Πού πάνε οι ενσωματωμένοι όταν φεύγουν; Ζω σε μια όμορφη «σκουρόχρωμη» γειτονιά στα Κάτω Πατήσια. Στην πολυκατοικία μου μένουν κυρίως άνθρωποι με μεταναστευτικό και προσφυγικό υπόβαθρο: από την Αιθιοπία και τη Σενεγάλη ως επί το πλείστον. Στο τρόλεϊ κάθε πρωί «σκουρόχρωμα» παιδιά μιλούν δυνατά ελληνικά, τσακώνονται, γελούν και βλέπουν βίντεο στα κινητά τους. Το βράδυ παίζουν μπάλα στην πλατεία της οδού Λευκωσίας. Ολα αυτά στα ελληνικά. Αυτοί οι «σκουρόχρωμοι» άνθρωποι έχουν τα δικά τους μπακάλικα και κουρεία, τα δικά τους εστιατόρια, τα δικά τους στέκια. Σε ένα αιθιοπικό εστιατόριο – φανταστικό – πάω κι εγώ συχνά-πυκνά. Τελευταία η γειτονιά έχει γεμίσει κάδους για μπάζα. Ολο και πιο πολλά διαμερίσματα αδειάζουν για να ανακαινιστούν και να ξανανοικιαστούν βραχυχρόνια ή μακροχρόνια – ποιος ξέρει; Μόνο στη δική μου πολυκατοικία τρία τέτοια μεταναστευτικά νοικοκυριά άδειασαν το τελευταίο διάστημα για να γίνουν airbnb.
Κι αν η απόρροια του gentrification, της εξάπλωσης των βραχυχρόνιων μισθώσεων και της γενικότερης στεγαστικής κρίσης, είναι το να πρέπει πολλά νοικοκυριά να αδειάσουν και να αναζητήσουν στέγη σε άλλες γειτονιές και σε άλλες περιοχές της Αθήνας, κανείς δεν σκέφτεται ότι αυτό δεν είναι τόσο δύσκολο για ένα ντόπιο νοικοκυριό. Ενας Ελληνας δεν χρειάζεται να ενσωματωθεί κάπου, απλά να συνηθίσει τη νέα γειτονιά. Ενας πρόσφατα ενσωματωμένος μετανάστης όμως; Η παράπλευρη απώλεια του gentrification και της στεγαστικής κρίσης για την οποία δεν μιλάει κανείς είναι οι πρόσφατα ενσωματωμένοι στον κοινωνικό ιστό πληθυσμοί που προέρχονται κυρίως από περιοχές της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Ολοι αυτοί οι άνθρωποι που την τελευταία δεκαπενταετία εγκαταστάθηκαν στις πρώην απαξιωμένες περιοχές του Κέντρου, Κυψέλη και Πατήσια, και χωρίς καμία θεσμική βοήθεια, βιώνοντας τον ρατσισμό και την άνοδο της Ακροδεξιάς την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ενσωματώθηκαν με τρομερή δυσκολία και κυρίως λόγω της δικής τους θέλησης, τώρα αναγκάζονται να αφήσουν τα σπίτια τους και τις – πλέον χιπ – γειτονιές τους και να αναζητήσουν αλλού κατοικία. Σε ποια «φιλόξενη» γειτονιά θα κατευθυνθούν; Αναρωτιέμαι αν είναι καταδικασμένοι να βιώσουν σαν deja-vu τις ίδιες εικόνες και καταστάσεις. Αν θα πρέπει να συγκατοικήσουν ξανά παστωμένοι ο ένας πάνω στον άλλον σε μικρά σπίτια και ημιυπόγεια διαμερίσματα, αν θα βιώσουν ενδεχομένως ξανά αστεγία, αν θα βιώσουν ξανά ρατσισμό και αποκλεισμό στις νέες γειτονιές που θα κατευθυνθούν.
Απαντήσεις δεν έχω και σχετικές έρευνες στο πεδίο δεν έχουν γίνει. Η στεγαστική κρίση έχει πολλά πρόσωπα. Το αν απειλείται και το κεκτημένο των ανθρώπων που αφομοιώθηκαν με πολύ κόπο (κυρίως προσωπικό) πρέπει να εξεταστεί.