Με οδικό χάρτη 90 ημερών που περιλαμβάνει σημεία καμπής για το πολιτικό σκηνικό και, τελικά, για την κατεύθυνση της χώρας, της κυβέρνησης και της ΝΔ κινείται το Μέγαρο Μαξίμου. Μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου 2025 αναμένονται κομβικοί σταθμοί, που θα καθορίσουν συσχετισμούς και εξελίξεις και οι οποίοι απαιτούν καλοζυγισμένες σταθμίσεις και στρατηγικές – γιατί αυτές θα δρομολογήσουν τις νέες ισορροπίες στο ευρύτερο εσωτερικό τοπίο.
Οσο η κυβέρνηση περιμένει να ξεκαθαρίσει η εικόνα (της περιδίνησης) στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να ξαναμετρήσει τη Χαριλάου Τρικούπη σε εύλογη απόσταση (δύο-τριών μηνών) από την τρέχουσα περίοδο πασοκικής ανάτασης έπειτα από την επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη, ο Πρωθυπουργός παλεύει να ανοίξει τον κυβερνητικό βηματισμό, εν μέσω άλυτων προβλημάτων στην καθημερινότητα, δυσκολίας να ξεφύγει (δημοσκοπικά) από το περιβάλλον της ευρωκάλπης και εσωκομματικών πιέσεων: ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναφέρει συνειδητά το δίπολο πρόοδος – οπισθοχώρηση με στοχευμένο στο ΠΑΣΟΚ πρέσινγκ και με προειδοποιήσεις για επικείμενες μάχες στη Βουλή και ξανασηκώνει τόσο το διακύβευμα της πολιτικής σταθερότητας («μέγεθος», όπως είπε, που είναι ζητούμενο σε άλλες χώρες και δεν πρέπει να θεωρείται «αυτονόητο δεδομένο» στην Ελλάδα) όσο και το αφήγημα της συνέπειας (δημοσιονομικής, λόγου – πράξεων, θεσμικής κ.ο.κ.).
Κι αυτά ενόψει ημερομηνιών και γεγονότων που θα κρίνουν τα όρια πολιτικών συγκρούσεων ή συναινέσεων και την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια, επηρεάζοντας επιπλέον μικρές και μεγαλύτερες αποφάσεις του Μαξίμου έως το 2027 (από την αναδόμηση του κυβερνητικού σχήματος έως την… τόλμη της συνταγματικής αναθεώρησης): είναι ο Ιανουάριος των ελληνοτουρκικών και της Προεδρίας της Δημοκρατίας, ο Δεκέμβριος του προϋπολογισμού και ο Νοέμβριος του διαλόγου Αθήνας – Αγκυρας, αλλά και της προσπάθειας περιορισμού των γαλάζιων επεισοδίων στο φόντο των πυκνών παρεμβάσεων των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά.
Σενάρια
για πρόσωπο κεντροαριστερής προέλευσης
Το σημαντικότερο ορόσημο, υπό την έννοια ότι έχει ειδικό βάρος στην ουσία και στους συμβολισμούς του, είναι η προεδρική εκλογή. Ο Μητσοτάκης επιβάλλει «σιωπητήριο», ωστόσο ο Ιανουάριος των… αποκαλυπτηρίων είναι κοντά. Εξού και εντείνεται η φημολογία – ιδίως εκείνη που αναπτύσσεται εδώ και εβδομάδες στο γαλάζιο πεδίο περιλαμβάνει ονόματα κεντροδεξιάς προέλευσης με κυρίαρχο εκείνο του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα. Τελευταία, με μόνη δεδομένη δημοσίως την αποστροφή του Μητσοτάκη για πρόσωπο με «υπερκομματικά χαρακτηριστικά», ξεδιπλώνονται σενάρια για πρόσωπο με κεντροαριστερές αναφορές. Για «πολιτικό» αυτή τη φορά πρόσωπο. Σε συζητήσεις επανέρχονται παλαιότερα σενάρια, άρα και… ονόματα, όπως εκείνο της Μαρίας Δαμανάκη. Οπωσδήποτε η προεδρική εκλογή θα αποτελέσει διπλό crash test για τη δυνατότητα του Μητσοτάκη να πετύχει αφενός εσωτερική ισορροπία (εξάλλου η δημόσια θέση του βουλευτή Γιώργου Βλάχου για τη «μη δεδομένη ψήφο» του έχει αντίκρισμα σε πολύ περισσότερους εντός ΚΟ που εκφράζονται μόνο στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους) αφετέρου ευρύτερη συναίνεση, όπως με την υπερψήφιση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου το 2020 και από τον ΣΥΡΙΖΑ και από το ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρουλάκης δεν σκοπεύει να διευκολύνει το Μαξίμου στον γρίφο της Προεδρίας, δηλαδή δεν θα χαρίσει εύκολα τη συναίνεση, γι’ αυτό αν δεν διακρίνει συνθετικά χαρακτηριστικά στην πρωθυπουργική πρόταση θα πιέσει με δική του επιλογή από την ευρύτερη δημοκρατική παράταξη.
