να αποφασίζει ποιοι θα παραμείνουν στο έδαφος του, υπάρχει και το θέμα των ανθρωπιστικών λόγων που προβλέπονται από το Νόμο. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο «θα έπρεπε να οδηγήσει πρωτοδίκως την κρίση πως η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν αναιτιολόγητη και δεν ήταν προϊόν επαρκούς – ή και καθόλου έρευνας».
Την σύνθεση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου αποτελούσαν οι Δικαστές Τασία Ψαρά – Μιλτιάδου, Στάλω Χατζηγιάννη και Ηλίας Γεωργίου.
Το D.D εκπροσώπησε η δικηγόρος Γ. Γενεράλη, για το δικηγορικό γραφείο Θ. Παπαβασιλείου.