«Μπαίνουµε στη σφαίρα της ψήφου εµπιστοσύνης»
Θα έχει προηγηθεί το τεστ του προϋπολογισμού, με προδιαγεγραμμένο «πόλεμο» κορυφής στη Βουλή πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων. Είναι η στιγμή που ο Μητσοτάκης θέλει να ανοίξει επίσημα τον δρόμο υλοποίησης μέτρων και παροχών το 2025, δίνοντας στίγμα της κυβερνητικής πορείας με μακρύτερο ορίζοντα – έως τη λήξη της θητείας του. Ταυτόχρονα οι πολιτικοί αντίπαλοί του θα επιχειρήσουν να αποδομήσουν το κοινωνικό πρόσημο της κυβερνητικής πολιτικής. «Εμείς πάντως μπαίνουμε στη σφαίρα του προϋπολογισμού», λέει γαλάζιος κοινοβουλευτικός, επιβεβαιώνοντας ότι θα επιχειρηθεί πλήρης συστράτευση των γαλάζιων για την επικοινωνία των κυβερνητικών θέσεων. Είναι ο λόγος που νωρίτερα, εντός του Νοεμβρίου, θα σταματήσουν τα ραντεβού εξομάλυνσης σχέσεων κυβέρνησης – κόμματος, με τα ενημερωτικά σημειώματα της επόμενης περιόδου να αφορούν αποκλειστικά το σχέδιο του προϋπολογισμού. Ο κύκλος του μασάζ υπουργών και βουλευτών – οι «ενημερωτικές συναντήσεις» όπως λέγεται κομψά – θα ολοκληρωθεί άμεσα με κοινωνική ατζέντα (του υπουργείου Οικογένειας, συγκεκριμένα). Στην κυβέρνηση δηλώνουν ότι δεν ανησυχούν για την ψήφιση που ενέχει χαρακτήρα ψήφου εμπιστοσύνης. Κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι ουδείς θα θελήσει να φτάσει στα άκρα – ούτε ο Σαμαράς που κατακεραυνώνει τον Μητσοτάκη και την κυβέρνηση για κεντρικές πτυχές της πολιτικής τους και σκοπεύει να συνεχίσει να διατυπώνει δημόσια τις διαφωνίες του.
Τα όρια
του διαλόγου Αθήνας – Αγκύρας
Αλλες «δυναμικές» θα φανούν πιο σύντομα. Σε πρώτη φάση στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας, στις 8 Νοεμβρίου στην Αθήνα, και σε δεύτερο χρόνο τον Ιανουάριο στην Αγκυρα, θα αποτυπωθούν τα όρια του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Το θέμα έχει άμεση εσωτερική διάσταση. Ο Μητσοτάκης τράβηξε κόκκινες γραμμές στα περί «πατριωτισμού» του – απέναντι στα κόμματα της πέραν της ΝΔ Δεξιάς αλλά και στον ίδιο τον Σαμαρά (ήταν άλλωστε η αφορμή για την ανοιχτή σύγκρουσή τους). Είναι δεδομένο ότι τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής κρατούν σε εγρήγορση (και) τη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ και τους δεξιούς ψηφοφόρους, εν αναμονή και της σύντομης, κατά πληροφορίες, τοποθέτησης του Κώστα Καραμανλή από τη Θεσσαλονίκη τη Δευτέρα. Οι ακριβείς διατυπώσεις του για τα ελληνοτουρκικά έχουν βαρύτητα λίγα 24ωρα πριν από την άφιξη του Χακάν Φιντάν στην Αθήνα. Το Μαξίμου έχει μπροστά του μια πρόκληση: να αποδείξει ότι δεν φτάνει στα όρια εξάντλησης η προσέγγιση Αθήνας – Αγκυρας με την ήπια διπλωματία εφόσον δεν ανοίξει τελικά «παράθυρο ευκαιρίας» (άρα αν κοπεί αυτομάτως η βολιδοσκόπηση) όσον αφορά την επίλυση του ζητήματος καθορισμού υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Η «δυναμική» (και οι αντιδράσεις από κάθε κατεύθυνση) θα καταγραφεί στις «προκαταρκτικές» συνομιλίες Γιώργου Γεραπετρίτη – Φιντάν για τις οποίες δουλεύουν παρασκηνιακά οι διπλωματικές μηχανές, προετοιμάζοντας κάθε πιθανό, αρνητικό ή θετικό, σενάριο. Εικόνα επόμενης ημέρας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα καλλιεργηθεί πιο καθαρά στο επόμενο τετ α τετ Μητσοτάκη – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, συνυπολογίζοντας τις εξελίξεις μέχρι το τέλος του έτους.